Қазір балалар ерте ер жетіп қана қоймай, тәуелсіздікке қол жеткізуге тырысады. Ал тәуелді болмаудың алғашқы әрекетінің бірі - табыс. Балаларының қалауына қарай кейбір ата-ана перзентінің ерте бастан жұмыс істеп, ақша табуына қарсы емес. Massaget.kz тілшісі кәмелетке толмаған жасөспірім заңды түрде қандай жұмысқа орналасуына болатынын анықтап көрді.
Еңбек шартын қанша жастан бастап жасауға болады?
Қазақстандық адвокат Жалғас Серіпханқызының айтуынша, ҚР Еңбек кодексінің 31-бабына сәйкес, еңбек шартын 16 жасқа толған азаматтармен жасасуға рұқсат. Егер жасөспірім негізгі орта немесе жалпы орта білім алған болса, онда ол 15 жастан бастап ресми түрде жұмыс істей алады.
Еңбек шартын 14 жастағы оқушымен де жасауға болады, бірақ мұндай жағдайда оқушы жұмысты бос уақытта жұмыс істеуі керек. Демалыс күндері болса, тіпті жақсы.
14 жастағы оқушымен шарт жасасу кезінде жұмыс денсаулыққа, адамгершілік және білім алуына зиян келтірмеуі керек екенін ескеру қажет. 16 жасқа дейінгі баланы жұмысқа алу кезінде еңбек шартына оның ата-анасы немесе басқа заңды өкілдері де қол қоюы керек
Жасөспірімнің бір күнде неше сағат жұмыс жасауына рұқсат?
Маман 14 және одан жоғары жастағы жасөспірім аптасына 24 сағаттан артық жұмыс істей алмайтынын айтты.
"Осы кодекстің 31-бабы бойынша, 16 жастан 18 жасқа дейінгі қызметкерлер үшін аптасына 36 сағаттан аспайтын уақыт белгіленеді", - деді адвокат.
Жұмысты қайдан іздеуге болады?
Жұмыс табу үшін Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігіне тұрғылықты жері бойынша мансаптық жұмыспен қамту орталықтарына жүгіну керек.
Мансап орталығы жұмыс іздеп жүрген адамға ақысыз негізде жұмыспен қамту мәселелері бойынша кеңес береді, жұмысқа орналасуға жәрдемдеседі. Ал электрондық еңбек биржасында (www.enbek.kz) бос жұмыс орындарын өз бетінше іздеу мүмкіндігі бар. Сондай-ақ, жұмыс іздеушілерге ыңғайлы болу үшін "Enbek-жұмыс іздеу" қосымшасы іске қосылған.
Қандай жұмыс түрлерін істеуге рұқсат?
Еңбек министрлігінің ақпаратына сүйенсек, көбінесе жасөспірімдерге біліктілікті, жоғары білімді қажет етпейтін бос жұмыс орындары ұсынылады. Мысалы,
Бала денсаулығына қауіп төндіретін немесе оның білім алуына кедергі болатын кез келген жұмысқа қабылдауға немесе тартуға немесе оның денсаулығы мен физикалық, психикалық, рухани, моральдық және әлеуметтік дамуына зиян келтіруге тыйым салынған.
Айта кетейік, Қазақстанда заңнамалық деңгейде жасөспірімдерге кәмелетке толғанға дейін жұмыс істеуге рұқсат етілгеніне қарамастан, әлі де белгілі бір тыйымдар бар.
Еске салайық, бұған дейін жасөспірімдер қайда еңбек ете алатыны туралы хабарланған еді.
Тағы да оқи отырыңыздар: Ақша үнемдеудің қандай жолдары бар?
Аптаның басты оқиғалары мен пайдалы видеоларды көру үшін YouTube арнамызға жазылыңыз