Экономика негіздері. Кіріспе
Экономика — гректің «oikonomos» — «жеке шаруашылықты/үй шаруашылығын басқаратын тұлға» деген сөзінен шыққан(«one who manages a household» дегенді аударған түрім). Бір қарағанда экономика мен хаусхолд екеуі байланысты секілді көрінбеуі мүмкін. Дегенмен күнделікті нанды кім пісіреді, отты кім жағады деген нәрселер үй иесінің назарында болуы секілді қоғам әрбір нәрсе үшін шешім қабылдауы керек.
Ал, эконмикаға Мэнкью былай деп түсініктеме беріпті: «Эконмика — қоғамның өз ресурстарын басқаруы туралы ғылым». Жалпы тілмен айтқанда экономика адамдар қалай шешім қабылдайды, қанша жұмыс жасауы керек, не сатып алғаны дұрыс, қаншалықты пайда таба алады және т.б. көптеген сұрақтарға жауап іздейді. Экономика микро және макро экономика болып екіге бөлінеді. Ол туралы кейінірек. Қазір экономиканың негізгі 10 қағидасының алғашқы төртеуі
Адамдар қалай таңдау жасайды?
Адамдар таңдау жасауға мәжбүр.
Өзіміз қалаған бір затты алу үшін біз өзге заттан бас тартуға мәжбүр боламыз. Мысалы керекшілер үшін керекинфоға кіру үшін 2 сағат берілді. Ол осы екі сағатын толықтау пост жазуға арнауы мүмкін. Немесе керісінше бар уақытын флуфпен өткізуге мүмкіндігі бар. Болмаса 1 сағатын пост жазуға, 1 сағатын флудтауға арнауға болады. Яғни, ол өзінің 1 сағатында флуд жасау үшін пост жазуға арналған 1 сағатын құрбан етеді. Ол өзінің таңдау жасауға мәжбүр болды.
Заттың құны оны алу үшін жұмсалған нәрсеге тең. Біз таңдау жасауға мәжбүр болғандығымызға байланысты өзімізге пайдалыны көздейтініміз анық. Сол себепті біз өзіміз қалаған нәрсеге жету үшін әрбір тәрк еткенімізді сәтті пайдалануға тиіспіз. Қайта керекшілерді мысалға алсақ, флудқа жұмсайтын бір сағатты пост жазуға арнадық. Өзімізге плюс жинау үшін постымыздың жақсы болуы керек. Ал, нашар пост бізді пассив негативтер қатарынан бір ақ шығаруы мүмкін. Ондай жағдайда біз бір сағатымызды флуд жасауға арнағанымыз абзалырақ болады. Демек біздің бір сағатымыздың құны жақсы пост үшін плюске немесе минусқа тең болады. Естеріңізге сала кетейін әркім үшін заттың құны өзгеріп отырады.
Ақылды адамдар пайда туралы ойлайды Таңдау жасау адамдар үшін пайданы ойлауға көмек береді. Жоғарыда келтірілген жақсы және жаман пост туралы мысалды осы жерде қайта айтуға болады. Негативтер қатарынан көрінбес үшін жаман пост жазбауымыз бен флуд жасаудың қайсысы жақсы? Мен үшін флуд жасау. Біреудің мазасын алғаныммен мені негативтер қатарына кіргізбейді. Демек мен өз пайдамды ойлап шешім қабылдап, флуд жасауға көшемін
Адамдар қызығушылыққа жауап береді Адамдар заттың құнына, пайдасына байланысты шешім қабылдайтындықтан құн немесе пайда өзгерер болса адамдар автоматты түрде өздерінің шешімін өзгертеді. Мысалға тағы керекшыларды алайық. Біз үшін минусы көп пост жазғаннан флуд жасаған дұрыс әрі пайдалы болды дедік. Егер кенеттен @asaubota әрбір жасалған флуд үшін аямай минустап тастар болса біздің флуд жасауға деген құштарлығымыз азайып қалады. есесіне флуд та азайып, жақсы посттар көбейе түседі.
Көріп отырғандарыңыздай кішігірім экономика біздің керекте де бар екен. Әр нәрсе бір-бірімен тығыз байланыста. Керектің эконмикасын жақсарту біздің осы бір кішігірім экономикамызды қалай басқаруымызға байланысты.
Пайдаланылған әдебиеттер: Мэнкью, Эконмика негіздері 5-ші едишн және Көнбиіктің басы
