Біз ешқашан қайта көрмейтін өнертабыстар
Ғаламшарымызда қай ғасырда да өнертапқыштар болған. Бірнеше мың жыл бұрын адамзат баласы отты қалай пайдалану керек екенін түсінгеннен бастап өнертабыстар адамзат баласының жақсы һәм қолайлы өмір сүруі үшін, өміріндегі қиындықтарды жеңілдету үшін қызмет етіп келе жатыр. Мысалы ХХІ ғасырдағы робототехника, нанотехнология жетістіктері. Бірақ әлемді өзгертіп жібере алатын өнертабыстарды ғалымдар қоғамға жаппай жариялауға мән бермеген. Сондай өнертабыстардың бірнешеуіне тоқталмақпыз.
Жаңбыр шақыратын құрылғы
Кез келген уақытта жаңбыр шақыратын құрылғы дихандар өмірін біраз жеңілдететіні айтпаса да анық. Мэн штатындағы ғалым Вильгельм Рейх егіншілікке зиян келтіретін құрғақшылықты зерттеген. Нәтижесінде "Cloudbuster" деп аталатын жаңбыр шақыратын аппарат ойлап тапқан. Бұл машина туралы алғаш болып хабар таратқан "Bangor Daily News"-тың жазуына қарағанда сол күні ауа-райы мәліметінде жаңбыр жаумайды делінген. Бірақ Рейх аппаратты іске қосқаннан соң 10 сағат өтіп аспанды қою бұлт қаптап, қалыңдығы 0,64 мллиметр жаңбыр жауған. Бұл штаттағы дихандарды құрғақшылықтан құтқарып, егіннің бітік шығуына септігін тигізген.
Ғалымның технологиясы үкіметтің кейбір ұйымдарына кедергі келтіргені үшін тартып алынған. Машинаның екінші сынағы өткізілмеген. "Cloudbuster" ауа райы әсерінің тиімді құралы болғанымен, қате қолдануда өте қауіпті болды. Операция кезінде түтікшелерде көп мөлшерде өлі ағза (DOR) жиналып, тіпті жалаңаш теріге тиіп кетсе адамда ауырсыну мен басқа да дене жарақаттарына алып келеді деген сылтаумен оны қайта қолданбаған.
Үйдегі ядролық энергия
Атом энергиясы әлемге ұзақ уақыт бойы үй шаруашылығында қолданатын бітпейтін энергия көзі ретінде насихатталып келді. Ядро энергиясының белгілі бір кіші бөлігі бір қаланы энергиямен қамтамасыз етуі мүмкін. Бұл технологияны жасап шығару істері шындап қолға алынғанымен күтпеген жерден белгілі-белгісіз себептермен инвесторлар қаржы салудан бас тартқан. Оның жоспарлары мен сызбалары әлдебір кеңсенің тартпасында шаң басқан күйі қалып кетті.
Слооттың сандық коды
Бұл өнертабыс 1999 жылдан бері ізім-ғайым жоғалған өнертабыс түріне жатады. Заманауи технология жетістіктерінің арқасында кодтаудың тәсілі заманауи компьютерлер мен мобильді құрылғылардың кеңістіктік және жиынтық қасиеттерін 180 градусқа өзгертіп жіберетін еді.
Нидерландтық өнертапқыш Ромке Ян Бернхард Слооттың технологиясының арқасында мәліметтерді тағы да сығып, шоғырландырып, кішірейтуге болатын. Оның тәжірибеден өткен кодтау әдісі арқылы 1 көркем фильм 8 килобайт өлшемге ие болған. Әдетте орта есеппен сапасыз фильмнің өзі 500 мегабайттан 900 мегабайтқа дейін орын алады.
Шифрлау алгоритмінің өзі - 370 мегабайт. Слоот өз жаңалығын көрсету мақсатында 64 килобайттық чиптің ішіне 16 фильм жүктеген. Сатып алушылар мен инвесторлар оның жаңалығын сатып алу үшін кезекке тұра бастаған бір уақытта, кодты тапсыру рәсімінен бірнеше күн бұрын ғалым үйінен белгізіс жағдайда өліп жатқан жерінен табылған. Ал Слоотт кодының сыры сол күйі ашылмай кетті.
Толық электрлі көлік (гибрид емес)
1990 жылдардың соңында "General Motors" толық электрлі автомобильін нарыққа ұсынған. Қазір электрлі көліктер мен гибрид машиналардың мың түрі бар заманда бұл жаңалық еместей көрінуі мүмкін. Бірақ бұл транспорт түрі солардың ішіндегі ең алғашқысы еді. "General Motors" жанармайсыз жүретін 800 дана машина жасаған. Тағы да алдағы уақытта компания электрлі көліктер санын көбейтіп шығаруды жоспарлаған. Бірақ мұнай магнаттарының қысымына ұшырап жобасын тоқтатқан екен.
Огл карбюраторы
Аздаған жанармаймен көптеген шақырым жүруді қай жүргізуші қаламайды дейсіз. Заманауи гибрид машиналар қазір осы тәсілден пайдаланып келе жатыр. 70-жылдарда олар да механик Том Огл ойлап тапқан карбюратор алдында жіп есе алмай қалған.
1970 жылдарда біз бұрын-соңды әлем көрмеген карбюратор жасап шығарылды. Қазіргідей сол дәуірде де газ бен мұнай компаниялары нарықта монополия орнатып алған еді. Тіпті Огл карбюраторы 1 литр бензинмен 48 шақырым жол жүруге болатынын тәжірибе жүзінде дәлелдеп берген болса да, бұл өнертабыс жаппай өндірісте қолданылмады. Лицензиялауға қатысты бірқатар мәселелер туындағаннан кейін карбюратор сатылымға да шығарылмады. Огл болса құрылғы туралы сырды өзімен бірге қабірге алып кетті.
