Компьютердік қарақшылық және онымен күресу әдістері
Авторылық құқықты бұзу ( контрафакция лат. contrafactio —жалған, немесе мүліктік жағдайда— «қарақшылық» ) - авторлық құқықпен қорғалататын әдеби, өнер туындыларын, ғылыми туындаларды автордың рұқсатынсыз қолдану. Авторлық құқықты бұзудың ең негізгі әдістері: заңсыз көшірме жасау, туындыны тарату, сонымен қатар плагиат.
Программалық өнімдерді заңсыз түрде дисктерде көшірме жасау немесе тарату программалық қорғаныстарды бұзу арқылы іске асырылады. Ол үшін программалық қамтамасыз етудің арнайы класстары бар — «кряки» (от англ. to crack — бұзу), программалық өнім үшін дайын сериялық нөмірлер немес генераторлары.
Біздің планетамызда әр 100 компьютер тұтынушыларының 38і лицензияланбаған программаларды қолданады. Басқаша айтқанда қарақшылықтың даму деңгейі өсіп келеді. Бұл цифрлар Business Software Alliance деп аталатын ұйымының тапсырысы бойынша IDC мсаркетингтік зерттеу институтымен зерттелу барысында. Business Software Alliance компьютерлік программаларды шығарудағы үздік ұйым. IDC мсаркетингтік зерттеу институты 108 елдің компьютерлік нарығын зерттей келе қарақшылық деңгейі төмендеуде.
BSA және IDC мәліметтері бойынша қарақшылық деңгейі АҚШ-та ең төменгі деңгейді көрсетті-20 % , Европа елдерінде — 35 %, Ресейде 68 %, бұрынғы СССР елдерінде— 90—95.
Компьютерлік қарақшылықпен күресу.
Microsoft, ақпараттық технология нарығында ең дамыған ұйым болғандықтан компьютерлік қарақшылықпен күресуге байланысты стратегия құрып жұмыс істеуде:
1. Компьютерлік қарақшылықтың өсуін тоқтату және адын алу
Қарақшылық салдарымен күрескеннен гөрі алдын алған жөн. Сондлықтан пайдаланушыларымен емес қарақшылықтың көзімен күрескен ең эффективті (өндірушілер мен таратушылар) — дәл соларға Microsoft қылмыстық және административтік жаза бойынша іздеу салады. сонымен қатар Microsoft антиқарақшылық технологилар мен инструменттерді инвестирлеуде, мұның мақсаты — авторлық құқықты қорғау және компьютерлік қарақшылықтың құрбандары болған тұтынушыларды олардың қолданып жүрген программалары лицензияланбағандығын ескерту. Осы технологиялық шешімдердің ішіне жетілдендірілген қорғау құралы жатады: Windows Genuine Advantage механизмі (WGA).
2. пайдаланушылардың қарақшылық программаларын лицензиялыққа аудару
Microsoftтiң корпорациясының мақсаты - бұл пайдаланушыларды жазалау емес, ұзақ мерзiмдi, өзара тиiмдi қарым қатынас құру. Сондықтан Microsoft орнатылған программалардың версияларын лицензиялыққа аударудағы арнайы өнімдіреді (Get Genuineнiң үй-iшiсi) ұсынады. Сонымен бiрге қолданушылар үшiн лицензиялық жоғарылатумен шұғылданады. Ұсынылатын шешiмдердiң санында - желiлік бойынша кәсiпкерлiк, әрiптестiк желi және лицензиялық бағдарламаларының жаңа компьютерлерге алдын ала орнату.
