"Қараңғы қазақ көгіне, Өрмелеп шығып, күн болам!" деп жырлаған ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровтың туралы бес дерек ұсынамыз.
⠀
Сұлтанмахмұт бала кезінде молданың үйінде жатып оқиды. Молда баланы малай есебінде жұмсап, ұрып-соғады. Бала ақын сол кездің өзінде молданың надандығын сынап сықақ өлеңдер жазған.
⠀
Кейін "Айқап" журналының жауапты хатшысы болды. Ол жерде де сыни мақалалары басқалардың қаһарына ұшырап, жұмысынан айырылып тынады.
⠀
"Абай жолы" роман эпопеясында аты аталатын Шоң, Торайғыр деген батыр, би кісілер Сұлтанмахмұттың атасы болған. Ақын осы атасының атына "Шоң серіктігі" ұйымын құруды мақсат тұтады.
⠀
Бұл ұйымның мақсаты тұрмысы нашар, кедей оқушыларға көмектесу, оқуына қаражат беру, ел ішіне газет-журналдар алдырып, кітапханалар ашу, оған хат білетін адамдарды тарту, ақын-жазушылардың шығармаларын бастыру екенін көрсетіп мақала жазады. Қаражат тапшылығына байланысты бұл мақсатына жете алмайды.
⠀
Өкпе ауруына шалдыққан Торайғыров қыс бойы қымыз ішіп емделсе де, ауруды жеңе алмайды. Небары жиырма жеті жасында артына өшпес із қалдырып, мәңгілік мекеніне аттанып кетеді.