Маркетинг: адам психологиясын саудада қолдану

Нейромаркетинг – тұтынушы талғамын зерттеу әдістерінің жинағы. Бұл салаға нейробиология, нейрофизиология мен когнитивті  психология саласы кіреді.

Нейромаркетинг  негізі:
«Нейромаркетинг» терминінің пайда болғанына аса көп уақыт өте қойған жоқ, ресми түрде 2002 жылы Эразм Роттердам университетінің профессоры Эйл Смидтс енгізді. Нейромаркетинг  жарнамаладағы тауарларды тұтынушы алу үшін керекті жүйені, психологиялық эффектілерді зерттейді. Бұл саланың негізгі құралдары мыналар:

• Түс
• Иіс
• Дәм
• Триггер-сөздер
• Дыбыстар
• Жанасу сезімдері (Тітіркену)
• Когнитивті  бұрмалау
• Психологиялық эффектер
• Жиын эффектісі
• Шектеу мен арнайы шарттар.

Түс:
Түсті таңдауға нейромаркетинг саласының мамандары барынша ден қоюға шақырады. Өйткені, әр түстің атқаратын қызметі бар. Мысалы, төменде берілген суретте түсатердің адамға қалай әсер ететітінін және қандай сезім тудыратынын аңғаруға болады. Мысалы, жасыл түс бейбітшілік, денсаулықпен сәйкес келсе, ашық қызыл түс сенімділік,  ашықтық және достықпен байланыстырады. 

Иіс:
Сезім мүшелерінің жұмысына сәйкес адамның эмоциясы мен іс-әрекеті құбылып отырады. Оларды адам өз әрекеттеріне саналық кеңестер (подсказки) ретінде қабылдайды: маркетологтар оны тауарды сату барысында кеңінен қолданады. Иістердің адамға әсері дыбыс пен көз арқылы алынған ақпаратқа қарағанда күштірек. Мысалы, кофенің, жаңа піскен бәліштердің иісі тұтынушы еріксіз сатып алуға мәжбүрлейді. Дүкендер, қонақ үй мен мейрамханаларда арнайы иістерді қолдану арқылы маркетологтар жоғары сатылым көрсеткішіне қол жеткізеді.

Дыбыс:
Дыбыс тұтынушының көңіл-күйіне қатты әсер етеді. Әсерсе, біз сауда орталығында бұл маркетинг әдісін жиі байқаймыз: Дыбыстың өзін 2-ге жіктейді:

1. Баяу музыка адам миын тынықтырып, сатып алушыға асықпай таңдауға мүмкіндік береді. Тұтынушы сауда үйінде ұзақ жүреді әрі нейромаркетингтің басқа әдістерінің «құрбаны» болады.
2. Ырғақты, жылдам әуендер керісінше әсер етеді. Шешім қабылдауды жеделдетеді. Одан бөлек, маркетологтар әуенді тұтынушы санына, уақыттың ауысуы мен апта күндеріне сай таңдайды.

Көру мүшесі:
Нейромаркетологтар арнайы құралдар арқылы адам назарын ең алдымен қайда аударатындығы жөнінде ақпараттарды алады.
Мысалы, адам алдымен жарнама тақтасының сол жақ, жоғары аймағына көз тастайды (біз жоғарыдан төменге, солдан оңға қарай оқимыз). Сондықтан, маңызды ақпараттар сол аймаққа жазылады.
Сонымен қатар, мынандай зерттеу жүргізілген: ғалымдар назар аудару технологиясын орнату үшін екі суретті қойып, қай жарнама өтімді екенін бақылаған.

(Қызыл түс көру аймағының жиілігі жоғары екендігін көрсетеді).

Көріп тұрғандарыңыздай, бірінші жағдайда бар назар баланың бетіне аударылған, мәтінге аса көңіл бөлмеген. Екінші жағдайда, баланың бір жаққа қарауы, мәтінге назар аударуға еріксіз мәжбүрлеген.

Жиын тәсілі:
Адам табиғатынан еліктегіш. Біреуде бар нәрсені алуға, соған қол жеткізуге ұмыталамыз. Бұл қасиетіміз маркетологтардың қаруына айналды. Неге тұтынушы пікірін (отзыв) маңызды? Өйткені, тауарды неғұрлым көп адам тұынса, соғұрлым оған деген сенімділік артады.

Шектеу мен арнайы шарттар:
Шектеу мен мүмкіндікті құр жіберіп алу – бұл адамның ішкі қызғанышынан туған меркетинг әдісі. Одан бөлек, адамға бірегей болған ұнайды. Сондықтан, жарнамаларда эксклюзивті ұсыныстар, «тек сізге» арналған жеңілдіктер, «арнайы шарттар» бойынша сатып алу мүмкіндігі сынды тәсілдер кездеседі.

Бұл –  тек аз ғана бөлігі. 99 санын қолдану да нейромаркетинг құпиясына жатады. Сауда жүргізу кезінде нейромаркетинг құрбанына айналмас үшін бұл сала бойынша біліміңізді толықтыруды ұсынамыз.