2021: Әлемдегі ең кедей елдер

2021 жылы әлем халқының саны 7,9 миллиард адамға жетді. Тек өткен ғасырдың өзінде әлемде адам саны 4,35 миллиардқа өсті. Азаматтың қалыпты өмір сүруі тек табыс көлемі ғана емес, сонымен қатар өмір сүруге қажетті баспана, азық-түлік, ыдыс-аяқ немесе дәрі-дәрмек пайдалану мүмкіндігі болса, кейбір елдерде бір қарағанда табиғи болып көрінетін бұл жағдайлар жасалмаған. Мысалы, Оксфорд университетінің сарапшылары жүргізген зерттеу көрсеткендей, әлем халқының 76 пайызы (5,5 миллиардтан астам адам) тұратын әлемдегі 103 елдің 26,5 пайыз (1,46 миллиард) азаматы кедейлік шегінде өмір сүреді.

Ең кедей елдер негізінен авторитарлық режимдер, тұрақты әскери қақтығыстар, дамымаған экономика, жалпы сыбайлас жемқорлық, қылмыс, экологиялық қиындықтар және басқа да көптеген проблемалар үстемдік ететін Африкада орналасқан.

Дүниежүзілік банктің мәліметтері бойынша жан басына шаққандағы ЖІӨ жылына 1025 доллардан төмен елдерді өте кедей елдер қатарына жатқызуға болады. Әлемнің ең бай елдерінде бұл көрсеткіш 12 475 доллардан асады.

Халықаралық валюта қорының ресми деректеріне сүйене отырып, сатып алу қабілеті бойынша жан басына шаққандағы ЖІӨ деңгейін ескере отырып, 2021 жылы анықталған әлемдегі ең кедей елдердің рейтингін ұсынып отырмыз.

© Орынбай Балмұрат

Орталық Африка Республикасы

Орталық Африка Республикасы (ОАР) 2021 жылы әлемдегі ең кедей ел деп танылды. Бұрынғы француз отары 1960 жылы тәуелсіздік алды, бірақ жылдар бойы елді әскери қақтығыстар, төңкерістер және елдің дамуына теріс әсер еткен әртүрлі қарулы топтар басқарды. 4,8 миллион халқы бар республикада табиғи ресурстардың, алтынның, алмастың, мұнайдың молдығына қарамастан, көптеген жергілікті тұрғындар көшеде тұруға мәжбүр.

© wish.hr

Конго Демократиялық Республикасы

Конго халқының саны 85,5 миллионға жуық. Бұл көрші ОАР-мен салыстырғанда 16 есе көп және ел кедейлік бойынша әлемде екінші орында тұр. Оның басты себебі – әрі әскери, әрі саяси төңкеріс. Тіпті орасан зор пайдалы қазбалар кен орындары мемлекетке өмір сүру деңгейін көтеруге көмектеспейді. Бүгінге дейін жүйелі сыбайлас жемқорлық, қылмыс, билік үшін күрес жойылған жоқ.

© Shutterstock

Бурунди

11,4 миллионға жуық халқы бар Шығыс Африкадағы Бурунди әлемдегі ең кедей үшінші ел. Британдықтар 200 жыл бұрын мемлекеттен кеткеннен кейін ел Бельгияның ықпалына түсіп, 1962 жылы ғана ресми түрде тәуелсіздік алды. ЖІӨ-нің 40 пайыздан астамын ауыл шаруашылығы, негізінен, шай мен кофе экспорты арқылы өндіреді. Мемлекеттің инфрақұрылымы нашар, білім мен денсаулық сақтау қызметтеріне қол жетімділік шектеулі. Табысы төмен адамдар аштықтан зардап шегеді.

© zen.yandex

Либерия

4,9 миллион халқы бар Либерия Батыс Африкада орналасқан және аймақтағы ең кедей ел. 1847 жылы Америкадан тәуелсіздік алған мемлекет билік үшін күрес пен 100 000 адамның өмірін қиған азаматтық соғыстардың салдарынан халқының әл-ауқатын қамтамасыз ете алмады. Бүгінде халықаралық ұйымдардың қолдауымен елдегі саяси жағдай тұрақталғанымен, күйреген экономика өте баяу қалпына келіп жатыр.

© msf.org

Нигерия

22,8 миллионнан астам халқы бар Африканың тағы бір елі – Нигерия әлемдегі ең кедей бес елдің рейтингін қорытындылады. Бұл мемлекет  1960 жылы француз отарынан шығып, өз тәуелсіздігін алды. Ел аумағының 80 пайызын Сахара шөлі алып жатыр.

Рейтингтің бұрынғы көшбасшылары сияқты, ел тарихы көптеген әскери төңкерістермен, саяси құлдықпен және қақтығыстармен қатар өтті. Нигерияның жалпы ішкі өнімі жан басына шаққанда 1153 долларды құрайды. Айтпақшы, бұл елде уран мен мұнайдың орасан зор қоры бар.