Парламентке ұсынылған жаңа қазақ әліпбиінің латын қаріпі жобасының тағы бір қателігі

жеке
блог

09 қазан 2017, 19:08

«Диграф қолданылатын жобалардың түзетілмейтін қателері. https://massaget.kz/blogs/23070/ » атты мақаламда бұл жобадағы диграфтар жайлы айтқан болатынмын. Бүгін «U» символының «Ұ» дыбысын белгілейтіні туралы айтпақпын.

Парламенттегі жобада елбасының аты Nursultan болып жазылады. Елбасына жағынғандықтан «U» әріпін «ұ» деп оқытамыз деуге болады. Бірақ миллиардтан астам халық оны «Нурсултан» деп оқитыны сөзсіз. Орыс тілінде де осылай оқылады. Қазақстанның халқының жартысынан астамы орыс тілінде оқиды. Жалғыз ғана қазақ тілінде жазылуы бір болғандықтан «ұ» дыбысын «у» деп оқу дағдыға айналып кетуі мүмкін. Сөтіп, бара-бара «ұ» дыбысының жоғалып кету қауіпі бар.

Бір жағынан балаларымыздың, үш тілділік қағидасына сай, ағылшын тілінде «у» деп, ал қазақ тілінде «ұ» деп оқып басы қатады.

Екінші жағынан «W» (оқылуы Даблию) әрпінің өзіндік дыбысы жоқ. Өзімізге үйреншікті «Windows» сөзін ағылшындардың өзі «Ұйндоус»,- деп айтады. Көріп тұрғандай бұл әріп сөз басында «Ұ» болып естілгенмен, аяғына қарай «У» болып естіледі. Екі дыбыс та Ұ-ға жақын.

Сондықтан «U» әріпін «ұ» деп оқытамыз деу қате болады. Ал керісінше «ұ» дыбысына «W» таңбасын белгілеу ешқандай қиындық туғызбайды. Қазіргі жазуымызда да ол ат екі түрлы жазылады. «W» әріпін ағылшындарша «ұ» деп оқуға жаттығып кетеміз.

Латын әріптерімен қазақша жазудың ең ыңғайлы жобасы

https://massaget.kz/blogs/23084/ #Latyn

Самый оптимальный проект латинизации казахской письменности

https://massaget.kz/blogs/23083/ #Latyn

Латиница жобасындағы пернетақтада барлық символдардың орналасу реті.

https://massaget.kz/blogs/23074/ #Latyn

Диграф қолданылатын жобалардың түзетілмейтін қателері

https://massaget.kz/blogs/23070/

Қатесі бар қазақ сөздеріне талдау жасау керек

https://massaget.kz/profile/82947

Бізді дүбәра қылып жатқан нақ кириллицаның өзі.

https://massaget.kz/blogs/23036/