Мағыналас фразеологизмдер құрамындағы вариант компоненттер

Қазақ фразеологиясында тұрақты тіркестердің вар-тығы мен мағыналастығы семантикалық категория ретінде бір-бірімен тығыз б\ты. Фраз – дердің варианттылығы мен синонимдері туралы жинақталған тілдік фактілер тіл білімінің практикасы мен теориясына қатысы бар маңызды мәселе.
Вариант фраз-дер компонеттері мәндес, мағыналас сөздермен ауысып, фраз-нің варианттарын құрайды.
1. лексикалық вар: басын базарға/ саудаға/ салу; өкшесін/ табанын/ жалтырату; танауынан/ мұрнынан/ тізу; жіпсіз байлану/ тұсалу/ тұсау/, т.б.
2. морф-лық вар: ұзында/ ұзыннан/ өші; қысқадан\ қысқадан/ кекті; көзге/көзіне ілмеу; қайратын қайратқа/ міну; жақсы атқ/ ат/ жоқ; зығыры/ зығырданы/ қайнау
3. фон-лық вар: риза/ырза/ болу; өн/ өне/ бойы; аузынқу \ құр/ шөппен сүрту: тарс/тар/ бүркену; елпек/ елпең/ қағу; т.б.
4. лек.-гр-лық вар: жер қып кету/ ету, қылу/; жан далбасалау/ далбаса қылу; танауын/ мұрнын/ желбіреу// желп-желп ету: т.б.
фраз-дер қолданыс аясында олардың мағыналастығы мен варианттылығы әрдайым қатар жүреді. Бұл тұста вариант фраз-дер құрылымдық ерекшеліктермен назар аудартса, мағыналастары семантикалық тұрғыда ұғым, түсінік айналасында сөз етіледі. Бәрақ кей ретте тілші қауым арасында да бұлар бір сұрақтың жауабы ретінде қабылданатын жайттар кездесіп қалады.