Кел есеп шығарайық: химия пәні бойынша олимпиада есептері

1.Массасы2,1 г магний мен алюминийден тұратын қоспа
тұз қышқылымен әрекеттескенде 2,24л (қ.ж.) сутек бөлінген. Бастапқы қоспаның
құрамы қандай?

Шешуі:

Мg+2HCL=MgCL₂+H₂

2AL+6HCL=2ALCL₃+3H₂

m Mg=X

m AL=2.1-X

V₁H₂=хл

V₂H₂=22,4-хл

Хгул

Мg+2HCL=MgCL₂+H₂

24г22,4л

22.4x

У= --------
=093x

24

2.1-x22.4-yл

2AL+6HCL=2ALCL₃+3H₂

5467,2л

{67.2(2,1-х)=54(2,24-у)

{y=0.93

X=1.2 Mg

mAI=m(қоспа) –mMg=2.1-1.2=0.9г

0.9

WAI=------------*100%=42.86%

_2.1

1.2

WCu =------------*100%=57.14%

2.1

Жауабы:42.86% AI ;57.14% Cu

2.Төмендегі
өзгерісті орында, реакция типтерін жаз.

123456

КCIО₃O₂H₂OH₂HCI NaCICI₂

9

7

P₂O₅AICI₃

Н₃РО₄AI₂ (SO₄)₃

1.2КCIО₃= 2KCL+ 3O₂айырылу реакциясы

2.2Н₂+О₂=2H₂O қосылу реакциясы

3.2H₂O=2Н₂+О₂айырылу реакциясы

4.H₂+ CI₂=2HCIқосылу реакциясы

5.2Na+2HCI=2NaCI+ H₂ орынбасуреакциясы

6.2NaCI+F₂=2NaF+CI₂ орынбасуреакциясы

7.4P+5 O₂=2
P₂ O₅қосылу
реакциясы

8.P₂O₅ +3 H₂O=2Н₃РО₄қосылу реакциясы

9.6HCI+2AI =2AICI₃+3
H₂орынбасуреакциясы

10.2AICI₃ +H₂SO₄₌AI₂ (SO₄)₃
+HCIалмасуреакциясы

3.Массасы 4г кальцийді өртеу үшін қанша моль және
қанша грамм О₂ керек?

4гxг

2 Са+O₂ =2CaO

80г32г

4г*32г

X=-----------------=1.6гO₂

80г

M1.6г

V=----------=----------=0.05моль

M32г/моль

Жауабы:0,05 моль; 1,6г

4. 5%
ерітінді даярлау үшін 2 г қантты ерітетін судың массасы тең

Шешуі:

m_{еріткіш}=m_{ерітінді}-m_{еріген зат}

m_{еріген зат}

w =-----------------*100%

m_{ерітінд}

m_{еріген зат2г}

m_{ерітінд= — *100%} =-------------- *100% =40г

w5%

m_{еріткіш}=m_{ерітінді}-m_{еріген зат}=40-2
=38г

Жауабы:38г еріткіш қажет.

5.Күміс нитратының
136 мл (ρ= 1,25 г/мл) 10% — ды
ерітіндісіне мыс салынды. Мыстыңмассасын есептеңіз.

Шешуі:

Берілгені: 

ω₁(AgNO₃) – 10%

V(AgNO₃) – 136 мл

ρ – 1,25 г/мл

———————————

табу керек: m(Cu) — ?

Шешуі:Cu + 2AgNO₃ = Cu(NO₃)₂ + 2Ag↓

m AgNO₃ = ρ* V= 136 мл*1,25 г/мл=170г

m_{еріген зат}

w =-----------------*100%

m_{ерітінд}

m_еріт*w_10г*170

m_{еріген зат=
—} =--------------=17г

_100%100%

Х г17г17*64

Cu + 2AgNO₃ = Cu(NO₃)₂
+ 2Ag↓Х=-------------------= 3,2г Cu

64г340г340

Жауабы: m(Cu) – 3,2г

8-сыныпқа арналған тәжірибелік
тур тапсырмаларының жауабы

(Орындау уақыты 120
минут)

6 нөмірленген сынауыққы келесі заттардың
ертінділері құйылған: азот қышқылы; күкірт қышқылы; алюминий хлориді; калий
корбанаты; барий нитратыжәне алюмюний
сульфаты,.

Оптималь жоспар құрып
және басқа заттарды пайдаланбай қай заттың ертіндісі құйылғаның аңықтандар.
Сәйкес реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде жазыңдар.

11

H₂SO₄

Х

Х

—

Х

11

AICI₃

—

Х

—

—

—

1

K₂CO₃

—

Х

—

21

Ba(NO₃)₂

Х

—

Х

3

AL2(SO₄)₃

—

Х

Х

—

Х

1

6*6=36

36-6=30

30/2=15

Кейбір реакция
эффектілері қайталанып келеді. Сонда бізге көрініп тұрған нақты

эффекті 6болды.

1.ALCL₃+3HNO₃₌AL(NO₃)₃+3HCL

AL³⁺+3CL^-+3H⁺3NO₃=
AL(NO₃)₃3H⁺3CL^-

AL³+3NO₃=
AL(NO₃)₃

2. 2HNO₃+K₂CO₃₌CO₂₊H₂O+2KNO₃

.2H⁺ + 2NO₃^-+2K⁺
+ CO₃^2-₌ CO₂₊H₂O+2K⁺
+2NO₃^-

.2H⁺+ CO₃^2-₌
CO₂₊H₂O

3.6HNO₃+AL₂(SO₄)₃₌3H₂SO₄+2AL(NO₃)₃

6H⁺+6NO₃^-+2AL³⁺+
3SO₄^2-₌6H⁺+3SO₄^2-+2AL³⁺
+ 6NO₃^-

ИОНАЛМАСУРЕАКЦИЯСЫЖҮРМЕЙДІ

4..3H₂SO₄ + 2ALCL₃=6HCL+AL₂(SO₄­)₃

6H⁺+3SO₄^2-+ 2AL³⁺+6CL^-=6H⁺+6CL^-+2AL³⁺+3SO₄­^2-

ИОНАЛМАСУРЕАКЦИЯСЫЖҮРМЕЙДІ

5.H₂SO₄ + K₂CO₃₌CO_2 +H₂O+ K₂ SO₄

2H⁺+SO₄^2-+2 K⁺+CO₃^2-₌CO₂₊H₂O+ 2K⁺₊SO₄^2-

2H⁺+ CO₃^2-₌CO₂₊H₂O

6.H₂SO₄
+ Ba(NO₃)_{2 =}BaSO₄+2HNO₃

2H⁺+SO₄^2-+ Ba²⁺+ 2NO₃^-₌BaSO₄+2H⁺+2NO₃^-

Ba²⁺+SO₄

²= BaSO₄

7. 2 ALCL₃+3 K₂CO_3
=AL₂(CO₃)₃+ 6KCI

2 AL³⁺ +6CI ^-+6K⁺+3CO₃^2-=2AL+3CO₃^2-+ 6K⁺+6CI^-

ИОНАЛМАСУРЕАКЦИЯСЫЖҮРМЕЙДІ

2 AICI₃+ 3Ba(NO₃)₂₌ 2AL(NO₃)₃+ 3Ba CI₂

2AI³⁺+6CI^-+ 3Ba²⁺+6NO₃^-₌ 2AI³⁺+6NO₃^-+ 3Ba²⁺+6 CI^-

ИОНАЛМАСУРЕАКЦИЯСЫЖҮРМЕЙДІ

9.Ba(NO₃)₂+ K₂CO₃₌BaCO₃
+2KNO₃

Ba²⁺+2NO₃^-+ 2K⁺ +CO₃^2-₌BaCO₃+2K⁺ +2NO₃^-

Ba²⁺+CO₃²= BaCO₃

.3Ba(NO₃)₂+AL₂(SO₄)₃₌ 3BaSO₄₊2AL(NO₃)₃

3Ba²⁺
+6NO₃^-+2AІ³⁺+3SO₄^2-₌ 3BaSO₄₊2AІ³⁺+6NO₃^-

3 Ba²⁺+ 3SO₄²= 3BaSO₄ақ тұнба

11.3 K₂CO₃+AL₂(SO₄)₃₌ AL₂(CO₃)₃+3K₂ SO₄

6K⁺+3CO₃²⁺+2AI³⁺ +3SO₄^2-₌ 2AI³⁺ +3CO₃^2-+6K⁺+SO₄^2-

ИОНАЛМАСУРЕАКЦИЯСЫЖҮРМЕЙДІ

9-сыныпқа арналған теориялық тур тапсырмаларының жауаптары.

(Орындау
уақыты 180 минут)

1. Тотығу-тотықсыздану реакцияларын
құрастыру және теңестіру керек.

а)СН₄+О₂СО₂+Н₂О

б)AgNO₃Ag+NO₂ +O₂

-4 +1+4 -2+1-2

C H₄+ 2O⁰
₂CO₂ + 2H₂O

C^{-4-8 e}C⁺⁴
4 2тотығу, тотықсыздану

O ⁰₂^-4e2O
⁰₂ 1тотықсыздану, тотығу

2AgNO₃2Ag+2NO₂+O
⁰₂

2O₂^-2 -4
eO⁰₂4 1тотығу,
тотықсыздану

Ag⁺¹Ag⁰
4тотықсыздану, тотығу

2.10г
алюминий мен мыстан тұратын қоспа тұз қышқылымен әрекеттескенде 2,24л (қ.ж.)
сутек бөлінген. Бастапқы қоспаның құрамы қандай?

Бер: Шешуі:

m (Al + Cu) =10 г2Al+6HCl=2АICI₃+3H₂

V_m=22,4 г/ моль·3 моль=67,2 л Cu+HCI=

Vн₂=2,24АrАI=27*2=54

Табу керек:2, 24

WАI=?X=-------=1.8

^WCu=?67.2

3.Химиялық теңдеу бойынша есептер.

Лабораторияда азот қышқылын алу үшін 17г NaNO₃ және20
г H₂ SO₄ алынды.Түзілген HNO₃-тің
массасын тап.

17г20гXг

2NаNO₃₊H₂SO₄=Nа₂SO₄+2HNO₃

17098126

17г

V₁NаNO₃= ------=0.1моль

170

20

V₂ H₂SO_{4 =-----------=}0.2 моль

98

V₁NаNO₃< V₂H₂SO₄

0.1моль<0.2моль

17г NаNO₃ — XгHNO₃

170гNаN0₃------
126HNO₃

17г * 126г

X=----------- --=12г

170г

Жауабы:mHNO₃=12г

4.Қосылыстың
эмпирикалық және шынайы формуласын тап.

Құрамында 80%С және 20% Н бар қосылыстың формуласын тап.

Mr(С_х
Н_у )=30

Шешуі:

W

X: У=---------

Аr

80%

X=-------=6.6: 6.6=1*2=2

12

20

У=--------=20:6.6=3*2=6

1

Жауабы:MrC₂H₆=30

5.Дегидратация реакциясына (катализатор қатысында) массасы 92
г этанол қатысты. Іс жүзіндегі шығымы 75 % болатын
болса, этанолдан алынған этиленнің(қ.ж.) көлемі қандай?

Шешуі:

92г 75%xл

C₂H₅OH------
C₂H₄+H₂O

46г22.4л

m _іс-ж

Ŋ =---------* 100%

m _теор

ŋ*m_теор75%*92г

m_іс-ж=----------=-----------=1.67 г C₂H₅OH

100%100%

1.67г C₂H₅OH ----Xл
C₂H₄

46г C₂H₅OH---- 22_.4л C₂H₄

1.67г*22.4л

X=---------------=0.81г C₂H₄

46гЖауабы:081г
C₂H

ХО- 2014 мектепшілік 9-сыныпқа арналған

тәжіриебелік тур тапсырмаларының жауабы

(Орындауға уақыт 120 минут)

5нөмірленген сынауықта келесі заттардың 0,1 М ертінділері құйылған: тұз
қышқылы, натрий сульфаты, калий корбанаты, барий хлориді, темір (ІІ) сульфаты
тек осы заттарды пайдаланып, қай сынауыққа қай заттың ертіндісі құйылғаның
аңықтаңыздар.

Анализ жасау жоспарын жасап, тиісті реакция
теңдеулерін жазыңдар.

5*5=25

25-5=20

20/2=10

Кейбір реакция
эффектілері қайталанып келеді. Сонда бізге көрініп тұрған нақты эффекті 5
болды.

1.2НCI + Na₂SO₄= H₂SO₄
+2NACI

2H^-
+ 2CL ^{— +} 2Na⁺ + SO₄^2-=2H + SO₄²
+ 2CL ^{— +} 2Na⁺

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

2 . 2HCI + K₂CO₃ = H₂O+CO₂+ 2KCI

2H⁺
+2CL^- + 2K^- + CO₃^2-=2K^-
+ 2CL ^— + CO₂+ H₂O

2H⁺
+CO₃^2-=+ CO₂+ H₂O

3 . 2HCI + 2FeSO4₄ = H₂SO₄
+ FeCI₂

2H ^— + 2CI^-
+ Fe^2- SO₄^2-= 2H^-+
SO₄^2- Fe²⁺
2CI^-

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

4 . Na₂SO₄ + K₂CO₃
= Na₂CO₃ + K₂SO₄

2Na⁺ + SO₄^2-
+ 2K ⁺ + CO₃^2-= 2 Na⁺ +CO₃^2- + 2K ⁺ + SO₄^2-

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

5 .Na₂SO₄
+ BaCI₂ =2NaCI + BaSO₄

2Na⁺+SO₄ ^2-+ Ba²⁺+2CI^-=2Na⁺+2CI^-+
BaSO₄

Ba²⁺+ SO₄²= BaSO₄ақ тұнба

6.K₂CO₃+ BaCI₂=BaСO₃+2КСІ

2K⁺+CO₃^2-+ Ba²⁺+2CI^-=BaСO₃+2К⁺+2СІ

Ba²⁺⁺+CO₃^2-=BaСO₃

7.K₂CO₃+ҒеSO₄=ҒеСO₃+K₂SO₄

2K⁺+CO₃^2-+ Ғе²⁺+SO₄^2-=ҒеСO₃+2K⁺+SO₄

Ғе²⁺⁺+CO₃^2-=ҒеСO₃

8.BaCI₂+ ҒеSO₄=BaSO₄+ҒеCI₂

Ba²⁺+2CI^-+ Ғе²⁺+SO₄²= BaSO₄+ Ғе²⁺+ 2СІ^-

Ba²⁺+ SO₄²= BaSO₄ ақ тұнба

www.ped.kz