Ешкі сүті – өте құнарлы өнім. Оны көптеген сүтті өнімдерді, мысалы, ірімшік, йогурт және май дайындауға қолданады. Ешкі сүті – ең пайдалы сүттердің бірі. Себебі ешкілер қауіпті ауруларға шалдықпайды, сондықтан олардың сүті қауіпсіз әрі пайдалы болып саналады. Ешкі сүтінің адам денсаулығына пайдасы қандай және оны кімдерге ішуге болмайды?
Ешкі сүті қандай дәрумендерге бай?
Ешкі сүті адам ағзасына қажетті түрлі дәрумендер мен минералдарға бай. Ешкі сүті сиыр сүтіне қарағанда сапалы құрамымен ерекшеленеді. Алайда ешкі сүтінің дәрумендік құрамы ешкілердің тамақтануы мен оларды бағу шарттарына қарай әртүрлі болуы мүмкін. Ешкі сүтінің құрамында мынадай дәрумендер бар:
- А дәрумені. Ол көру, өсу және даму үшін маңызды. Сондай-ақ ол тері және шырышты қабықшалар саулығын сақтауға қажет;
- D дәрумені. Ол сүйектер мен тістер саулығына ықпал ететін кальций мен фосфор сіңуі үшін қажет;
- Е дәрумені. Ол жасушаларды зақымнан қорғайтын антиоксидант ретінде әсер етеді;
- В1 дәрумені, тиамин. Қалыпты липидті және көмірсулы алмасуға, жүйке жүйесі және бұлшықеттерге қажет;
- В2 дәрумені, рибофлавин. Зат алмасуға көмектеседі және жасушалардағы қышқылдану процесіне қатысады;
- В3 дәрумені, ниацин. Зат алмасу және тері саулығы үшін маңызды;
- В5 дәрумені, пантотен қышқылы. Гемоглобин өндірісіне қатысады;
- В6 дәрумені, пиридоксин. Зат алмасуда маңызды рөл атқарады, орталық жүйке жүйесінің қалыпты қызметіне қажет, нейромедиаторлар синтезіне қатысады;
- В12 дәрумені, кобаламин. Жүйке жүйесінің қалыпты қызметіне және қызыл қан жасушаларының түзілуіне қажет;
- В9 дәрумені немесе фолий қышқылы. Өсу мен даму үшін маңызды, сондай-ақ ДНҚ түзілуіне қажет.
Сондай-ақ ешкі сүтінде минералдар мен микроэлементтер көп. Мысалы: кальций, фосфор, калий, магний, темір, мырыш.
Ешкі сүтінің адам денсаулығына пайдасы
- Ол оңай сіңеді және қорытылады. Ешкі сүті сиырдікіне қарағанда ұсақ майлар мен ақуыздардан тұрады. Сондықтан лактозаны көтере алмайтын немесе ақуызға аллергиясы бар адамдар үшін ол жеңіл сіңетін өнімге жатады.
- Ешкі сүтінен жасалған өнімдер құрамындағы пребиотиктер мен пробиотиктер арқасында ішектердегі сау микрофлораны сақтауға көмектеседі.
- Ешкі сүтінің құрамындағы дәрумендер мен минералдар иммунды жүйенің қатаюына ықпал етіп, жұқпаларға қарсы тұруды арттырады.
- Ешкі сүті ылғалдандырушы және жұмсартушы қасиетке ие болғандықтан, косметикалық құралдарға жиі қолданылады.
- Ол сиыр сүтіне аллергиясы бар адамдарға жақсы балама. Себебі сиыр сүтіне аллергиясы бар адамдардың көпшілігіне ешкі сүті ешқандай асқыну бермейді.
Қарсыкөрсетілім
- Аллергияға бейім адамдар. Ешкі сүтінде ақуыз бар, сондықтан кей аллергияға бейім адамдарға бұл өнім де жақпауы мүмкін;
- Лактозаны көтере алмайтын адамдар. Кей адамдар барлық сүт өнімдеріндегі лактоза мен қантты қорыта алмайды;
- Қант диабеті бар адамдар. Ешкі сүтінде табиғи қант бар, сондықтан қант диабетімен қиналатын адамдар бұл өнімді рационына қосарда осы нәрсені ескеру керек;
- Бүйрек ауруы бар адамдар. Ешкі сүтінің құрамында қаныққан майлар бар және оны қолдану қандағы холестерин деңгейінің артуына ықпал етуі мүмкін. Егер бүйрек ауруымен қиналатын болсаңыз, ешкі сүтін рационға қоспас бұрын дәрігермен кеңесіңіз;
- Қалқанша безі ауруы бар адамдар. Ешкі сүтінің құрамындағы гоитрогендер деген зат қалқанша без қызметіне әсер етуі мүмкін. Сондықтан оны ішу кезінде мұқият болыңыз.
Ешкі сүті қандай ауруларға шипа?
Бұл сусында майлы қышқылдар көп болғандықтан, оны көптеген ауруларды емдеуде қолдануға болады. Оны мына аурулар кезінде ішу ұсынылады:
- Өт қабында тас болса;
- Асқорыту бұзылысы кезінде;
- Балалардағы эпилепсияны емдеуге;
- Артрит және басқа да буын аурулары кезінде;
- Асқазан жарасы немесе аш ішек ауруы болса;
- Асқазан-ішек жолы аурулары болса;
- Қалқанша без ауруы мазаласа;
- Өкпе аурулары және тұмау кезінде.
Мысалы, бронхит кезінде ешкі сүтіне бал қосып ішу пайдалы. Жөтелді емдеу үшін ешкі сүті мен сұлы қайнатпасын ішуге болады.
Ана сүтін ешкі сүтімен алмастыруға бола ма? Мына жерден оқыңыз.