Ақылды бала мен талантты баланың айырмашылығы
Қытайлы Уаңның досы баласын АҚШ-тан оқытады. Досының қызы оқитын мектепте 3-сыныптан бастап талантты балаларды сынақтан өткізіп, бөлек оқытады екен. Бұл жай ғана бөлу емес, қатаң талаптардан өткізіп, әрбір пән бойынша бақылау алынады. Олардың басым көп уақыты оқуға емес, белгілі бір «жобаны» жасауға кетеді екен. Әр сыныптағы балалардың 3-5% ғана осы талаптарға сай келеді. Ондағы ұстаздардың айтуынша бұл жаман көрсеткіш емес. Олардың IQ көрсеткіші міндетті түрде 125-тен жоғары болуы шарт.
Оқуда үздік қарапайым оқушы мен талантты оқушының айырмашылығын салыстыру арқылы ұзақ жылдар зерттеуінің нәтижесінде қалыптасқан кестені назарларыңызға ұсынбақпыз.
| Ақылды бала | Дарынды бала |
| Жауабын біледі | Сұрақ сұрайды |
| Қызығады | Таң қалады |
| Жан-жақты ойлайды | Бар ынтасымен кіріп кетеді |
| Жақсы амалы бар | Ойы бір түрлі, тіпті қорқынышты |
| Құлшынады | Ойнайды, нәтижесі жақсы |
| Сұраққа жауап бере алады | Сұрақтың түп-тұқиянына дейін қузайды |
| Алдыңғы қатарда | Басынан таңдаулы |
| Қызыға тыңдайды | Құштарлығы мен көзқарасы айқын |
| Оңай үйреніп алады | Бұларды ертеден біледі |
| 6-8 рет қайталағаннан кейін игереді | 1-2 рет қайталағаннан кейін игереді |
| Барлық көзқарастарды түсіне алады | Тың көзқарастар ұсына алады |
| Өз тұстастарымен тіл табысады | Ересек адамдармен дос |
| Маңызды түйінді ұстай алады | Жорамал жасай алады |
| Тапсырманы орындай алады | Өздігінен тақырыпты қозғайды |
| Кішіпейіл | Тыңғылықты |
| Өте мұқият көшіреді | Жаңа жоба ойлап табады |
| Мектепті жақсы көреді | Білім іздеуді жақсы көреді |
| Мәліметтер жинай жүреді | Мәліметті өз пайдасына икемді пайдалана алады |
| Техник болады | Өнертапқыш болады |
| Есте сақтаудың шебері | Тұспал жасаудың шебері |
| Тәртіп бойынша анық көрсетуге шебер | Қиын болған сайын табысы да көп болады |
| Өте сақ, абайлағыш | Жіңішкелікпен зерттеп ішіне кіріп кетеді |
| Өзінің нәтижесіне риза | Өз-өзіне сын көзбен қарайды |
Осы кестенің ағылшынша нұсқасы:
| The Bright Child | The gifted Child |
| Knows the answers | asks the questions |
| is interested | is highly curious |
| is attentive | is mentally |
| has good ideas | has wild, silly ideas |
| works hard | plays around, yet tests well |
| answers the questions | discusses in details |
| top group | beyond the top group |
| listens with interest | shows strong feelings |
| learns with ease | already knows |
| 6-8 repetitions for mastery | 1-2 repetitions for mastery |
| understands ideas | constructs abstractions |
| enjoys peers | prefers adults |
| grasps the meaning | draws inferences |
| completes assignments | initiates projects |
| is receptive | is intense |
| copies accurately | creates a new design |
| enjoys school | enjoys learning |
| absorbs information | manipulates information |
| technician | inventor |
| good memorizer | good guesser |
| enjoys straightforward, sequential presentation | thrives on complexity |
| is alert | is keenly observant |
| is pleased with own learning | is highly self-critical |
Зерттеушілердің айтуынша, талантты баланың табиғатынан, тумысынан сондай қасиет болуы керек екен.
Сурет: wordpress.com
M. Auelkhan