Қазақ қоғамында әйелдер ежелден-ақ ерлермен қатар қиын кезеңдерде қолына қару алып ел мен жерді қорғаған. Қазір де Қазақстан әскери саласында әйелдер қауымы қызмет етеді. Үй шаруасымен қатар иығына пагон тағып, әскери салада абыройлы қызмет етіп жүрген қаракөздер қатары жыл санап артып келеді. Ресми деректерге сәйкес, Қарулы Күштер қатарында 7 мыңнан астам әскери әйел қызмет етеді. Олардың 913-і – офицер, оның ішінде 20-сы полковник әскери шенінде. Солардың қатарында бүгінгі біздің кейіпкерлеріміз – подполковник Кристина Новикова, сержант – Сая Құрманғалиева, қатардағы жауынгер – Раумирал Надирбекова да бар.
Кристина Новикова: "Балаларыма қазақша ұрсамын"
Кристина Новикова – Қорғаныс министрлігінің Медиа орталығындағы Алматы гарнизонының баспасөз қызметінің басшысы. Әскери шені подполковник. Филолог, ағылшын және испан тілінің маманы. Әскери салада қызмет етіп келе жатқанына 20 жылдан асқан. Отбасылы, 2 баланың анасы.
"Мен мұнай саласының отбасында дүниеге келдім. Ата-анам ерте қайтыс болып кетті. Нағашыларымның қолында тәрбиелендім. Атам Қазақстанның еңбек сіңірген геологиялық барлаушысы – Аққуан Кемелов. Оның құрметіне Атырау облысында көшелердің бірі аталған. Әжем медицина қызметкері. Анам да дәрігер болған", - дейді ол өзінің отбасы туралы.
Кристина жас кезінен спортқа жақын болып өскен. Сондықтан әскери саланы таңдағанын айтады.
"Бала кезден музыкаға жақын болдым. Түрлі ұйымдарға қатыстым. Домбырада ойнауды үйрендім. Апта бойы уақытым тығыз болатын. Спорт ұйымдарына да қатысып жүрдім. Жеңілатлетикадан облысаралық сайыстарға қатысып, жүлделі орын алып келетінмін. Бала кезден спортқа жақынмын. Мектеп бітіргесін Алматыдағы Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінде екі шет тілі бойынша оқыдым. Үшінші курс оқып жүргенде тұрмысқа шықтым. Университетті аяқтағасын аудармашы боп үлкен бір компанияда жұмыс істедім. Кейін Қазақстан қарулы күштеріне ағылшын тілі маманы бойынша жұмысқа тұрдым", - дейді ол.
Әскери сала ерлерге негізделген, бірақ әйелдер де олардан қалыспай жұмыс істеп келеді. Өзін қызуқанды санайтын ол, батыс Қазақстандағы нағашыларынан алған тәрбиесі әскери салаға оғай сіңіп кетуіне үлкен көмегін тигізіпті.
"Әйел адамға әрине, оңай емес. Себебі әскери сала физикалық күшті талап ететін сала. Сондықтан техникалық мамандықтарға ерлер барады. Бірақ менің мамандығымда әскери салада аса қиын деп те айта алмаймын. Мінезім де әскери салаға бейім екен. Кейде тура, қатты айтып кететінім бар. Себебі батыс жақтың тәрбиесін көрдім, қызуқандылық қанымда бар деп есептеймін. Бұл мінез қиын сәттерде дұрыс шешім қабылдауға көмектеседі екен", - дейді ол.
Кристина Новикова өзін қазақ санайды. Бірақ түріне қараған адамдар алдымен орысша сөйлеп, оның таза қазақша сөйлегенін көріп таңғалып жатады екен. Ол қазақ, ағылшын, орыс тілдерінен бөлек испан тілін де біледі. Жас кезінде университетте қытай тілін де үйренген. Бірақ 1-2 айдан соң испан тіліне ауысып кеткенін айтады.
"Негізі түрік тілін үйренуіміз керек болатын. Бірақ өзім қазақ тілін білгендіктен былай да меңгеріп аламын деп, қытай тілін таңдадым. Кейіннен еуропалық тілдерге қызғушылығым болғандықтан испан тіліне ауыстым. Тілдерден бөлек тарихқа да қызығамын. Қазақ мәдениетіне қатысты қызықты дүниелерді қалдырмай оқып тұрамын. Кейде жиындарда қазақ тілінің тарихына, мәдениетіне қатысты тартысып қаламыз. Сондай кезде маған: "Қазақ емессің ғой" деген сияқты айтады. Ал мен өзімді "қазақпын" деп есептеймін. Ондай кездерде өзімнің қазақ екенімді айтып, сөзге келіп қалатынымыз бар", - дейді ол.
Кристина өзін кіші жүздің қызымын деп есептейді.
"Менің жаңа айтып өткендей нағашым қазақ қой. Ата-әжемнің тәрбиесінде өстім. Атам – Есентемір. Оның ішінде – Бердімбет. Бала кезден қазақтың үш жүзін, руларын біліп өстім. Содан кейін өзімді қазақ емеспін деп қалай айтамын?! Жаным қазаққа жақын. Кіші жүздің қызымын. Үйде де балаларым қазақша сөйлейді. Әсіресе, ұрысқанда, қазақша ұрсамын", - дейді Кристина.
Кристина әскери салаға қызметке келгесін алдымен әскери кафедрада ағылшын тілінің маманы болып жұмыс істеген.
"Бұл жұмысты ағылшын тілін күнделікті қолданбағасын, ұмытып бара жатқасын өзім қалап сұрадым. Мысалы, орыс тілінде көбірек сөйлессем қазақ тілін ұмытыңқырап қаламын немесе қазақ тілінде ұзақ сөйлессем орыс тілін ұмыта бастаймын. Тағы бір қызық жағдай орыс тілді азаматтар орысша сөйлегеніме таңғалып қарап: "Сіздің орысшаңызда акцент бар. Бірақ түріңіз қазаққа ұқсамайды, ұлтыңыз кім?" деп сұрап жатады. Керісінше, қазақша таза сөйлеймін. Орысша сөйлегенде кейде арасында қазақ тіліндегі ә, ө, ұ,ү, ғ деген дыбыстар кетіп қалады", - дейді ол.
Сая Құрманғалиева: "Менің балам да әскери саланы таңдайды"
Сая Құрманғалиева, "Сағадат Нұрмағамбетов" атындағы Құрлық әскерлері Әскери институтын курсанттарға әскери техникаларды жүргізу бойынша сабақ береді. Шені сержант. Әскери салада қызмет атқарып келе жатқанына 15 жыл. Бір баланың анасы.
Кейіпкерлеріміз Сая 3-курс курсанттарына БТР техникасын жүргізу бойынша тапсырма беріп тұр
Алдымен курсанттарға қауіпсіздік шарасы түсіндіріледі. Мына экраннан операторлар бәрін қарап отырады
"Талдықорғанның Қапалы аулында туып-өстім. Мектепті Талдықорғанда аяқтап, қаржы мамандығы бойынша жоғары білім алдым. Содан кейін Тараз қаласында "Психолог" мамандығы бойынша тағы да білім алдым. Мәскеуде магистратураны оқыдым. Қазір институттағы әскери жаттығу залында оператормын", - дейді ол.
Сая курсанттарға техникаларды жүргізуден бөлек түрлі нысандарды атуды үйретеді. Курсанттар далалық сабақтарға шығардан бұрын осы жерде алдымен практикадан өтеді.
"Мысалы, мотоатқыштар взводы келсе, оларды осы жерде тапсырма беріп, сабақ өтеміз. Соған қарай әрқайсысына баға қойылады. Төмен баға алып қалса, полигонға жіберілмейді. Бізден қайтадан дайындықтан өтеді", - дейді ол.
Сая әскери салада жұмыс істеу оңай емес екенін айтады.
"Мен жалғысбасты анамын. Әскери салада жұмыс істейтін мамандардың балалары өз бетімен өсіп келе жатыр. Себебі олар өздері таңертең тұрып, таңғы ас ішіп, сабағына да өздері бара береді. Кешке жаттығуы болып жатса ғана уақыт бөліп бара аламыз. Мысалы, ұлымның жаттығуы 20:00-ден 22:00-дейін. Мен сол кезде ғана босап бара аламын. Кейде кешкі ату жаттығулары болып, түнде де жұмыста боламыз", - дейді ол.
Сая ұлының да әскери саланы таңдағысы келетінін, қазірдің өзінде әскери формамен жүретінін айтады.
"Әскери саланы жақсы көреді. Форма сатып алып бердім. Үйге келген сайын жұмысымды сұрап тұрады. "Мен Отанға қызмет етуге дайынмын" дейді арасында. Ол әскери қызметті жақсы көреді", - дейді Сая.
Раумирал Надирбекова: "Болашақта офицер болғанды қалаймын"
Роумирал Надирбекова Семей қаласының тумасы. Қатардағы жауынгер. Анасы жеке кәсіпкер. Үйдің жалғыз қызы. Әскери салада қызмет етіп жүргеніне 3 жыл.
Оның екі мамандығы бар бірі – дәрігер болса, екіншісі – қорғаушы. Қазіргі күнде Семей қаласындағы Әлихан Бөкейхан атындағы университетте қорғаушы мамандығы бойынша сырттай білімін жалғастырып оқып жатыр.
"Әскери қызметке 2020 жылы келдім. Қызметім – авиациялық диспечермін. Тікұшақтардың ұшып-қонуына жауап беремін. Өзіміздің борттардың қай жерде жүргенін бақылап отырамын", - дейді ол.
Үшінші кейіпкеріміз бала кезінен әскери салада қызмет етсем деп армандаған. Медицина саласында оқып жүргенде әскери салада қызмет істеу мүмкіндігі туған.
"Семей қаласында үйге жақын жерде әскери бөлім болды. Терезеден ылғи соларға қарап қызығып отыратын едім. Форма киген әскерилер ұнайтын. Сол кезден бастап болашақта мен де әскери салада қызмет істесем деп армандайтын болдым. Сол армандарым мен мақсаттарым мені жетелеп осы әскери салаға, оның ішіндегі Әуе күштеріне алып келді", - дейді ол.
Роумирал әскери саланың қиындығынан қорықпайтынын айтады.
"Әскери салада әйелдерге қиын деп жатады. Оның барлығы адамға байланысты деп ойлаймын. Осы саланы таңдағаннан кейін оның барлық ауыртпашылығын көтеріп, қиындығына төзу керек", - дейді ол.
Ол болашақта офицер болуды мақсат етіп қойған. Қорғаушы мамандығында жұмыс істегісі келеді.