Бір үзім нан

Бір үзім нан

Bŷr ŵzŷm nan

Баяғы бір заманда бай мен кедей көрші өмір сүріпті. Олардың араздығы сондай, бірін-бірі көргісі келмейді екен.

Байдың үйі кең, әдемі болыпты. Іші толған – алтын мен күміс.

Ал кедейдің үйі ағаштан жасалған, төбесін бұтамен жапқан қора екен. Алтын мен күміс түгілі, нанын әзер тауып жепті. Егін егіп, оны суарып, күтіп, орып, өз күнін өзі көріпті.

Бір жылы көктемде алапат, су тасқыны болады. Бай алтынын көтеріп ағаштың басына шығып кетеді. Ал кедей болса, бір көмеш нанын қойнына салып, ол да ағаштың басына көтеріледі.

Су тасқыны он бес күнге созылады. Бір күні қарны ашқан бай кедейге:- Әй, кедей, сен мына бір кесек алтынды ал да, маған бір үзім нан бер, - дейді.- Жоқ, алтының өзіңе, нан бере алмаймын, - деп жауап береді кедей.

Екінші күні бай кедейден тағы да нан сұрайды.- Алтынымның жартысын берейін, - дейді ол бұл жолы.- Жоқ, бере алмаймын, - деп бұл жолы да кедей келіспейді.Ақыры, аштан өліп бара жатқан соң шыдамай, бай бір үзім нанға барлық алтынын айырбастайтынын айтады. Кедей бәрібір көнбейді. Бойынан күші кеткен бай басы айналып, суға құлап кетеді. Ал, келесі күні су тоқтап, кедей ағаштың басынан түседі.

Халықтың: «Алтын, күміс - тас екен, арпа, бидай – ас екен» дейтіні осыған орай айтылған екен.

Baiaĝy bŷr zamanda bai men kedei kôrcŷ ômŷr sŵrŷptŷ. Olardyŋ arazdyĝy sondai, bŷrŷn-bŷrŷ kôrgŷsŷ kelmeidŷ eken.

Baidyŋ ŵiŷ keŋ, âdemŷ bolypty. Ŷcŷ tolĝan – altyn men kŵmŷs.

Al kedeidŷŋ ŵiŷ aĝactan jasalĝan, tôbesŷn bwtamen japqan qora eken. Altyn men kŵmŷs tŵgŷlŷ, nanyn âzer tauyp jeptŷ. Egŷn egŷp, ony sŵuaryp, kŵtŷp, oryp, ôz kŵnŷn ôzŷ kôrŷptŷ.

Bŷr jyly kôktemde alapat, sŵu tasqyny bolady. Bai altynyn kôterŷp aĝactyŋ basyna cyĝyp ketedŷ. Al kedei bolsa, bŷr kômec nanyn qoinyna salyp, ol da aĝactyŋ basyna kôterŷledŷ.

Sŵu tasqyny on bes kŵnge sozylady. Bŷr kŵnŷ qarny acqan bai kedeige:- Âi, kedei, sen myna bŷr kesek altyndy al da, maĝan bŷr ŵzŷm nan ber, - deidŷ.- Joq, altynyŋ ôzŷŋe, nan bere almaimyn, - dep jauap beredŷ kedei.

Ekŷncŷ kŵnŷ bai kedeiden taĝy da nan swraidy.- Altynymnyŋ jartysyn bereiŷn, - deidŷ ol bwl joly.- Joq, bere almaimyn, - dep bwl joly da kedei kelŷspeidŷ.Aqyry, actan ôlŷp bara jatqan soŋ cydamai, bai bŷr ŵzŷm nanĝa barlyq altynyn aiyrbastaitynyn aitady. Kedei bârŷbŷr kônbeidŷ. Boiynan kŵcŷ ketken bai basy ainalyp, sŵuĝa qwlap ketedŷ. Al, kelesŷ kŵnŷ sŵu toqtap, kedei aĝactyŋ basynan tŵsedŷ.

Kalyqtyŋ: «Altyn, kŵmŷs - tas eken, arpa, bŷidai – as eken» deitŷnŷ osyĝan orai aitylĝan eken.