Отбасы. Лев Толстой

Заманында даңқы дүрілдеген данышпан философ Сократ оқушысы Федроммен қыдырып жүріп, Афинанының сыртына шығып кетіпті. Сократ айналаның әдемілігіне таң тамаша қалып, таңлайын тақылдатып таңғалып қалыпты. Федр ұстазының мына қылығына қайран қалыпты. Тура бір ұстазы айдаладан келген адамдай аңтарылып қарап қалыпты. «Саған не болған?-деді ұстазына қарап, Сіз не тіпті қаланың да сыртына шықпағаннан саусыз ба?». Философ оған : «»
Адам қалай қоғам мүшесі болып бекиді. Адам мен қоғамның қарым қатынасы социализация процесінде жүзеге асады. –Яғни адам өзіндік құндылықтар, шектеулер, шарртар, тиым талаптар,. Қоғамдық атқартын міндеттерді игере бастайды. Адамның қоғамдануын пенденің нақты бір топ пен ортаға төселіп үйрену процесін айтуға болады. Себебі жаңа туылған бала өзіне дейін жасап, жүріп жатқан қоғамда дүние есіген ашады. Қызыл шақа сәби шыр етіп туылысымен адамдар қызмет етені қоғамның барлық саласына сапырылысып араласа бастайды. Бұл жағынан алып қарағанда біз өзіміз өмір сүріп отырған қоғамнан ешқашан қашып құтыла алмаймыз. Социолог мамандар адамның қоғамдануының бірнеше түрін ажыратып қарайды. Ең әуелі отбасында , үй ішінде кішкентай бала ненің жақсы ненің жаман екенін танып, өзін үй ішінде қалай ұстау керек екенін үйреніп, біліп өседі екен. Ол қоғамда қалыптасқандай жүріп тұруды, сөйлеуді , киінуді үйрене бастайды. Адамың ең бірінші ұстазы ата-анасы. Адамның қоғамдануының қаншалықты сәтті болатынан сол себептен ең әуелі ата-ананы шешетін болады. Отбасынан бөлек қоғамданудың екінші сатысына өтеді. Бұл сатыда бала қоғам туралы түсінігі біршама түзеп, нақты қоғамдық топтармен қоян қолтық араласатын болады. Олар бала бақша, мектеп, ЖОО, Әскер, кәсіби орындар, -міне осыларға араласу арқылы адам жеке тұлға боп қалыптаса бастайды. Осы сатылармен өсе келе адам өз бетінше өмір сүруге әбден дағдыланып, өзінің өмірлік проблемаларын шеше алатын дәрежеге көтеріле бастайды. Қоғамдануға дайындық адам өзі құрметтейтін құндылықтарды қабылдап, өзі өмір сүргісі келетін ортаны бағалайтын асыл мұраларын игеруге талпынады. Адам өзінің алдына қойған мақсатына жету үшін қоғамдағы орынын әртүрлі ауыстырып, үнемі қоғамдануға дағдыланумен болады. Бұл үшін алдын ала дайындық жасап жаттығады. Мысалыға университетке түсу үшін абитурент курстарға қатысады. Сосын емтихан тапысырып бақ сынайды.
Көп адамда қайта қоғамдану деген болады. Бұл-адам тағдырының түбегейлі өзгеріске ұшырауы. Машықтанып қоғамданудан гөрі қайта қоғамдану көп жағыдайда адамның өз қалауымен іске аспайды. Бұл көп жағыдайда адам күтпеген жерден болатын сәтсіз оқиғаларға байланысты. Мысалыға қоң жинап байып келе жатқан бизнесмен ойламаған жерден бір бәлеге ұрынып, тақыр кедей боп шыға келетін болса енді амал жоқ банкрот болған адамның таным түсінігімен өмір сүруге мәжбір болады. Немесе қандайда бір қарақшылырдың тобына кіріп кетіп, қылмыскер боп кететін болса онда ол адам қоғамда қабылданып қалыптасқан құндылықтар мен нормалардың бәріне бас тартып шегіне бастайды.