БАСЫ
– Мына бір жерің... Баспасөз туралы заң бойынша бұл үшін де кемінде екі жылға кетесің...
Ол жерді де дереу сызып тастаймын.
Оның қалтасында азаматтық істер кодексі де, орман туралы заң да жүреді, біреуіне қарайды да: алып таста, - дейді, екіншісіне қарайды да: – өшір, - дейді.
Амал не?! Көнемін.
Досым тағы тұрсын-ау, азаптың көкесін әкемнен көремін.
– Жаның барда маған кел, - деп бұйырады телефонмен.
Барамын.
– Ата сақалы аузыңа бітіп, жасың қырыққа келсе де ақылың кірмеді ғой! – деп күндей күркірейді ол.
Амандасуының білмілдасы сол. Сонсоң қолына қалам алады да, қолжазбама қырғидай шүйіледі. «Мынаны алып таста, мынаны сылып таста!» басталады. Арғы-бергі адамзат шығарған заң кодекстерінің бәрін түгел жинасаң да, әкемнің бір ашуына астар да бола алмайды. Әкем сызған сөйлемдерді түп-түгел сылып тастаймын.
Заты жоқ, аты ғана бар мақаламды газетке алып барамын. Ондағылар да құр қалмайды.
– Жалпы емеурініңізді ептеп жұмсартсаңыз қайтеді? – деп газет иесі жүйкеме тұз себеді.
– О не дегеніңіз, бұл қазірдің өзінде мамықтай жұмсақ қой. Енді жұмсартсақ ештеңесі де қалмайды...
– Міне, мына бір тұсын алсақ ше?
– Алайық.
– Ал мына жерін өзгертсек ше?
– Өзгертейік.
Әй, енді болған-ақ шығар жейсіз, ә? Қай-дан!.. Жазғаныңнан жарыққа шығаруың оңай болса, екінің бірі фельетоншы болып кетпей ме... Ендігі кезек – редактордікі:
– Мына бір сөзді аздап жұмсарту керек.
– Жұмсартайын, бірақ бұдан жұмсақ баламасы қалмады.
Екеуміз ет пісірім уақыт шұлғысып, ол сөздің ең жұмсақ баламасын табамыз да, мәтінге енгіземіз.
– Мынау сөйлеміңіз құлаққа түрпідей тиеді екен, мұны былай десек...
– Дейік...
– Пардон... мына бір тұстың қажеті жоқ.
– Алып тастайық.
Енді, әрине, болды дейсіз, ә? Қай-дан! Бір сағаттан соң телефон безілдейді.
– Сіздің мақалаңызда Әли-бей деген есім бар ма?
– Бар.
– Әли-бей – біздің үлкен бастықтарымыздың бірінің аты. Енді қайтсек екен?
– Жарайды, Мұста-бей деп өзгерте салыңыз.
– Өйтуге болмайды, Мұста-бей – одан да үлкен бастық.
– Онда аты аталмай-ақ кете берсін!
Сәлден соң телефон тағы шырқырайды:
– Сіз мақалаңызда... бейдің атын атапсыз, ал ол бізге... ғой, одан... алып жүрміз ғой.
– Алып жүрген болсаңыз, ол жерді де ала беріңіз...
Сөйтіп, мақаланың елесі ғана қалады. Келесі күні оны газет фельетоны деген атпен оқисыз. Оқисыз да күлесіз. Ондай фельетонға күлмеске бола ма? Мен өзім де күлемін.
Сол күні газетке мені жалақор деп күстәналаған хат келіп түседі. Оған қалай күлмессің?!
Түрік сатиригі Әзиз Несин