Он бір тіл білетін полиглоттың тәжірибесі
Италиялық Лука Лампариелло 11 тілді еркін меңгерген. Луканың пікірінше, полиглот болу аса қиын емес. Оның ағылшын, француз, неміс, испан, голланд, швед, орыс, поляк, португал, қытай және жапон тілдерін үйрену кезіндегі тәжірибесін сіздермен бөлісуді жөн көрдік.
Ағылшын тілі
"Тілді үйрету мүмкін емес. Оны үйрену керек. Тіл үйрену мақсатында маманның немесе досыңның көмегіне жүгіну жақсы. Бірақ олар сізге нұсқаушы емес, гид болсын", – дейді Лука.
Ол 13 жасқа толғанда ата-анасы қосымша оқыту үшін ағылшын тілі оқытушысын жалдаған. Луканың айтуынша, алғашқы тілді үйреткен оқытушы оның басқа тілдерді үйренуге деген ынтасын оятқан. Ағылшын мұғалімі тілді үйренуден бұрын сол тілді сүюді үйреткен екен.
Француз тілі
Тіл – жаңа дүниелер есігін ашатын кілт. Барлық кедергілерді ұмытып, үйренетін тіліңіз қолданылатын мемлекетке, адамдарына, ұлттық тағамдарына, салт-дәстүріне көңіл бөлгеніңіз ләзім. Мысалы, Лука француз тілін үйрену үшін күніне 2 сағаттан француз телеарналарын қараған. 1 жылдан соң французша еркін сөйлеп кеткен. Әрине, бұл жеткіліксіз. Лука француз тілін тереңдетіп үйрену мақсатында Парижге барып 3 жыл тұрған. Француздардың әдебиеті, мәдениеті, тарихы, тіпті олардың тіліндегі юмордың ішкі "асханасына" дейін үйренген.
Неміс тілі
"Барлығына бірдей ыңғайлы тіл үйрену тәсілі жоқ. Өзіңізге ұнайтынын тауып алыңыз. Содан соң сіз кез келген тілді өздігіңізден үйрене аласыз", – дейді полиглот. Луканың неміс тілін үйренуіне 1,5 жылдай уақыт кеткен. Кейін ол кезекті айлық демалысы кезінде саяхаттап жүріп неміс тобымен танысқан. Араласа келе Лука неміс мәдениетін жан-жақты үйренеді. Бұл да оның неміс тілін еркін меңгеріп кетуіне септігін тигізеді.
Голланд тілі
Италиядағы Сардиния аралында демалып жүрген Лука Нидерландиялық қызды кездестіреді. Ол аралдағы негізгі қарым-қатынас тілі – ағылшын тілін жетік білмейтін. Голланд қызбен аз-кем тілдескен соң, Лука голланд тілін үйренуді бастайды. Сол тілдегі журналдарды оқып, бағдарламарды көреді. Голланд көршісімен оның ана тілінде сөйлесіп жаттығады. Голланд тілі керексіз тілдер қатарына жатады екен. Себебі олардың барлығы ағылшын тілін біледі. Бірақ, Лука әлемде керексіз тіл жоқ деп есептейді. Түптің-түбінде сіз үйренген ең елеусіз тіл де көмегін тигізеді.
Швед тілі
Лука тілдерді меңгеру қабілетін жетілдіру мақсатында скандинавиялық тілдердің бірін зерттеуді ойлайды. Нәтижесінде швед тілін үйренуді қолға алады. Швед тілінің ерекше интонациясы арқылы керемет әуезді дыбыс шығады. Бастапқыда оған тілді үйрену қиынға соқты. 2004 жылы Стокгольмге саяхаттап келген ол Швед мәдениетіне таң қалады. Швед тілінде кітаптар оқып, кинолар көреді. Луканың айтуынша, шведтер өте қонақжай халық. Егер сіз олардың тілінде сөйлеп тұрсаңыз құрметпен қарайды.
Испан тілі
Луканың айтуынша, испан және италия тілі (ана тілі) бір-біріне өте ұқсас: олар әртүрлі, бірақ бірдей. Бұл тілдердің жалпы құрылымында ұқсастықтары бар, олардың арасында айтылу, интонация және идиомаларды қолдану тұрғысынан айырмашылықтар болғанымен, өте аз.
2007 жылы Лука студенттік білім алмасу бағдарламасымен Барселонаға барып, өмір сүріп, жергілікті халықпен испанша сөйлеседі. Соның нәтижесінде Лампариелло бүгінде испан тілінде еркін сөйлейді. Оның пікірінше, басқа тілдерді үйрену үшін өз тіліңізге ұқсас тілдерден бастаған жөн екен.
Орыс тілі
Орыс тілі Лукаға экзотикалық тіл сияқты көрінді: бай, талғампаз және күрделі. Ол үшін орыс тілінде сөйлеу күрделі математикалық мәселені шешу сияқтанды. 8 айлық тынымсыз еңбек те айтарлықтай нәтиже бермеді. Тіпті, Лука орыс тілін үйренуді тоқтату керек деп те есептеді. Тек 3 жылдан кейін ғана "YouTube" каналында орыс тілінде блог жүргізуді бастайды. Орыс көрермендердің қуанышы оған жаңа мотивация сыйлайды. Осыдан соң ол орыс тілін үйренуді қайта жалғастырған. "Егер бір тілді үйрену қиындық туғызса, сол елге саяхаттаңыз, сол тілдегі киноларды көріңіз, сол тілде "YouTube"-та видео жүргізіңіз. Осылардың бірі болмаса бірі міндетті түрде көмегін тигізеді", – дейді полиглот.
Португал тілі
Лука бір уақытта бір-біріне ұқсамайтын тілдер – португал тілімен қоса қытай тілін де үйренеді. Оның айтуынша, португал тілі дыбысталуы жағынан испан тілі мен италия тіліне қатты ұқсайды екен. Сондықтан бұл тілді үйрену Лука үшін аса көп қиындық туғызбаған. Уақытыңыз бен күшіңізді орынды қолдана білсеңіз, екі тіл үйрену көп уақытты қажет етпейді екен.
Лука Польшаға 2012 жылы екінші рет ат басын бұрады. Поляк тілін үйрену кезінде танысқан тегі поляк Михалдың көп көмегі тигенін айтады. Бұл тіл дыбысталуы жағынан орыс тіліне ұқсайды. "Славян тілдерінің бірін үйреніп алсаңыз, басқасын үйрену аса қиындық туғызбайды", – дейді Лука.
Лука жапон тілін үйрене бастаған кезде, әдеттегідей, өз-өзін біраз қинаған соң, тәжірибенің арқасында тез-ақ үйреніп кетемін деп есептеген. Бірақ нәтиже күтілгеннен гөрі қиын болды. Ол тіпті қарапайым сөйлемдерді құрастыра алмайды, өйткені жапон тілінің құрылымы толығымен бұрын үйренген тілдерінен ерекше болып шығады. Алғашында бұл қалыпты тәжірибе арқылы шешілетін уақытша мәселе деп үміттенді. Бірақ олай болмай шығады. Лука жапон тілін әлі де сынақтан өткізіп жатыр, бірақ бұл мәселені шеше алатынына сенімді.
Шет тілдерінде сөйлеу – бұл ақыл-ой мен қабілеттің емес, бәлкім, еңбек пен тәртіптің нәтижесі деп есептейді Рим тұрғыны. "Бұл адам табиғатының таңғажайып әртүрлілігін анықтауға және жеке бастың көптеген аспектілерін зерттеуге көмектесетін өз өзіне және басқа адамдарға деген сүйіспеншілік пен құрмет. Өзге тіл тек дыбыстар мен сөздерден тұрмайды, басқа тіл – идеялар векторы. Бұл – идеяларды басқа адамдарға жеткізу құралы, ұлт мәдениетін және оның ділін ашу тәсілі", – дейді.