Тәуелділіктен бас тарта алмайтындарға вейп және электронды темекі өндірушілер өздерінің гаджеттерінің дәстүрлі темекі шегуге қарағанда қауіпсіз екеніне кепілдік бере отырып, балама ретінде ұсынады. Бірақ ғылым не дейді? Дүниежүзінің зерттеушілері темекінің бірде-бір қауіпсіз алмастырғышы жоқ екенін анық айтады.
Сондықтан, темекіні тастағыңыз келсе, оны ешқандай басқа түріне алмастырмаған жөн. Неліктен электронды темекілер де зиян екенін аллерголог Елена Питиримова айтып берді.
Никотині бар электронды құрылғыларды өндірушілер өз өнімдерін дәстүрлі темекі шегуге қауіпсіз балама ретінде алға тартады. Бірақ бұл қулық екенін түсіну керек. Темекі шегудің бұл түрінің қауіпсіздігін растайтын зерттеулер жоқ, бірақ мұндай құрылғылардың қауіптілігі туралы көптеген зерттеу бар.
Сан-Франциско зерттеушілері АҚШ-тағы шылым шегушілер арасында электронды темекіні пайдалану мен тыныс алу патологиясының көбеюі арасындағы тығыз байланысты анықтады. Проблемалар әсіресе дәстүрлі темекі мен электронды құрылғыларды қолдануды үйренетін адамдар үшін күрделі болды. Мұндай комбинациялар темекіні тастауға тырысатындар арасында танымал. Бұл жағдайда бронх пен өкпенің созылмалы ауруларының қаупі тек "электронды" немесе тек қарапайым темекіні пайдаланғандарға қарағанда екі есе дерлік жоғары болады.
Электронды темекі де темекі
Тіпті егер адам қарапайым темекіден бас тартса немесе ол бұрын темекі тартпаса және электронды темекіні қолдана бастаса, бронх-өкпе жүйесіне айтарлықтай зиян келеді. Тұрақты темекі шегетіндер үшін қауіп екі есе артады. Сондықтан электронды темекіні қауіпсіз балама деп атауға болмайды.
Ғалымдар электронды темекіге көшудің арқасында зиянды әдеттен толығымен бас тартқандардың санын көрсететін зерттеу жүргізді. Нәтижелер де көңіл көншітпейді – тек 1%-ға жуығы шылым шегуден бас тартқан. Қалғандары толығымен электронды темекіге ауысып немесе оларды әдеттегі темекімен бірге қолдана бастаған.
Неліктен вейп пен электронды темекі қауіпті?
Зертханалық жануарлар мен адам еріктілері бойынша жүргізіліп жатқан жаһандық зерттеулер бұл «темекі алмастырғыштар» иммундық жүйеге теріс әсер ететінін, тіндердің стрестік зақымдануын көрсететін бронхтар мен өкпедегі ақуыздардың концентрациясын арттыратынын сенімді түрде дәлелдеді.
Химиялық талдау электронды темекіні пайдалану кезінде ингаляциялық қоспаларда улы заттардың жоғары концентрациясын қамтитынын анықтады. Ал олардың кейбіреулері түтін компоненттерін қоспағанда, дәстүрлі темекіден де көп. Сондықтан олар да қарапайым темекі әсерінен пайда болатын – бронхит пен пневмония қаупінің жоғарылауы, өкпенің қатерлі ісігін тудырады.
Тұтынушыларды алдау
2017 жылы Ұлыбританияда шығатын Addiction журналы сенсациялық деректерді жариялады. Вейп, Айкс және соған ұқсас құрылғылардың көмегімен 2011 жылдан 2016 жылға дейін жылына 50-70 мың адам тәуелділіктен бас тарта алды. Бұл әсерлі нәтиже болып көрінетін сияқты және сіз мұндай құрылғылар көмектесе алады деп ойлауыңыз мүмкін.
Бірақ мұндай шағымдарға байланысты 3 миллионға жуық адам электронды құрылғыларды темекіге қауіпсіз балама деп есептей бастайды. Көптеген адам вейп пен электронды құрылғыларға ауысқанымен темекі шегуді тастамайды, олар қазір бұл құрылғыларды пайдалану денсаулықтарына зиян келтірмейді деп есептейді.
Неліктен темекінің барлық түрін тастау керек?
Біріншіден, жаман әдет ерлер мен әйелдер арасындағы өкпе ісігінің 70%-ын құрайды. Бірақ бұл темекі шегумен байланысты ісіктің жалғыз түрі емес. Мұнда ауыз қуысының және көмейдің, жұтқыншақтың, мұрынның және мұрын қуысының зақымдалуы да бар. Асқорыту жүйесі де зардап шегеді - өңештен ұйқы безіне және ішекке дейін. Темекі бүйрек, аналық без, жатыр мойны және қуық ісігін тудыратыны туралы дәлел бар. Сонымен қатар, қанның зақымдануы - лейкемия да туады.