Абайлаңыз. Жасанды қоспалар

Дүкеннен алынған түрлі-түсті қораптарға оралған қуырылған картоп, кепкен нан мен консервлерден бір рет қана дәм татып қоймай, оны қайта жегенді қалайсыз ба? Бұған жауапты натрий глутаматы есімді танымал тамақ қоспасы береді. Оның басты функциясы – сақталу кезінде тез жоғалатын дәмдерге жаңа дәм беру. Тағамның қорабында Е 621 деп белгіленеді, кейфде «дәм күшейткіші» дей салады. Тамаққа қосылатын жасанды қоспалардың бәрінің құрамында бар. Дәрігер-ғалымдардың айтуы бойынша, глутамат кейбір аурулардың асқынуына апарады (мысалға, аллергия немесе бронхтардың астмасы). Сондықтан оның бір күндік шектік мөлшері – 1,5 г үлкен кісілерге және 0,5 г балаларға. Бұл жасанды дәм күшейткішін мүлдем қабылдамаған дұрыс.

Жасанды қоспалар:

Е 100-199 – бояғыштар. Тағамның түсін келтіреді, қатты қылады, немесе қалпына келтіреді.

Е 200-299 – консерванттар. Тағамның сақталу мерзімін ұзартады.

Е 300-399 – ашып кетуге жол бермейтін қоспалар. Тағамның ашып кетпеуін қадағалап, түсінің өткізбеуіне кепіл береді.

Е 400-499 – стабилизаторлар мен қоюландырғыштар. Тағамның тығыздығын арттырады, соның арқасында тағамды сапалы етіп көрсетеді.

Е 500-599 эмульгаторлар. Табиғатынан араласа алмайтын заттар мен сұйықтықтарды бір қалыпқа келтіреді. Мысалға май мен суды.

Е 600-699 – Дәм күшейткіштер мен иіс беруші қоспалар.

Е 900-999 – көбікті қадағалау қоспалары. Тағамның көбіктеніп кетуіне жол бермейді. Бұл топқа сондай-ақ тағамға тәтті дәм беретін, қамыр қопсытатын, қышқылдықты қадағалайтын және т.б. қоспалар кіреді.

Төменде аса қауіпті және тұтынуға тыйым салынған жасанды қоспалардың тізімі келтірілген. Көптеген жасанды қоспалар ауруыңызға ауру қосуы да мүмкін, сондықтан осы тізімді естен шығармай, дүкеннен тіскебасар сатып алғанда мұқият болғаныңыз жөн.

Күдікті: Е 104, Е 122, Е 141, Е 150, Е 171, Е 173, Е 241, Е 477

Қауіпті: Е 102, Е 110, Е 120, Е 124, Е 127, Е 129, Е 155, Е 180, Е 201, Е 220, Е 222, Е 223, Е 224, Е 228, Е 233, Е 242, Е 270, Е 400, Е 401, Е 402, Е 403, Е 404, Е 405, Е 501, Е 502, Е 503, Е 620, Е 636, Е 637.

Өте қауіпті: Е 123 (Тыйым салынған), Е 510, Е 513, Е 527.

Тыйым салынған: Е 103, Е 105, Е 111, Е 121, Е 123 (Өте қауіпті), Е 125, Е 126, Е 130, Е 152, Е 216 (Қатерлі ісік ауруына шалдықтыруы мүмкін), Е 952.

Теріге зиян: Е 151, Е 160, Е 231, Е 232, Е 239, Е 951, Е 1105.

Бөртпе пайда болуы мүмкін: Е 310, Е 311, Е 312, Е 907.

Ішек ауруына әкелуі мүмкін: Е 154 (Қан қысымына әсер етеді), Е 343, Е 626, Е 627, Е 628, Е 629, Е 630, Е 631, Е 632, Е 633, Е 634, Е 635.

Қан қысымына әсер етеді: Е 154 (Ішек ауруына әкелуі мүмкін), Е 250, Е 251.

Холестерин деңгейін көтереді: Е 320, Е 321. Қатерлі ісікке әкелуі мүмкін: Е 338, Е 339, Е 340, Е 341, Е 450, Е 451, Е 452, Е 453, Е 454, Е 461, Е 462, Е 463, Е 465, Е 466.

Рак ауруына шалдықтыруы мүмкін: Е 131, Е 142, Е 153, Е 210, Е 211, Е 212, Е 213, Е 214, Е 215, Е 219, Е 230, Е 216 (Тыйым салынған), Е 240, Е 249, Е 252, Е 280, Е 281, Е 282, Е 283, Е 330, Е 954. Холестерин деңгейін көтереді: Е 338, Е 339, Е 340, Е 341, Е 450, Е 451, Е 452, Е 453, Е 454, Е 461, Е 462, Е 463, Е 465, Е 466.

Сурет: webdoktor.net.ua