Электроэрозиялық өңдеу(немесе электр бүліну)
Жаңа конструкциялық материалдарды өңдеу кезінде және бөлшектердің сапалы өңдеуіне деген талабына байланысты ауыл шаруашылық машина жасау технологиялық проблемелеры электрофизикалық және электрохимиялық өңдеу әдістерін қолдану арқылы шешіледі. Осы әдістің артықшылығы өңдеуге аз күш жұмсалады және станоктардың қарапайым кинематикасында. Бұл – қаттылығы және беріктілігі жоғары материалдарды өңдеуге, өңдеудің қателігін кенет төмендетуге, күрделі пішінді сыртқы және ішкі бетті өңдеуге, диаметрлері кішкентай тесіктерді өңдеуге және т.с.с. рұқсат етеді.Электроэрозиялық өңдеу дайындаманың бетіндегі бүлінуге (эрозия) негізделген. Бүліну – сұйық диэлектрикке батырылған (мысалы, керосин, минералды май), екі электрод арасында пайда болатынэлектрлік разряд импульсінің жылулық әсері салдарынан болады. Электрлік разряд кезінде жылу көп мөлшелде бөлінеді, бір бөлігі балқуға, булануға, ал келесі бір бөлігі балқымайтын бетінен бөлшектерді алып тастауға жұмсалады. 10-8 . . . 10-5с аралығында ток тығыздығы 8...10кА/мм2-ге дейін көбейеді, дайындаманың бетіндегі температура 120000С-ға дейін өседі. Соған қоса қалыңдығы 1...10мкм болатын қабат алыстатылады. Өйткені электрлік разряд ең қысқа жолмен жүріп өткендіктен ең алдымен микро тегіс емес шошақтар алыстатылады. Инсрумент пен дайындама бір-біріне жақындаған кезде өңдеутін беттің макро және микро геометриясы өзгереді, дайындаманың беті инструмент бетінің пішінін қабылдайды. Электрохимиялық өңдеуЭлектрохимиялық өңдеу электролиздегі анодтың еру құбылысына негізделген. Электролит арқылы тұрақты ток өткенде анод болып табылатын электр тізбегіне жалғанған дайындама беттерінде химиялық реакциялар пайда болып,металдың сыртқы қабаты химиялық қоспаға айналады. Электролиз өнімдері ерітіндімен араласады немесе механикалық тәсілмен алынады. Электрохимиялық өңдеудің өнімділігі негізінен электролиттің электрохимиялық қасиеттеріне, өңделетін ток өткізетін материалдың қасиетіне және ток тығыздығына байланысты болады. Электрохимиялык өңдеу түрлеріне жалтырату, біркелкі еңдеу және т.б жатады.Электрохимиялық жалтырату электролитті ванналарда жасалады. Өнделетін дайындама материалына байланысты қышқыл немесе сілті ерітінділерін пайдаланады. Өңделетін дайындаманы акодқа жалгайды, екінші электрод-катод ретінде қорғасын, мыс, болат және т.б. металл тілімдерін қолданады. Процесті күшейту үшін электролитті 40-80°С темперарураларға дейін қыздырады.Электродқа кернеу берілгенде дайындама-анодының материалы ери бастайды. Микротегіс еместіктің ұштарына жоғары тығыздықпен берілетін ток әсерінен, негізінен сол ұштары ери бастайды. Олардың араларына еру өнімдері орналасады, ол тотықтар мен тұздардың ток өткізгіштігі төменірек болады.Ұштарының еруі нәтижесінде өңделетін беттің микротегіс еместігі жойылып, тегістеліп жарқырайды. Электрохи-миялық жалтырату нәтижесінде микрожарықшалар өлшемі азаятындықтан детальдардың физика-механикалық қасиеттері жақсарады. Өңделген беттердің деформацияланған қабаттары жойылып, кұрылымының термиялық өзгерістері болмайды, тот басуға беріктігі артады.Электрохимиялық жалтыратуды өңделетін беттерді гальваникалық өңдеу алдында жасайды. Кесу аспаптарының жүзін қайрағанда,деталь беттерін сәнді етіп өңдеуде қолданылады.Электрохимиялық өлшемді өңдеудің ерекшелігі, өңделетін дайындама-аноды мен аспап - аралығына қысыммен берілетін электролит ағысы нәтижесінде өңделетіндігі. Электродтар аралығына үздіксіз берілетін электролит ағысы дайындама-анодтағы тұздарды ерітіп, өңдеу аумағынан шығарады. Өңдеудің бұл тәсілінде дайындаманың өңделетін беті бірденінен өңделетін болғандықтан, өндіріс өнімділігі жоғары болады. Дайындаманың өңделмейтін беттерін жауып қояды. Аспаптың пішіні өңделетін беттің пішініне сәйкес етіп жасалады.
