"99% неміс, гепатитпен ауырған": ғалымдар Бетховен ДНҚ-сын зерттеп, қарама-қайшылыққа тап болды

Неміс, бельгиялық және британдық генетиктер Людвиг ван Бетховеннің ДНҚ-сын зерттеді. Бұл әлемдегі танымал композитордың қандай аурумен ауырғанын анықтауға көмектесті.

Макс Планк атындағы Адамзат тарихы институтының, Бонн университеттік ауруханасының, Тюбинген, Кембридж және Левен католиктік университеттерінің археологтары мен генетиктері неміс композиторы Людвиг ван Бетховеннің геномын алғаш рет ретке келтірді. Олар Current Biology журналындағы мақаласында өз нәтижелерімен бөлісті.

Зерттеушілер Бетховеннің достары мен жанкүйерлерінде сақталған сегіз тал шашын пайдаланды - бұл композитордың қандай ауруларға генетикалық бейімділігін анықтауға мүмкіндік берді.

Бүгінде Бетховеннің есту қабілетінің жоғалуы ауруынан, асқазан-ішек жолдарының проблемаларынан (колика, диарея), бауыр ауруларымен ауырғаны анықталды. Сараптамадан кейін композитор бауыр циррозы, панкреатитпен ауырып, көкбауырының тым үлкейгені белгілі болды.

56 жастағы композитордың өліміне нақты не себеп болды бұл әлі де белгісіз. Ғалымдар бауыр циррозының шамадан тыс ішімдік ішуден туындаған ба деген сұрақ айналасында қарама-қайшылыққа тап болған. Кейбір замандастары Бетховен ішуді ұнатпайды десе, ал басқалары ол күн сайын кешкі ас кезінде бір литр шарап ішкен деп мәлімдеген.

"Біз композитор ауруларының ықтимал генетикалық және жұқпалы себептерін анықтау үшін оның геномын талдауды шештік. Зерттеуді соматикалық аурулардың үш тобымен шектедік", - деп жазады зерттеу авторлары мақалада.

Бетховеннің геномдық секвенциясы зерттеушілерге оның ата-бабаларының 99% немістер - қазіргі Германиядағы Солтүстік Рейн-Вестфалияның тумалары екенін тексеруге мүмкіндік берді.

Өкінішке қарай, ғалымдар композитордың асқазан-ішек аурулары мен есту қабілетінің жоғалуының молекулалық-генетикалық себебін анықтай алмады.

"Бетховеннің есту қабілетінің жоғалуына себепші немесе ықпал ететін фактор ретінде плумбизм (қорғасынмен улану) бұрын айтылған гипотезаны негіздеу үшін генетикалық тестілеу арқылы расталған үлгілердің талдауын күту керек", - делінген мақалада.

Бетховеннің геномын ашудың ең маңызды нәтижесі оның бауыр ауруын анықтау болды. Ғалымдар цирроздың полигендік тәуекел индексінің жоғарылауын тіркеді. Бұл композитордың ауруға генетикалық бейімділігін тұқым қуалайтынын көрсетеді.

Ғалымдар бауырдың денсаулығына "темірдің шамадан тыс жүктелуі" әсер еткен болуы мүмкін, ол HFE генінің мутациясына байланысты шарапты шамадан тыс тұтынумен сипатталады.

Сондай-ақ, композитор қайтыс боларынан бірнеше ай бұрын В вирустық гепатитін жұқтырғаны белгілі болды. Бұл оның бауыр ауруын одан сайын үдеткен.