заң терминдерінің сөздігі қазақша және орыс тілінде К ӘРІП

КӨЛІК ҚҰРАЛЫ - адамдарды, жүкті немесе үстіне орнатылған жабдықтарды жолдармен тасымалдауға арналған қондырғы («Жол жүрісі қауіпсіздігі туралы» 1996 жылғы 15 шілдедегі № 29 ҚРЗ 1-бап)
ТРАНСПОРТНОЕ СРЕДСТВО - устройство, предназначенное для перевозки по дорогам людей, грузов или оборудования, установленного на нем (ст. 1 ЗРК «О безопасности дорожного движения» от 15 июля 1996 года № 29)

КӨЛІК ҚҰРАЛЫ - халықаралық тасымалдауларды жүзеге асыру үшін қолданылатын және осы көлік құралдарымен бірге тасымалданатын болса, олар үшін техникалық паспортпен немесе техникалық формулярмен көзделген қосалқы бөлшектерді, керек-жарақтары мен жабдықтарды, олардың конструкциясында көзделген май құю ыдыстарындағы жанар-жағармай материалдары мен салқындату сұйықтарын қоса алғанда, теңіз, ішкі су, әуе кемесі, механикалық көлік құралы (2003 жылғы 5 сәуірдегі № 401-ІІ ҚР ҚК 7-бап)
ТРАНСПОРТНОЕ СРЕДСТВО - морское, внутреннее водное, воздушное судно, механическое транспортное средство, используемые для осуществления международных перевозок и включающие в себя предусмотренные для них техническим паспортом или техническим формуляром запасные части, принадлежности и оборудование, горюче-смазочные материалы и охлаждающие жидкости, содержащиеся в заправочных емкостях, предусмотренных их конструкцией, если они перевозятся вместе с указанными транспортными средствами (ст. 7 ТК РК от 5 апреля 2003 года № 401)

КӨЛІК ҚҰРАЛЫ ИЕСІНІҢ АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ - жеке және заңды тұлғалардың жоғары қауіптілік көзі ретіндегі көлік құралын пайдалану нәтижесінде үшінші тұлғалардың өміріне, денсаулығына және (немесе) мүлкіне келтірілген зиянды ҚР азаматтық заңдарында белгіленген өтеу міндеті («Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» 2003 жылғы 1 шілдедегі № 446 ҚРЗ 1-бап)
ГРАЖДАНСКО-ПРАВОВАЯ ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ВЛАДЕЛЬЦА ТРАНСПОРТНОГО СРЕДСТВА - установленная гражданским законодательством РК обязанность физических и юридических лиц возместить вред, причиненный жизни, здоровью и (или) имуществу третьих лиц в результате эксплуатации транспортного средства как источника повышенной опасности (ст. 1 ЗРК «Об обязательном страховании гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств» от 1 июля 2003 года № 446)

КӨЛІК ҚҰРАЛЫН ПАЙДАЛАНУ - көлік құралдарын жол үстінде, сондай-ақ лайықталып немесе бейімделіп оларға іргелес салынған және көлік құралдарының қозғалысына пайдаланылатын аумақтарда жүру үшін пайдалану («Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» 2003 жылғы 1 шілдедегі № 446 ҚРЗ 1-бап)
ЭКСПЛУАТАЦИЯ ТРАНСПОРТНОГО СРЕДСТВА - использование транспортного средства для передвижения по дорогам, а также по прилегающим к ним обустроенным или приспособленным и используемым для движения транспортных средств территориям (ст. 1 ЗРК «Об обязательном страховании гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств» от 1 июля 2003 года № 446)


КӨЛІК ҚҰРАЛЫНЫҢ ИЕСІ - көлік құралын меншік құқығымен, шаруашылық жүргізу құқығымен немесе оралымды басқару құқығымен не кез келген басқа да заңды негізде (мүліктік жалдау шартымен, құзыретті органның көлік құралын беру туралы үкіміне орай көлік құралын басқаруға арналған сенімхатпен және басқаша) иеленетін жеке немесе заңды тұлға («Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» 2003 жылғы 1 шілдедегі № 446 ҚРЗ 1-бап)
ВЛАДЕЛЕЦ ТРАНСПОРТНОГО СРЕДСТВА - физическое или юридическое лицо, владеющее транспортным средством на праве собственности, праве хозяйственного ведения или праве оперативного управления либо на любом другом законном основании (договоре имущественного найма, доверенности на управление транспортным средством в силу распоряжения компетентного органа о передаче транспортного средства и другое) (ст. 1 ЗРК «Об обязательном страховании гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств» от 1 июля 2003 года № 446)

КӨЛІК ОҚИҒАСЫ - көлік құралын пайдалану процесінде және оның қатысуынан туындаған оқиға, сондай-ақ көлік құралынан ажырап кеткен бөлшектер мен ондағы жүктің қозғалысы нәтижесінде үшінші тұлғаларға келтірілген зиян («Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» 2003 жылғы 1 шілдедегі № 446 ҚРЗ 1-бап)
ТРАНСПОРТНОЕ ПРОИСШЕСТВИЕ - происшествие, возникшее в процессе эксплуатации транспортного средства и с его участием, а также движения отделившихся от транспортного средства частей и находящегося на нем груза, в результате которых причинен вред третьим лицам (ст. 1 ЗРК «Об обязательном страховании гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств» от 1 июля 2003 года № 446)

КӨЛІКТІК ЖҮК ҚҰЖАТ - тікелей су және аралас қатынастарда жүк тасымалдау кезінде ресімделетін тасымалдау құжаты («Ішкі су көлігі туралы» 2004 жылғы 6 шілдедегі № 574 ҚРЗ 1-бап)
ТРАНСПОРТНАЯ НАКЛАДНАЯ - перевозочный документ, оформляемый при перевозке грузов в прямом водном и смешанном сообщениях (ст. 1 ЗРК «О внутреннем водном транспорте» от 6 июля 2004 года № 574)

КӨМБЕ - жерге көмілген немесе басқа әдіспен жасырылған, меншік иесін анықтау мүмкін болмайтын не заңдарға сәйкес оларға құқығынан айрылған ақша немесе өзге де бағалы заттар көмбе жасырылған жер учаскесі иесінің немесе қозғалмайтын затгы менішіктенушінің және көмбені тапқан адамның, егер олардың арасындағы шартта өзгеше белгіленбесе, меншігіне тең мөлшерде түседі (1994 жылғы 27 желтоқсандағы № 269 ҚР АК 24 7-бап)
КЛАД - зарытые в земле или сокрытые другим способом деньги или иные ценные предметы, собственник которых не может быть установлен либо в силу законодательства утратил на них право, поступает в собственность в равных долях владельцу земельного участка или собственнику недвижимой вещи, в которой клад был сокрыт, и лицу, которое обнаружило клад, если договором между ними не установлено иное (ст. 247 ГК РК от 27 декабря 1994 года № 269)

КӨМУ - ядролық және радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін жағдайда радиоактивті қалдықтардың оларды қайта алу ниетінсіз орналастырылуы («Атом энергиясын пайдалану туралы» 1997 жылғы 14 сәуірдегі № 93 ҚРЗ 1-бап)
ЗАХОРОНЕНИЕ - размещение радиоактивных отходов без намерения их изъятия при условиях, обеспечивающих ядерную и радиационную безопасность (ст. 1 ЗРК «Об использовании атомной энергии» 14 апреля 1997 года № 93)

КӨП БАЛАЛЫ АНАЛАРҒА АРНАЛҒАН НАГРАДАЛАР - «Алтын алқа» (Золотая подвеска), «Күміс алқа» (Серебряная подвеска) («ҚР мемлекеттік наградалары туралы» 1995 жылғы 12 желтоқсандағы № 2676 ҚРЗ 2 7-бап)
НАГРАДЫ ДЛЯ МНОГОДЕТНЫХ МАТЕРЕЙ - «Алтын алка» (Золотая подвеска), «Кумыс алка» (Серебряная подвеска) (ст. 27 ЗРК «О государственных наградах РК» от 12 декабря 1995 года № 2676)

КӨП БАЛАЛЫ ОТБАСЫ - бірге тұратын (соның ішінде уақытша басқа жақта жүрген) кәмелетке толмаған төрт және одан да көп балалары бар отбасы («Тұрғын үй қатынастары туралы» 1997 жылғы 16 сәуірдегі № 94 ҚРЗ 2-бап)
МНОГОДЕТНАЯ СЕМЬЯ - семья, имеющая четырех и более совместно проживающих (включая временно отсутствующих) несовершеннолетних детей (ст. 2 ЗРК «О жилищных отношениях» от 16 апреля 1997 года № 94)

КӨПШІЛІК АЛДЫНДА ОРЫНДАУ - туындыны мәнерлеп оқу, ойнау, билеу немесе қандай да бір өзге жолмен, соның ішінде техникалық құралдардың көмегімен (дыбыстау-бейнелеу туындысына қатысты -кадрларды дыбыспен сүйемелдеу арқылы оларды ретімен көрсету) отбасылық ортаға жатпайтын адамдар болатын немесе болуы мүмкін орындарда орындау («Авторлық құқық және сабактас құқықтар туралы» 1996 жылғы 10 маусым № 6-1 ҚРЗ 2-бап)
ПУБЛИЧНОЕ ИСПОЛНЕНИЕ - исполнение произведения посредством декламации, игры, танца или каким-либо иным образом, в том числе с помощью технических средств (в отношении аудиовизуального произведения - показ кадров в их последовательности с сопровождением звуков), в местах, где присутствуют или могут присутствовать лица, не принадлежащие к кругу семьи (ст. 2 ЗРК «Об авторском праве и смежных правах» от 10 июня 1996 года № 6)

КӨПШІЛІККЕ КӨРСЕТУ - туындының түпнұсқасын немесе данасын тікелей немесе слайд, кино-, телекадр түрінде экранда, басқа кез келген техникалық құралдың көмегімен немесе кез келген өзге әдіспен (дыбыстау-бейнелеу туындысына қатысты - олардың реттілігінен тыс жеке кадрларды көрсету) отбасылық ортаға жатпайтын адамдар болатын немесе болуы мүмкін орындарда көрсету («Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» 1996 жылғы 10 маусым № 6-1 ҚРЗ 2-бап)
ПУБЛИЧНЫЙ ПОКАЗ - показ оригинала или экземпляра произведения непосредственно или в виде слайда, кино-, телекадра на экране с помощью любого другого технического средства или любым иным способом (в отношении аудиовизуального произведения - показ отдельных кадров вне их последовательности) в местах, где присутствуют или могут присутствовать лица, не принадлежащие к кругу семьи (ст. 2 ЗРК «Об авторском праве и смежных правах» от 10 июня 1996 года № 6)

КӨПШШІКТІК ТЫҢДАУЛАР - көпшіліктік тыңдаулар депутаттардың, атқарушы органдар, өзін-өзі басқару органдары, ұйымдар, бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің, азаматтардың қатысуымен осы комиссиялардың кеңейтілген отырыстары түрінде тұрақты комиссияның қарауына жататын мейлінше маңызды және қоғамдық мәні бар мәселелерді талқылау мақсатында өткізіледі («ҚР жергілікті мемлекеттік басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы № 148 ҚРЗ 13-бап)
ПУБЛИЧНЫЕ СЛУШАНИЯ - проводятся с целью обсуждения наиболее важных и общественно значимых вопросов, отнесенных к ведению постоянных комиссий, в форме расширенных заседаний этих комиссий с участием депутатов, представителей исполнительных органов, органов местного самоуправления, организаций, средств массовой информации, граждан (ст. 13 ЗРК «О местном государственном управлении в РК» от 23 января 2001 года № 148)

КӨРКЕМ ҚҰНДЫЛЫҚТАР - шығармашылық қызмет нәтижесінде жасалған мәдениет және өнер туындылары («Мәдениет туралы» 2006 жылғы 15 желтоцсандағы № 207 ҚРЗ 1-бап)
ХУДОЖЕСТВЕННЫЕ ЦЕННОСТИ - произведения культуры и искусства, созданные в результате творческой деятельности (ст. 1 ЗРК «О культуре» от 15 декабря 2006 года № 207)

КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТ - беруші мен тұтынушының тікелей өзара іс-қимылының және берушінің тұтынушы қажеттіктерін қанағаттандыру жөніндегі ішкі қызметінің қорытындылары («Техникалық реттеу туралы» 2004 жылғы 9 қарашадағы № 603 ҚРЗ 1-бап)
УСЛУГА - итоги непосредственного взаимодействия поставщика и потребителя и внутренней деятельности поставщика по удовлетворению потребностей потребителя (ст. 1 ЗРК «О техническом регулировании» от 9 ноября 2004 года № 603)

КӨРІНЕУ ЖАЛҒАН ЖАРНАМА - жарнама берушінің (жарнама жасаушы, жарнама таратушы) жарнама тұтынушыны қасақана жаңылыстыратын, жарнамалау көмегімен берілетін жарнамасы («Жарнама туралы» 2003 жылғы 19 желтоқсандағы ҚРЗ № 508 7-бап)
ЗАВЕДОМО ЛОЖНАЯ РЕКЛАМА - реклама, с помощью которой рекламодатель (рекламопроизводитель, рекламораспространитель) умышленно вводит в заблуждение потребителя рекламы (ст. 7 ЗРК «О рекламе» от 19 декабря 2003 года № 508)

КӨРІНЕУ ЖАЛҒАН ЖАРНАМА БЕРУ - жарнамада жарнама берушінің пайдакүнемдік ниетпен жасаған және ірі зиян келтірген тауарларға, жұмыстарға немесе қызмет көрсетуге, сондай-ақ оларды өндірушілерге, орындаушыларға немесе сатушыларға қатысты көрінеу жалған ақпаратты пайдалануы (1997жылғы 16 шілдедегі № 167 ҚР ҚК 198 -бап)
ЗАВЕДОМО ЛОЖНАЯ РЕКЛАМА - использование рекламодателем в рекламе заведомо ложной информации относительно товаров, работ или услуг, а также их производителей, исполнителей или продавцов, совершенное из корыстных побуждений и причинившее крупный ущерб (ст. 198 УК РК от 16 июля 1997 года № 167)

КӨРІНЕУ ДҰРЫС ЕМЕС АУДИТОРЛЫҚ ЕСЕП-жүргізілмей жасалған немесе пайдаланушыларды қасақана шатастыратын пікір жазылған аудиторлық есеп («Аудиторлық қызмет туралы» 1998 жылғы 20 қарашадағы № 304 ҚРЗ 1-бап)
ЗАВЕДОМО НЕДОСТОВЕРНЫЙ АУДИТОРСКИЙ ОТЧЕТ - аудиторский отчет, составленный без проведения аудита или содержащий мнение, умышленно вводящее пользователей в заблуждение (ст. 1 ЗРК «Об аудиторской деятельности» от 20 ноября 1998 года № 304)

КӨТЕРМЕ САУДА - есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорларды ірі топтармен сату («Есірткі, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен теріс пайдаланылуына қарсы іс-қимыл шаралары туралы» 1998 жылғы 10 шілдедегі № 279 ҚРЗ 1-бап)
ОПТОВАЯ ПРОДАЖА - продажа крупных партий наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров (ст. 1 ЗРК «О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотреблению ими» от 10 июля 1998 года № 279)

КӨТЕРМЕ САУДА - жеке, отбасылық, үйішілік және осыған ұқсас өзге де пайдаланумен байланысты емес, кейіннен сатуға немесе өзге де мақсаттарға арналған тауарларды өткізу жөніндегі кәсіпкерлік қызмет («Сауда қызметін реттеу туралы» 2004 жылғы 12 сәуірдегі № 544 ҚРЗ 1-бап)
ОПТОВАЯ ТОРГОВЛЯ - предпринимательская деятельность по реализации товаров, предназначенных для последующей продажи или иных целей, не связанных с личным, семейным, домашним и иным подобным использованием (ст. 1 ЗРК «О регулировании торговой деятельности» от 12 апреля 2004 года № 544)

КӨТЕРМЕ САУДАДА ӨТКІЗУ - уәкілетті орган бекіткен құжаттарға сәйкес алкоголь өнімін қойма үй-жайларынан шектеусіз көлемде шығару («Этил спирті мен алкоголь өнімінің өндірілуін және айналымын мемлекеттік реттеу туралы» 1999 жылғы 16 шілдедегі № 429 ҚРЗ 1-бап)
ОПТОВАЯ РЕАЛИЗАЦИЯ - отпуск алкогольной продукции со складских помещений без ограничения объемов, согласно документам, утвержденным уполномоченным органом (ст. 1 ЗРК «О государственном регулировании производства и оборота этилового спирта и алкогольной продукции» от 16 июля 1999 года № 429)


КӨТЕРМЕЛЕУ ШАРАЛАРЫ - қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу шаралары мыналар: алғыс жариялау; грамотамен марапаттау; ақшалай сыйлықақы беру; жергілікті өкілді және атқарушы органдар өз құзыреті шегінде айқындайтын өзге де шаралар. Қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу мәселелерін тиісті жергілікті атқарушы органның шешімімен құрылатын комиссия ішкі істер органының ұсынымы бойынша қарайды («Қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы туралы» 2004 жылғы 9 шілдедегі № 590 ҚРЗ 8-бап)
МЕРЫ ПООЩРЕНИЯ - мерами поощрения граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка, являются: объявление благодарности; награждение грамотой; выдача денежной премии; иные меры, определяемые местными представительными и исполнительными органами в пределах своей компетенции. Вопросы поощрения граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка, по представлению органа внутренних дел рассматриваются комиссией, создаваемой решением соответствующего местного исполнительного органа (ст. 8 ЗРК «Об участии граждан в обеспечении общественного порядка» от 9 июля 2004 года № 590)

КӨТЕРМЕЛЕУДІҢ САЛАЛЫҚ ЖҮЙЕСІ-саланы дамытуға қосқан үлесі үшін мәдениет және өнер қызметкерлерін моральдық ынталандыру нысаны («Мәдениет туралы» 2006 жылғы 15 желтоқсандағы № 207 ҚРЗ 1-бап)
ОТРАСЛЕВАЯ СИСТЕМА ПООЩРЕНИЯ - форма морального стимулирования работников культуры и искусства за вклад в развитие отрасли (ст. 1 ЗРК «О культуре» от 15 декабря 2006 года № 207)

КӨШЕ (КӨШЕШҢ КӨЛІК ЖҮРЕТІН БӨЛІГІ) - қалалар немесе өзге де елді мекендер шекарасының шегіндегі автомобиль жолы («Автомобиль жолдары туралы» 2001 жылғы 17 шілдедегі № 245-ІІ ҚРЗ 1-бап)
УЛИЦА (ПРОЕЗЖАЯ ЧАСТЬ УЛИЦЫ) - автомобильная дорога в пределах границ городов или иных населенных пунктов (ст. 1 ЗРК «Об автомобильных дорогах» от 17 июля 2001 года № 245)

КӨШПЕЛІ ОМАРТА - орнын ауыстырып тұру арқылы бал жинау көздерінің немесе этнофильді өсімдіктер алабында орналасатын омарта («Бал ара шаруашылығы туралы» 2002 жылғы 12 наурыздағы № 303-ІІ ҚРЗ 1-бап)
КОЧЕВАЯ ПАСЕКА - пасека, которая посредством перемещения размещается у источников медосбора или массивов энтомофильных растений (ст. 1 ЗРК «О пчеловодстве» от 12 марта 2002 года № 303)

КӨШІ-ҚОН - жеке адамдардың бір мемлекеттен басқа мемлекетке, сондай-ақ мемлекет ішінде қоныс орнын тұрақты немесе уақытша, ерікті немесе амалсыздан ауыстыруы («Халықтың көші-қоны туралы» 1997 жылғы 13 желтоқсандағы № 204 ҚРЗ 1-бап)
МИГРАЦИЯ - постоянное или временное, добровольное или вынужденное перемещение физических лиц из одного государства в другое, а также внутри государства (ст. 1 ЗРК «О миграции населения» от 13 декабря 1997 года № 204)

КӨШІП КЕЛУ - шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасына уақытша немесе тұрақты тұру үшін келуі («Халықтың көші-қоны туралы» 1997 жылғы 13 желтоқсандағы № 204 ҚРЗ 1-бап)
ИММИГРАЦИЯ - въезд иностранцев или лиц без гражданства в Республику Казахстан для временного или постоянного проживания (ст. 1 ЗРК «О миграции населения» от 13 декабря 1997 года № 204)