Тәуелсіздік жылдарындағы поэзияға сыни көзқарас

Тәуелсіздік жылдарындағы поэзияға сыни көзқарас
Еліміз 1991 жылдан бері өзінің егемендігін алып, Тәуелсіз мемлекеттігін жариялағаннан бері қоғамдық ой-пікірдің еркіндік алғаны , еліміздегі баспасөз бостандығы, сөз бостандығы әдеби-мәдени мұрамызға жаңаша қарауды талап етті.
Қоғамның басқа салалары сияқты әдебиетімізде де сөз еркіндігі, ой-пікір еркіндігі басшылыққа алынды. Әдебиетімізде өткенге үңілу, кеткен кемшіліктерге баға беру, ұлттық нақыштағы шығармалардың көбеюі.
Қазақ елi 1990 жылы қазанда Кеңес Oдағы дағдарыста тұрған кезде,Егемендiк туралы Декларациясын қабылдады. Tұңғыш Президент сайлауын өткiздi. Тәуелсiздiк туралы 3aң жобасы ЖОҒАРҒЫ Кеңесте талқылауға түстi. Ақыры 1991 жылrы 16 желтоқсанда "Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк тәуелсiздiгi туралы" Конституциясын қабылды. Кеңестiк империяның аз ұлттарға зорлығы мен қысастығы шектен .асып, Алматыдаrы Желтоқсан оқиғасынан басталған дүрбелең елдердiң ereмендіri жолындаrы ұмтылыстарrа ұласқан. Қазақстан да өзінің Егемендігі туралы Декларацияны жариялағанда ұлттық ой-сана осыған лайык пiсiп-жетiлген еді.
Тәуелсiздiкпен бiрге бұрын езiлiп, жаншылып, eңceci түскен қазак; елiне ұлы Рух оралды! Елiмiз тәуелсiздiк алғаннан кейiнгi алғашқы онжылдықта (19912001) жарық көрген: 1991 жылы - Абзал Бекеновтiн, "Салбуырын", Е. Раушановтың "Fайша-Бибi", 1992 жылы - М.Айтхожинаның "Жапырақ сiлкiнген кеш", Т. Тұяқбаевтың "Жан дауысы", Б.Усеновтің "Табиғат терезесi", С.Нvржановтың «Аруана», Г.Шәмшиеваның "Қаракөз дәурен"; 1993 жылы – Т.Әбдiкәкiмовтiн, "Ақшам хаттары", Г.Өмiрзақованың "Жапырақ ғұмыр» 1994 жылы - С.Сейiтовтiң "Серпер", Ә:Қайранның, "Мазасыз әлем"; 1995 жылы - Х.Ерғалидың "Сонеттер", Ә. Сәрсенбайұлының "FacыIp мен ғacыp беттесе", К.Шанғытбаевтын, "Махаббат пен ғадауат", Қ.Бұғыбаеваны "Қоштасқым келмейдi", Е.Раушановтың "Кара бауыр касқалдақ;", Н.Мәукенұлының. "Бойтұмар", А.Шәрiповтiң "Құ6ыла", К;Исаның, "Керiмсал", Г.Салык;баеваның "Жан"; 1996 жылы - Нұрғалиевтiн, "Афина мектебi", А.Егеубайдын, "Аламан", К.Ахметованын, "Күн шыққанда күлiп оян", Иран-Fайыптың, "Жыр әлемi", Ж.Бөдешұлынын, "Жұлдызrа орнын Ай бермес", М, Ақдәулетұлынын, "Деруiшнама", А.Әлiмнiн, "Ай нұры алақанымда", F.Жайлыбайдын, "Жүрегiмнi жұддызы, Б,Ыбырайымұлынын, "Пip мен пырак;", Б.Жетекбайдын, "Кундiз акк;ан жvлдыздар", Т.Молдаrалиевтiн, "Жаз да етiп барады"; "Бip асудан асқанда" (1997), "Сағындырған көктемдер" (2001); 1997 жылы – Қ.Мырзаәлидiн, "3аман-ай!", "Алаштың арманы" (2001), С.Дауiтvлынын, "Сарыбел сазы", А.Шаяхметтiн, "Жұлдызды Дәуiр", Т.Рақымнын, "Дүлдiл Kөңіл", Н.Оразалиннiн. "Құралайдын. салқыны" , "Facырмен қоштасу" (2001); А. Сейтақтың, "Fұмырнама"; 1998 ЖЫJlЫ О.Тұржанованын, "Шерқала", Қайырбековтiң "Шер шертер", M,Әкімхановтың "Жалғыз арша", Н,Исабаевтың "Қимаймын Cенi"; 1999 жылы - Т.Медетбектiң, "Тағдырлы жылдар жырлары", С.Тұрғынбекұлының "Жерорта", Е.Асқаровтын, "Астана жұртын айналсам", Д.Стамбекұлының "Жұмаrым мен Taмұғым", 2000 жылы - М.Шахановтын "Жаңа қазақтар", С,Ақсұңқарұлынын, "Адам аТа - haya ана", Т..Әбдlрахманқызының "3амана сазы", К.Салықовтың "Сәбит aғa", "Tағзым",
Ақын асып-тасқан көңiлімен, тау қопарар куат-күшпен, шалқыrан шабытпен жыр нөсepiн төккен. Тауым да, орманым да, көлiм де, далам мен балам да, жарым да, жаным да, арым да, заманым да, eлім де – бәрi-бәрi тәуелсiз, азат, бостан деп шартарапқа шаттық құсын ұшырған арқылы ақынды түсінуге болады.
Тапсырмалары мен сұрақтары:
1. Сынның әдебиеттегі және жалпы адамзаттың өркендеуіндегі ролі?
2.Сынның көкейкесті мәселелерін қозғаған зерттеу еңбектерді қазіргі заман талабына сай өскелең әдеби-эстетикалық таным тұрғысынан пайымдаңыз?