Эскимостар туралы қызықты деректер

Эскимостар – солтүстік өңірде өмір сүретін, сыртқы әлеммен байланысы аз, өмір салты мен әдеттері ешкімге ұқсамайтын аз ұлт.

♦ Эскимостар Гренландия аралында, Канададағы Нунавут аймағында, Аляска аралында және Чукотка түбегінде өмір сүреді.

♦ Ғылыми негіздерге жүгінсек, осыдан 5 мың жыл бұрын Беринг түбегі маңында этнос ретінде қалыптаса бастаған эскимостар әр түрлі табиғи жағдайға байланысты бірте-бірте солтүстік жағалауларды қуалай отырып, әрқилы құрлыққа қоныс аудара бастады.

♦ Эскимос сөзі үндіс тайпаларының тіліндегі "эскиманциг" сөзінен шыққан, яғни "шикі балық жеген адам" дегенді білдіреді.

♦ Бұл ұлт өкілдері эскалеут тілінің әртүрлі диалектілерінде сөйлейді.

♦ Жалпы саны шамамен – 170 мың.

♦ Эскимостар бірнеше отбасылар бірігіп өмір сүреді. Олар ортақ аңшылық қаруды қолданады және бірге аң аулайды. Аң аулау кезінде белсенділік танытқан аңшы қомақты үлеске ие болады.

♦ Олардың басқару ешқандай басқару жүйесі жоқ, барлық ақсақалдар алқасында шешіледі.

♦  Тіршілік ету ортасы суық болғандықтан, эскимостар табиғи жағдайға бейімделіп өмір сүруге тырысады.

♦ Ұжымда ер адамдар бірігіп аң және балық аулау, ал әйелдер ет дайындаумен, киім тігумен, балаларды тәрбиелеумен айналысады.

♦ Эскимостардың үйлері де қарапайым және ерекше. Гренландиялық эскимостар жазда бұғы терісінен тігілген күркелерде, қыста қардан жасалған үй – иглуда тұрады.

♦ Чукотка мен Дат эскимостары болса ағаштан, тастан және балшықтан баспана жасайды. Бөлмелерінің орташа диаметрі 3-4 метр, әр бөлмеде бір отбасы – орта есеппен 10-11 адам тұрады.

♦ Баспанада төсектен басқа жиһаз жоқ. Қарлы маусымда бір иглудан екіншісіне өту үшін тоннельдер салады.

♦ Әйелдер де, ерлер де бірдей киінеді. Қыста негізінен бұғы терісінен жасалған, борсық жүнімен өңделген қалың тон киеді. Оған түрлі өрнектер салады.

♦ Эскимостың тұрмыстық заттары да аз. Олар: шатыр, шана, қайық, иттің қарғыбауы, ыдыс-аяқ, тігін керек-жарақтары.

♦ Эскимостар бір жылға жоспарлап азық жинайды.

♦ Урбанизация осы суық жерлерде байқала бастағанда, эскимостар балық өңдейтін зауыттарға жалданып жұмыс істей бастады.

♦ Эскимостар негізінен ақ аю, итбалық, бұғы және морж. Бір қызығы, олар еттті шикідей жейді.

♦ Табиғаттың қатал суықтығы себепті егіншілікпен айналыса алмайды. Майлы тағамдар оларғы қатал жағдайда өмір сүруге мүмкіндік береді.

♦ Медициналық зерттеулерге сәйкес, эскимостар өсімдік ақуыздары мен дәрумендер тапшылығынан зардап шегеді.

♦ Эскимостар европоид адамдармен көрші тұрғандықтан олар арасында жартылай христиан діні кең таралғанымен, олар негізінен шаманизмді ұстанады.