Неліктен ақыл тіс шығады және оны жұлып тастау керек пе?

Шамамен 1,6 миллион жыл бұрын ежелгі адамдар от жағуды үйренді. Бұл олардың әдеттегі тамақ жеу тәсілін айтарлықтай өзгертті. Осы маңызды оқиғаға дейін тістер ең қатты және ең шикі тағамды жеңудің жалғыз құралы еді. Ол үшін адамдардың жақтары кеңірек және тісі көп болатын. Бірақ от тамақты жұмсартқан сайын, ежелгі адамдардың жақ мөлшері кішірейіп, кейбір тістерге орын жеткіліксіз болды. Сайып келгенде, миллиондаған жылдар эволюциясы ақыл тістерді қажеттіліктен шығарып тастады.  Бұрын олар тағамды шайнауға көмектессе, бүгін де керісінше патологияларға байланысты көбірек зиян келтіреді екен.

Тістер не үшін қажет?

Әрбір тіршілік иесінің міндеті – тіршілік ету, тамақты пайдаланбай өмір сүру мүмкін емес. Тамақ ағзаға энергия қорларын және ақуыздар, көмірсулар, майлар, дәрумендер мен минералдар сияқты маңызды ингредиенттерді толықтыруға мүмкіндік береді.

Кейбір пікірге қарамастан, тістер сүйек емес. Тістер фосфор, кальций және басқа минералдардан, сонымен қатар бірнеше қабаттардан тұрады: түбір, пульпа, дентин, қызыл иектің сызығы, тәж және эмаль. Соңғысы денедегі ең қатты минералданған ұлпа болып тіске тән ақ түс береді.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша тіс кариесі әлемдегі ең көп таралған ауру.

© hi-news

Ақыл тістер дегеніміз не?

Адам эволюциясының ең көрнекті дәлелдерінің бірі  – ақыл тістер.  Ол ересек жаста, әдетте 16 - 20 жаста пайда болатын азу тістер.  Қазір ақыл тістерге жақта орын жоқ. Себебі қазіргі адамдардың жағы ежелгі адамдарға қарағанда кішірек.

Бұрын ақыл тістер өмір сүру үшін өте маңызды еді, олар ірі және қатты тағамдарды жеуге арналған жалғыз құрал болды. Барлығы шамамен 1,6 - 1,7 миллион жыл бұрын адамдар от жағуды үйренгесін өзгерді.

Отқа пісірілген тағам әлдеқайда жұмсақ (және дәмді), бұл жақтың өлшеміне және оның құрылымына әсер етті.

Ежелгі адамдарда бас сүйектің бет бөлігі миға қарағанда үлкен болып, ал ақыл тістер тағамды шайнауға толықтай қатысатын. Ежелгі адамдардың жағына 36 тіске дейін сиятын.

Ақыл тістердің қарапайым мүшеге айналуында маңызды рөлді ауылшаруашылық революциясы атқарды (шамамен 10 000 жыл бұрын). Көптеген сарапшы жұмсақ тағамдарды пайдалану, әсіресе балалық шақта, қазіргі заманғы адамдарда ақыл тістерді керексіз етті деп санайды.

Бірақ ең қызығы, бәрінің де ақыл тістері бола бермейді. Адамдардың шамамен 10-15% -ында ақыл тіс мүлде жоқ.

© clinikadoctorden

Ақыл тістерді алып тастау керек пе?

Ақыл тістер алдымен жақтың ең соңында орналасқан, бұл дұрыс күтімді қиындатады. Гигиена мәселелеріне байланысты тіс қызыл иектің қабынуына әкеледі, сонымен қатар тіс жегілеріне бейім. Осы себепті стоматологтар жиі пациенттерге ықтимал проблемаларды болдырмау үшін ақыл тістерін мүмкіндігінше ерте алып тастауға кеңес береді. Алдыңғы зерттеулер де жас ұлғайған сайын ақыл тістерді алу қажеттілігінің арта түсетінін көрсетті.

Ақыл тістерді алып тастау қажеттілігі туралы шешімді тіс дәрігері (рентгеннен кейін) соңғы тістің орналасуына және жағдайына байланысты қабылдайды. Сонымен, ақыл тістер көлденең немесе қисық орналасып, басқа тістердің жылжуына әкелуі мүмкін. Ол факторларға ісіну мен кистаның пайда болуы жатады.

Дәрігер сіз оған жүгінген мәселеге байланысты тіс жұлу әдісін таңдайды.

Ақыл тісті қашан жұлып тастауға болмайды?

Ақыл тістер барлығына қиындық тудырмайтындықтан, олардан құтылудың қажеті жоқ жағдайлар бар. Сонымен, кейбір жағдайларда ақыл тістер басқа тістердің жылжып кетуіне жол бермейді. Мұндай кезде ақыл тісті жұлмайды.