Ахмет Байтұрсынұлы туралы 10 дерек

Ахмет Байтұрсынұлы туралы 10 дерек
Фото: azattyq.org

Бүгін қазақ тіл білімінің негізін салушы, халқын "Маса" боп шағып, оятып, оқу-білімге шақырған қоғам қайраткері, ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының туған күні. Айтулы күнге орай ғалым ұстаз туралы 10 дерек ұсынамыз.

1. Ахмет Байтұрсынұлының азан шақырып атын қойған – атасы Шошақ. 

2. Ол  А. Пушкин, М. Лермонтов, Ф. Вольтер, С. Надсон өлеңдерін қазақшаға аударды.

3. Орынбор, Ташкенттегі Қазақ халық ағарту институттарында қазақ тілі мен әдебиеті, мәдениет тарихы пәндерінен сабақ берді.

4. Ғалымның алғашқы кітабы – «Қырық мысал» 1909 жылы, ал екінші кітабы «Маса» 1911 жарық көрді.

5. А.Байтұрсынұлының есімімен аталатын Тіл білімі институты, Қостанай мемлекеттік университеті бар.

6. Байтұрсынұлының хоббиі – қолына фотокамера ұстап, өз дәуірінің сан алуан қайталанбас тылсым сәтін қаз-қалпында суретке тарту болған екен. 

7. 1910 жылы сенімді серіктері Ә. Бөкейхан, М. Дулатұлымен бірігіп, тұңғыш жалпыұлттық «Қазақ» газетін шығарған. 

8. 1918-19 жж. Алашорда қатарында болды.

9. Ғалым ұстаз Алматыда 3 жерде тұрған: қазір аэровокзал тұрған Қаскелең көшесі (қазіргі Чайковский көшесі), Красин көшесі (қазір Уәлиханов көшесі) және Космонавт көшесіндегі 60 үй. 

10. 1929 жылдың маусымында, Ахмет Байтұрсынұлы Қызылордаға барған сапарында тұтқындалып, Архангельск облысына жер аударылды. 1937 жылдың қазан айында қайтадан тұтқындалып, екі айдан соң «халық жауы» деген айыппен атылады. 

Ж. Жұмағұлов