Жазушы Асқар Тоқмағамбетовтың "Әңгіме жіптен шығып кетті" атты фельетонын назарларыңызға ұсынамыз.
Көршіміз көңілді адамдар болатын. Олардың көңілсіз жүретін кезін аз көретінбіз. Бүгін күтпеген жерден бұлардың үйіне көңілсіздік туа қалды. Әйелі күйеуіне, күйеуі әйеліне қатты-қатты сөз айтып жатты. Әңгіме, сұрастыра келгенімізде, бір сабақ жіптен басталды.
— Ойпыр - ау, бір сабақ жіп табылмаған не сұмдық? Салақсың, олақсың! — дейді күйеуі.
— Дүкенде жоқ болса, мен қайтемін? — дейді келіншегі.
— Жіп болмаушы ма еді? — дейді күйеуі.
— Жоқ! — дейді әйелі.
— Мүмкін емес! — деп өңештейді күйеуі. Сонымен көйлек түймесін қадайтын ақ жіп табылмағандықтан көршіміз бен екеуміз магазин аралауға өзіміз шықтық. Менің іздегенім де "ұсақ-түйектің" біреуі, қауіпсіз ұстараның пышағы. Бұл "пышақтың" да әңгімесі аз болмап еді. "Таппай келдік" дегенде: "Ұмытшақсың, еріншексің" деп, мен де үйдің ішін ренжіткенім бар.
Көршіміз бен екеуміз көзімізбен көргенше, үй-ішіміздің айтқанына сенгеніміз жоқ. "Мүмкін емес" деумен жүріп кешелер бойындағы бар магазинді қарап шықтық. Іздегеніміз "болымсыз" нәрсе, бірақ керекті зат. Жіпсіз үй тіршілігі бітпейтін секілді. Түймең үзіліп елбе-делбе болып жүру — мәдениетсіздіктің белгісі. Оның үстіне екі шалғайыңды қашанғы ұстап жүрерсің...
Енді біздің кірмегеніміз шаруашылық есептегі N2 магазин болып қалды. Бұл ең көрнекті магазиннің бірі, соған жеткенше асықтық. Бізді сатушы әйел жайдары қарсы алды.
— Қош келдіңіздер, не тілейсіздер, қызметіңізге біз дайын! — деп ақ жарқындығын көрсетті. Магазиннің "ұсақ-түйек" бакал сататын әйнекті жәшігінен әркім өз керегін тауып алып, көріп жатыр.
— Бізге жіп керек еді, — деді көршім.
— Маған ұстараның пышағы, — дедім мен. Сатушының екеумізге кезек-кезек жыпылықтай қараған көзінен қысылып тұрғанын біле қойдық. Болмашы нәрсені "жоқ" деп айта алмай құлағына дейін қызарды. Жаңа ғана: "Керектің бәрі табылады" деп тұрған жеңгейдің жайдары сөзі көмескіленіп қалды.
— Ертең, бір күн болып қалар, қазір жоқ еді, — деді күбірлеп.
— Енді қайда болады? — деді көршім.
— Темір жол бойындағы магазиндерден табылмаса... — деді де бетін басқаларға бұрды.
— Ең болмаса қара жіп болса да? — деді көршім қаттырақ жекіп.
— Ағы болмағанда қарасы болатын ба еді? — деді сатушы әйел ашуланып.
Екі көрші тұра қалып, ендігі баратын жерді ойластық. "Біріміз осы магазиннің директоры Сәйдірге барсақ қайтеді" дедік, біріміз темір жол бойына тартуға ұсыныс жасадық. Бірақ директорды да таппадық, темір жол бойындағы магазинге де жете алмадық. Өйткені, аспан айналған ыстықта қаланың бар магазинін аралап шығу, оның үстіне бір каток жіп пен қаңылтыр пышақ таппау — біздің жүйке тамырымызды қаттырақ соқтырып, шаршатып та тастап еді.
Біз енді үй ішіміздегі болған көңілсіздіктің бас айыпкері өзіміз болып келеміз. Оларға біз "салақсың, олақсың, еріншексің" деп ренжітіп шыққанда, таппаймыз деп ойламап едік.
— Енді қайттік? — дейді көршім.
— Енді қайттік? — деп мен оған қараймын.
— Сіз осыған бір ауыз өлең шығарыңыз, — деп көршім жатты да жалынды.
— Өлең, жіп пен пышақ бола ма? — деп едім оған көнбеді.
— Барды жеткізіп бермеген сауда басшыларына сабақ болсын, әрі көпшілікке мазақ болсын! — деді қатуланып. Мен оған көне қойдым да екі ауыз өлеңді қаладағы бас магазиннің директоры Сәйдірдің адресіне жіберуді ұйғарып едім, көршім оған да көнбеді.
Ине мен жіп көптің керегі. Сондықтан да мұны "майда-шүйде" демейік, көптің мұқтажын ойламаған сауда қызметкерлерін газет арқылы: "салақсың, олақсың, еріншексің" деп ұялтқанымыз қолайлы болар деп тұрып алды. Оның ұсынысына көнуге тура келді. Сөйтіп, әңгіме бір сабақ жіптен шығып кетті де, аяғы фельетонға ұласты. Өлеңі мынадай болып жазылып еді:
Бұл оқиға, Сәйдір - ау,
Бір сабақ жіптен басталды.
Бір сабақ жіп табылмай,
Түйменің орны бос қалды...
Жіп таппаған не сұмдық
Қаңылтыр, жұқа пышақпен?
Айналысады енді кім,
Осындай керекті "ұсақ пен?!."
Сурет: nipic.com