Сандық Қазақстан: Креативті қоғам қалыптастыру – басты бағдар

Сандық қоғам өмірдің барлық салаларында білім мен ақпарат рөлінің басым болуымен ерекшеленетін өркениет дамуының қазіргі кезеңі болып табылады. Бұл ақпараттық технологиялардың халық өміріне, сондай-ақ, мемлекет, кәсіпкерлік пен қоғамның өзара қатынасына ықпал етуімен тығыз байланысты.

Сандық дағдылар экономиканың барлық секторларының өсуі жолындағы негіз және сандық қоғам мен мемлекеттік сандық қызметтердің өзара ықпалдасытығына қол жеткізуге әсер етеді. Сондай-ақ, бәсекеге қабілеттілік пен өнімділікті арттыруға мүмкіндік береді.

Осыған орай, үкімет цифрлық дағдылардың кемшіл тұстарын анықтап, сол кемшіліктерді жоюға бағытталған бірқатар бастамаларды жүзеге асырды.

Қазақстан Республикасы үкіметінің 2006 жылғы 13 қазандағы № 995 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында ақпараттық теңсіздікті төмендетудің 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасы мен Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 8 қаңтардағы Жарлығымен бекітілген «Ақпараттық Қазақстан-2020» мемлекеттік бағдарламасының орындалу барысында, төмендегідей  көрсеткіштерге қол жеткізді:

— ҚР Ұлттық экономика министрлігінің статистика комитетінің деректері бойынша, 2015 жылы халықтың компьютерлік сауаттылығы деңгейі 74,2% -ды құрады, 2013 жылмен салыстырғанда 11%-ға (2013 жылы – 63,2%, 2014 жылы – 64,1% ) өскен;

— жыл сайын АКТ мамандықтары бойынша орта есеппен 30 мың адам диплом алып шығады. (ҚР Ұлттық экономика министрлігінің статистика комитеті берген ақпарат бойынша,  жоғарғы оқу орны – 13 мың адам, техникалық және кәсіптік білім беруде – 17 мың; «Болашақ» халықаралық стипендиясында – 200 адам).

Бұл орайда бірқатар мәселелер қатары да бар. Атап айтқанда: азаматтарды оқыту арқылы еңбек өнімділігін арттыру, олардың сандық қоғамды дамытуға қатысуын арттыру үшін Отандық инновациялық компаниялардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру және жаңа медиа-платформалар құру.

Бүкіләлемдік Банктің «Сандық дивидендтер» есебіне сай, бұл білімнің өзі жеткіліксіз екенін көреміз. Себебі, жаңа технологиялар сәт сайын дамып, солардың игеруге байланысты жаңа кәсіптердің пайда болуына орай кез келген қызметкер өзінің сандық дағдыларын үнемі бағалай отырып,  оларды жиі жетілдіруді әдетке айналдыруы тиіс.

Жоғарыдағы мысал мен ағымдағы жағдайды ескере отырып, сандық дағдыларды ұзақ мерзімді дамыту қажет екені айдан анық. Осы орайда үкімет кәсіби кадрлардың біліктілігін жоғарылатуды, жастар арасында жаңа технологиялар мен ғылымның тартымдылығын арттыруды, халықтың барлық сегменттері, соның ішінде, шағын және орта бизнес өкілдері, мемлекеттік қызметкерлер және т.б. арасында цифрлық дағдыларды дамытуды, ең маңыздысы, өмір бойы оқыту мүмкіндіктерін қамтамасыз етуді мақсат етеді.

Аталған бағдарлама АКТ саласындағы жұмыс берушілердің қажеттіліктеріне сай білім деңгейін сәйкестендіруді көздейді. Білім беру жүйесі мен жұмыс берушілер арасында көпір орната отырып, экономикада жаңа жұмыс орындарын құру үшін нақты дағдыларды қалыптастыру мақсатында білім беру жүйесін қолдау бойынша іс-шараларды жүзеге асырады.

АКТ мамандарын даярлау сапасын жақсарту жолындағы мақсаттарға жетуге арналған кешенді шешім осы бағдарламаны іске асыруға мүдделі барлық тараптарды тарту арқылы жүзеге асырылады.

Қазіргі технологиялар ғасырында өзгеру қарқыны өте жоғары болғандықтан және талап етілетін дағдылардың жылдамдығына да көз ілеспейтіндіктен, үкімет компанияларға өз қызметкерлерінің сандық дағдыларын өмір бойы жетілдіру механизмдерін жасауға ынталандыратын шаралар  ұсынады.

Бағдарламаны іске асыру барысында білім беру, медицина және өндіріс салаларында кәсіби кадрлардың тәжірибелік жұмысы сандық дағдылармен оқыту арқылы жүзеге асырылатын болады. Мұндай тәсіл жаңа трендтерге негізделген қажеттіліктерді анықтауға және мамандандырылған тренингке қажетті көмек көрсететін тиісті ұйымдарды тартуға көмектеседі.

Осы дағдыларға сұраныс артуына байланысты, Қазақстанның алдыңғы қатарлы жоғары оқу орындарының базасында құзыреттілік орталықтарын ашу арқылы экономиканың негізгі секторларында осындай стратегиялық маңызды дағдыларды дамыту үшін бастамалар жасалды. Бұл, сондай-ақ, білім беру мекемелерін экономикалық дамудың қуатты қозғалтқышы ретінде көріп, онымен қоса, студенттерді нақты мамандыққа ғана емес, кәсіби мансапқа дайындауға мүмкіндік береді.

Бұл орайда технологиямен және ақпаратпен жұмыс істеу дағдылары тек жас ұрпақтың және кәсіби кадрлардың мақсаты емес екенін атап өту керек. Бұл дағдылар халықтың барлық сегменттері үшін басымдыққа ие және олардың өмірі мен жұмысына, әсіресе, экономика мен тұтастай елдің дамуына әсер етеді.

Халықтың сандық сауаттылығын арттыруды мақсат тұтатын бағдарламаны іске асыру жолында білім беру материалдары жиынтығы әзірленеді. Қазақстанның барлық өңірлерінде халықтың барлық сегменттерін оқыту үдерістері де ұйымдастырылады.

Жоғарыда айтылғандардың барлығы осы бағдарламада шешілетін болады. Ол ақпараттық технологияларды күнделікті пайдаланатын және кәсіби өмірде олардың барлық мүмкіндіктерін пайдалана алатын креативті қоғамды құру үшін басты бағдар болады.