Балмұздақ қалай пайда болған?

Ежелгі Таяу Шығыста балмұздақты «қар шербеті» деп атады. Ортағасырлық Францияда – сүт мұзы, ал Италияда неполит мұзы деді. Балмұздақ әлемдегі барлық баланың сүйікті асына айналған. Жалпы балмұздақ қалай және қашан пайда болды? Оның пайда болуының нақты күні, әрине, белгісіз. «Тәтті суық» деген өз тарихы бар. Ол атау ең әуелі Қытайда пайда болған деседі. Б.з.д. III мыңжылдықта бай үйіне мұздатылған жеміс шырыны немесе апельсин, лимон және анар тұқымдары бар қар мен мұз үстелге ұсынылды. Бұл тағамның рецептері «Ши Джин» кітабының арқасында біздің заманымызға жетіп отыр. VII ғасырда қытайлықтар мұздатылған шырындарға сүт қосуға тырысты.

Көне Грекияда балмұздақ тарихының Еуропадан басталатынын айтады. Мәселен, ортағасырдағы  Еуропада балмұздақ болғаны жөнінде нақты дерек жоқ, белгісіз. Еуропаға балмұздақты итальяндық саяхатшы Марко Поло әкелген екен. Ол 1295 жылы Қытайдан жеміс-жидекті мұздатылған шайдың рецебін өзімен бірге ала барған деседі. Дегенмен, дәлел жоқ. Бірақ факті осы уақыттан бастап Еуропа халқы балмұздақ жей бастаған. Италия «нақты» балмұздақтың туған жері деп есептелінуі мүмкін.

1533 жылы француз Королі Кэтрин де Мэдичидің жүрегін жаулап алған ерекше суық десертті ойлап тапқан Ружгери деген флоренциялық аспаз. Флоренцияда Берндро Буонталентини 1565 жылы сүт, кілегей мен жұмыртқадан суық тағам дайындайды. Кейінірек Франция «балмұздақ елі» болды. 1686 жылы сицилиялық Франческо Париждегі алғашқы балмұздақ салонын ашқан. Айтпақшы, балмұздақ сөзі 1690 жылы Грейс Грендл атты ағылшын графинейінің арқасында пайда болған. XVII ғасырдың соңында балмұздақ  Еуропаны жаулап алған.

Балмұздақ шын мәнінде француз инженері Кари Фердинанд мұз жасауға қабілетті машинаны ойлап кезде, тек 1862 жылы  «жанданды». 1904 жылы 30 сәуірде балмұздақ шыныаяқтан вафлиға ауысты. Вафлиге балмұздақ толтырып сататын болды. Эрнест Хамви вафли-құтыларды өндіру үшін  компания құрды. Ал 1921 жылы  шоколад глазурімен қапталған, таяқша балмұздақ жарыққа шыққан деген дерек бар.

zhasorken.kz