Стилистиканың бағыттары мен түрлеріне ғылыми тұрғыдан салыст
Стилистика - тіл білімінің бір саласы. Оның тарихы Ресейде әріден басталғанмен, қазақ тіл білімінде стилистика мәселелерін зерттеуге жаңа-жаңа көңіл бөліне бастады. Қазақ тілі стилистикасының мәселелері арнайы зерттеу нысаны бола алмай келді. Стилистиканың негізгі обьектісі –стиль түрлері.Пәндік мазмұнына қарай теориялық стилистика, және практикалық стилистика болып топтастырылады. Зерттеуобьектісінеқарайжалпы стилистика, жеке стилистика, тарихиболыпбөлінеді. . Жалпы және жекестилистиканың обьектісі мен қарастыратынмәселелері - фонетикалық, лекцикалық, семасиологиялық. Фразеологиялық, морфологиялықжәне синтаксистікстилистикалар.Лингвистикада тіл стилистикасын зерттеудің бағыттарын және соған сәйкес стилистиканың салаларын былай ажыратып көрсетуге болады:1.Зерттеу нысанына қарай: стилистикалық ресурстар немесе құрылымдық стилистика,экспрессивтік стилистика,функциональды стилистика.2.Тіл мен сөйлеудің қатынасына қарай:тіл стильдері,сөйлеу стильдері.3.Тілді зерттеудегі мақсат міндетіне қарай бөлінісі: теориялық,практикалық.4.Тілдерді өзара салыстыру зерттеу ерекшелігіне қарай:жеке,салыстырмалы немесе контрактивті.5.Темпоральдық салыстыруларға қатысына қарай: синхронды немесе сипаттамалы,диахронды немес тарихи.Қазіргі тіл білімінде стилистиканың бірнеше даму бағыттары орын алған,олардың қатарына ортостилистика,функциональдық стилистика,көркемдік тәсілдердің стилистикасы,прагмастилистика жатады.Қазіргі қазақ тіл ғылымында стилистиканың екі бағыты бар: Орталық бағыты, яғни функциональдық стилистика.Функциональдық стилистика тілдің қолданысқа түсу заңдылықтары мен сөздің базалық,экстралингвистикалық және стиль құраушы факторлары ықпалынан пайда болған.Ол қолданыс тілі стилистикасы деп те аталады. Стилистика өз ішінде мынадай салаларға жіктеледі:1. Құрылымдық стилистика немесе тіл стилистикасы;2. Қолданымдық стилистика немесе сөз стилистикасы;3. Көркем әдебиет стилистикасы;4. Нормативті, практикалық стилистика.Құрылымдық стилистика тілдік құралдардың стилистикалық сапа-қасиеттерін нақты қолдану жағдайына қатыссыз тұрғыда зерттесе, қолданымдық стилистика, керісінше, тілдік құралдардың қызмет ету ерекшеліктерін олардың белгілі бір жағдайларында қолдануымен байланыстырып зерттейді. Ал көркем әдебиет стилистикасы тілдік құралдардың көркем шығармадағы өмірін, яғни көркем шығармада өнер тудырушы құбылыс ретіндегі қызметін зерттейді. Практикалық стилистиканың міндеті – стилистикалық тілдік мәдениетті, сөз қолданудың стилистикалық нормаға сәйкес дағдысын қалыптастыру.
