Қазақ тілі мазақ тілге айналып барады ма?

«Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілі». Міне, бүгінде кез-келген мектеп оқушысынан сұрасаңыз, осындай жауап аларыңыз анық. Шынымен де, еліміз Конституциясында мемлекеттік тіл – қазақ тілі, ал орыс тілі – ұлтаралық қарым-қатынас құралы ретінде қолданылатын тіл екендігі айқын көрсетілген. Бірақ, мәртебесі қанша жоғары тұрса да, ана тіліміз жетім баланың күйін кешіп, әлі күнге дейін шетке ысырылып келеді. Елбасымыз «Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде» деп, әртүрлі бастамаларымен ана тіліміздің өсіп-өркендеуіне көп жағдайлар мен қолайлылық жасауда. Дегенмен, бүгінгі таңдағы қоғам назарын өзіне аударып, өзекті мәселе ретінде қаралып отырған жағдай – тіл мәселесі, соның ішіне қазақ тіліндегі сөздердің  қате жазылуы.

         Қазірде қоғамдық көліктерден, сауда орталықтарынан, көше, елдімекен атауларынан, тіпті, мемлекеттік қызмет орындарындағы жазулардан қателік табу қиын емес. Мұндай "мүгедек сөздердің" саны бүгінде көбеймесе, кемімей тұр. Бұл мәселе жайлы көптеген баспасөзде де жазылып, түрлі конференцияларда да қаралды.Әкімшілік тарапынан да  біршама істер атқарылған. Алайда, осыншама қарқынды жұмыстардан соң да қазақ тіліндегі өрескел қателіктер тоқтамады. Мекемелердің, кәсiпорындар кеңселерiнiң маңдайшаларындағы атаулар, көшедегi безендiрулер мен жарнамалар әлі де болса грамматикалық қателерге тұнып тұр. Ал қазақ тіліндегі оқулықтарда ұшырасатын қателіктердің жайы тіптен бөлек. Сондай кітаптар арқылы қалай саналы да білімді ұрпақ тәрбиелей аламыз? Бүкіл қоғам болып қарсы тұрған осындай дерттің әлі де шипасы табылмай отыр.

         Қала көшелеріндегі жарнамаларда «азық-тулік», «турмыстық химия», «асксессуарлар», «әіелдер киімі», «шаш бұирлау», «турцуиядан тауарлар», «қомадан алынған тауарлар» сынды тағы басқа сөз тіркестері «шашты сәндеп қырықтыратын» біздер үшін көзге оғаш көрінері анық. Әріптік қатені қойғанда, мазмұндық жағынан кеткен ккемшіліктердің тіптен кешірімі жоқ. Байқап қарасам, көбінесе тек қана мемлекеттік тілде қателіктер кетеді. Орыс, тіпті, ағылшын тілдерінде жазылған сөздердегі қатені қолыңа шырақ алып қарасаң да таппайсың. Сонда бұл еліміздегі заңның олақтығы ма, әлде ана тіліміз қажеттілігінің сонша төмендігі ме? Алдағы уақытта да осы сарынмен кете берер болсақ, академик В.В. Радловтың өзі тазалығы мен табиғилығына таң қалған қазақ тілінің құндылығын жоғалтып, төл ана тілімізден біржола айырылып қалуымыз ғажап емес.



Бөлісу: