Мұқағали Мақатаев: 87 жыл – 87 дерек
![Мұқағали Мақатаев: 87 жыл – 87 дерек](/userdata/news/news_50708/image_l.jpg)
Алатаудың бөктерінде туған қазақтың ақыны Мұқағали Мақатаев өмірге келгеніне биыл 87 жыл болады. Ақынның артында қалған аты да, хаты да өлмейді. Халықтың сүйіктісіне айналған, лирикалық өлеңдердің патшасы ақын туралы аз-кем біліп жүру керек 87 сұрақтың басын біріктіріп, жауап бердік.
1. Мұқағали Мақатаевтың әжесі:Тиін
2. Мұқағали Мақатаев анасын қалай атаған: Нақа (жеңге)
3. «Аққулар ұйықтағанда», «Қырандар, хош болыңдар!» қай уақыт аралығында жазылған: 1972 жылы 31 қыркүйек – 9 қазан
4. «Мұқағали мұрасы, сұлулық үлгісі біздің бүгінгі игілігіміз ғана емес, Мұқағали мұрасы, маржан поэзиясы – болашақ ұрпақтардың да еншісі, қастерлеп-қадірлейтін қазынасы», – деген ойдың авторы: Зейнолла Серікқалиев
5. Ақынның «Райымбек, Райымбек» поэмасы қай кезде жазылды: 1970 жылы күзде
6. 1969 жылы 14 маусымда Мұқағалидың бір топ өлеңдері қайда жарияланды: «Қазақ әдебиетінде»
7. Мұқағали Мақатаевтың жарының аты-жөні: Лашын Әзімжанқызы
8. Мұқағали жары Лашынмен қай жылы отау құрған: 1949 жылдың 30 наурызында
9. Ақын өзінің күнделігін қай жылдар аралығында жазған: 1972-1976 жылдар аралығында
10. 1973 жылы Мұқағали қандай оқу орнында оқыған: М. Горький атындағы әдебиет институтында
11. «Мен елу жылдық тойымды көре алмаймын. Мені жоқтатпа, сен өзің кеткенше азық болатын дүние жазып кеттім, соған ие бол! Қысылмассың! Өзіңе-өзің мықты бол». Ақын бұл сөздерді кімге айтқан: Жары Лашынға
12. Ақынның неше баласы бар: 5 баласы бар, екеуі – ұл, үшеуі – қыз (Майгүл деген қызы ерте қайтыс болған)
13. Мұқағалидың әкесінің есімі: Сүлеймен
14. 1954 жылы «Әдебиет және искусство» журналының 6-санында ақынның қандай өлеңдері жарияланған: «Әке туралы сөз», «Біздің жақтың іңірі», «Хат»
15. Дүниеден өтер алдында жазған толғау өлеңі: «Моцарт. Жан азасы» реквиемі
16. Мұқағали шығармалары қандай тілдерге аударылған: Орыс, қырғыз, өзбек, ағылшын, қытай, түрік, неміс.
17. 1999 жылы ақынның қандай кітабы Мемлекеттік сыйлыққа ие болды: «Аманат» атты кітабы
18. «Райымбек, Райымбек» поэмасы 1981 жылы қай газетте жарыққа шықты: «Лениншіл жас»
19. Мұқағали өлеңдеріне ән жазған сазгерлер: Н. Тілендиев, Д. Рақышев, Ш. Қалдаяқов, І. Жақанов, А. Қоразбаев, Т. Рахимов, М. Рүстемов, Т. Мұхамеджанов, Ә. Тінәлиев, Б. Оралұлы, Т. Досымов
20. Ақын қай жерде дүниеден өтті: Алматы қаласында
21. Ақынның туған жерінде мұражай қай жылы ашылды: 1991 жылы
22. Мұқағалидің әкесі Сүлеймен қай жылы соғысқа аттанған: 1941 жылы 29 желтоқсанда
23. Шешесі Нағиманның айтуы бойынша ақынның шынайы туылған күні: 8 наурыз
24. «Сүлеймен, айтпады деме, түбі осы балаңнан бірнәрсе шығады», – деп айтқан кім: Ауыл мұғалімі, Сүлейменнің досы Нұрмолда Исабаев
25. Ақын қай жерге жерленген: Кеңсай зираты
26. Азан шақырылып қойған есімі: Мұхамметқали
27. Мұқағали пір тұтқан қазақ, орыс ақындары: Абай мен Пушкин
28. Мұқағали «Қазақтың Бальзагы» деп құрмет көрсеткен жазушы: С. Мұқанов
29. Мақатаев 1973 жылы қараша айында қай қалаға сапар шекті: Мәскеу
30. Ақынның 1974 жылдың 27 қаңтарында жарық көрген поэмасы: «Чили, шуағым менің»
31. «Чили, шуағым менің!» поэмасы 1974 жылдың 27 ақпанында қай газетте басылды: Социалистік Қазақстан
32. Ақын қай жылы абақтыға қамалды: 2 мамыр 1974 жыл
33. Мұқағали қандай дертпен ауырды: Церроз печени-бауырдың қабынуы.
34. Мақатаевтың өзі «Таңдамалым» деп атаған еңбегі қандай атпен жарық көрді: «Өмірдастан»
35. «Өмірдастан» еңбегі қанша тиражбен шықты: 15 мың
36. Мұқағалидың досы: Ердос
37. Мұқағали 1973 жылы 22 сәуірде қай жазушыны жерлеуге барды: Сәбит Мұқанов
38. Мұқағали қатысқан «Қазақ жырының бір жылы» атты баяндама қай жылы өтті: 12 сәуір 1972 жыл
39. Мұқағалиға Алтын қалам сыйлаған жазушы: Ғабит Мүсірепов
40. «Мұқағали жалғыздықты, мүләйім жағымпаздықты, әдебиеттегі саудагерлікті, жемқорлықты, бәлеқорлықты жан-тәнімен жек көрген ақын». Осы ойдың авторы: Шерхан Мұртаза
41. Бұрынғы Пастер көшесін Мұқағали Мақатаев атындағы көше деп атау жөніндегі пәрменді жасаған: Алматы қаласының бұрынғы әкімі Заманбек Нұрқаділов
42. Мұқағали Мақатаевқа қойылған ескерткіштің авторы: Нұрлан Далбай
43. Ақынға арналған ескерткіш Алматы қаласында қай жылы ашылды: 2002 жылы 16-желтоқсанда
44. «Мәдениет және тұрмыс» журналында қай жылдары жұмыс істейді: 1963-1965 жж.
45. Алғаш Мұқағали талантын бағалаған кім: Ә.Тәжібаев.
46. Қай жылы онжылдық мектепті бітірген: 1948жылы
47. Тараз қаласындағы №14 мектепке Мұқағали Мақатаевтың есімі қай жылы берілді: 1991 жылы
48. «Мұқағали да халыққа ұстаз болуға жарайды», - деген ойды кім айтқан: Бауыржан Момышұлы
49. «Мұқағали бала ұстауға да, күтуге де шебер болатын»,-деп айтқан кім: Жары –Лашын
50. Мұқағали Мақатаевтың жыр жинағы АҚШ-тың Нью-Йорк қаласындағы «Metropolition Classics» компаниясы қай жылы тұсауын кесті: 2015 жыл
51. Мұқағалидың жыр жинағы АҚШ-тың қай қаласында жарық көрді: Нью-Йорк
52. Фариза Оңғарсынованың Мұқағалиге арнаған өлең топтамалары:«Мәңгілікпен кездесу», «Мақатаев туралы жыр»
53.Фариза Оңғарсынованың «Мәңгілікпен кездесу» атты Мұқағалиға арналған топтамалары қай жылы жарық көрді: 1973 жылы
54. Фариза Оңғарсынованың «Мақатаев туралы жыр» топтамасы қай жылы жарық көрді: 1984 жылы
55. Мұқағалидың өзі қайтыс болғаннан кейін жарық көрген шығармалары: «Өмір-өзен», «Бәсіре», «Соғады жүрек», «Шолпан», «Жырлайды жүрек», «Аманат» т.б
56. Мұқағали Мақатаевпен дос болған ақын қыз: Фариза Оңғарсынова
57. Мұқағалидың аяқталмай қалған поэмасы: «Қашқын»
58. Қарасаздағы Мұқағали мұражайының алғашқы директоры: Әбдіке Асанов
59. Ақынның «Райымбек, Райымбек!» поэмасындағы Райымбек батырдың мүсінін сомдаған шебер: Құрақбаев
60. Мұқағалиды Хантәңіріне балаған ақын: Еркін Ібітанов
61. Халықаралық М. Мақатаев қорының президенті кім: Айдарова Бақытгүл Мұқағаликеліні
62. Мына өлең жолдары кімге арналған?
Әке, сенің жасыңнан асып барам,
Кезі-кезі келгенде тасып та алам.
Кезі-кезі келгенде жасып қалам,
Мына өмірге бәрібір ғашық балаң: Әкесі Сүлейменге
63. Қай жылы Алматыға қоныс аударады: 1962 жылы
64. Мұқағалидың неше жасында әкесі соғысқа аттанған: 10 жасында
65. Әкесі қанша жасында ерлікпен қаза тапқан: 29 жасында
66. Мұқағали Дантенің қандай шығармасын аударған: «Құдіретті комедиясының» «Тамұқ» деген бөлімін
67. Ақынның А. Александров, М. Курганцев тәржімалаған өлеңдері қандай атпен орыс тілінде жарық көрді: «Зов души»
68. Ақын Дариға есімді жесір жеңге арқылы тылдағы халық өмірі, рух пен нәпсі, ар-намыс, адалдық, адамгершілікті суреттейтін шығармасы: «Өмірдастан»
69. О. Сүлейменов, М. Әлімбаев, Қ. Мырзалиев, Ж. Нәжімеденов, С. Мәуленов, т.б. шығармаларына талдау жасаған, өнер, поэзия туралы ой толғаған әдеби сын еңбектері: «Рух және сезім», «Сезім найзағайы», «1969 жылғы қазақ поэзиясы»
70. Ақынның драма саласындағы шығармасы: «Қош, махаббат» пьесасы
71. Әкесі қандай іспен айналысқан: Қарапайым шаруа, колхозда сушы, шалғышы болып істеген
72. Мұқағали кімнің қолында өскен: Әжесі Тиіннің
73. 1949 жылы «Советтік шекара» газеті ақынның қандай өлеңдерін жариялады: «Қырман басында», «Қойшы бала – Әкітай»
74. «Советтік шекара» газетінің бөлім меңгерушісі болып қай жылдары жұмыс істеді: 1960-62 жылдары
75. 1963-65 жылдар аралығында қай жерде жұмыс атқарды: «Мәдениет және тұрмыс» журналында
76. «Өзіңнен де жігерлілеу, оттылау, жас жеткіншек жеткенде мақтанбасқа бола ма?»,- деп талантын бағалаған кім: Ә. Тәжібаев
77. Мұқағали шет елдің қай ақындарының өлеңдерін қазақ тіліне аударған: У. Уитмен, У. Шекспир, Н. Тихонов, Р. Бернс, Ф. Ансари, А. Акопян, А. Исакян, Е Евтушенко, Ф. Моргунның
78. Мұқағали Мақатаевтың проза саласында жазған шығармалары: «Қос қарлығаш», «Жыл құстары» повестері, «Құлпытас», «Марусяның тауы», «Өзгермепті», «Әже» әңгімелері
79. Мұқағалидің жазушылық қырын танытатын повестері, әңгімелері және пьесасы қай жинағында жарық көрген: «Қош, махаббат» жинағы
80. Ақынның лирикалық өлеңдерінің жалпы саны : 650-ден астам
81. Мұқағали Шекспирдің қандай шығармасын аударған: «Сонеттерін»
82. «Қош, махаббат!» жинағы қай жылы жарық көрді: 1988 жылы
83. Моцарт тағдырын тілге тиек ете отырып, өмір туралы өз жанының оптимистік рухын жеткізген шығармасы: «Моцарт. Жан азасы»
84. Уолт Уитменнің өлеңдерін қай жылы қазақ тіліне аударған: 1969 жылы
85. Мұқағали Мақатаевтың 1975 жылы жарық көрген жыр жинағы: «Шуағым менің»
86. Ақынның «Саржайлау», «Сөнбейді, әже, шырағың», «Кел, еркем, Алатауыңа» өлеңдеріне ән шығарған сазгер: Н. Тілендиев
87. Ең алғашқы өлеңдері қай жылы жарияланды: 1948 жылы