- Негізгі бет
- Басты жаңалықтар
- Пәтер кепілде болса...
Пәтер кепілде болса қандай шектеулер қойылады? ТОП-5 сұраққа жауап
Былтыр 20 қыркүйекте Алматының Алатау ауданында қайғылы жағдай болды: ер адам оның үйіне келген сот орындаушысы, екі полицей, дау нысаны болған жаңа пәтер иесі мен тағы бір азаматты атып өлтірді. Жанжал себебі - кепілге алынған үй. Осы орайда Tengrinews.kz тілшісі банкке кепілге үй қойғанда білу қажет ережелер туралы материал дайындады. Бұл туралы заңгер Нариман Сүлейменов түсіндірді.
Заңгердің айтуынша, ең басты шектеу - кепіл беруші мүлікті кепіл ұстаушының келісімінсіз иелене алмайды. Бірақ ол (кепіл беруші - еск) сол пәтерде тұрып, оны қолданып және көп жағдайда тіпті жалға бере алады. Бірақ ол пәтерді біреуге сыйлап не сатып жібере алмайды. Одан бөлек, кепіл ұстаушының келісімінсіз пәтер иесі үйдің негізгі құрылымын өзгерте алмайды.
Кепілдің негізгі мәні - кепіл ұстаушы, яғни банк немесе микроқаржы ұйымы егер борышкер қарызы бойынша борышты төлеу жөніндегі өз міндеттемесін орындамаған жағдайда, мүліктің меншік иесінің басқа кредиторлар алдында кепілге берілген мүлік құнынан өз талаптарын басымдықпен қанағаттандыру құқығын алу. Кепіл шартын жасасқаннан кейін меншік иесі кепіл беруші болады. Бұл ретте негізгі қарыз шарты бойынша борышкер және кепіл туралы шарт бойынша кепіл беруші бір адам болуы міндетті емес.
Кепіл берушінің пәтерін сату үшін кепіл ұстаушы банк сауда-саттық жүргізуі керек. Әдетте кепіл шартында банк пәтерді сотты араластырмай сата алатын құқығы бары жазылған. Сондықтан сауда жасау үшін банк сотқа жүгінуге міндетті емес. Сауда-саттыққа кем дегенде екі сатып алушы қатысуы керек.
Егер сауда-саттық өткізілмеген жағдайда, банк кепіл ұстаушы ретінде қосымша сауда-саттық тағайындауға не пәтерді өз меншігіне айналдыруға құқылы. Егер мұндай пәтерде бұрынғы меншік иесі немесе өзге адамдар тұратын болса, онда банк ол адамдарды шығару туралы талап-арызбен сотқа жүгінуге құқылы.
Заңгердің сөзінше, азаматтардың санасында заң бойынша қарыз алушының жалғыз мүлкінен шығару мүмкін емес деген теріс пікір қалыптасқан. Шын мәнінде, олай емес, шығарып жіберуге болады. Пәтердің кепілдік нысаны ретіндегі артықшылығы да сол, яғни дәл осы кепілмен қамтамасыз етілген міндеттемені орындамаса, жаңа меншік иесі бұрынғы иесін шығарып жібере алады.
Ең басты қауіп - бұл кепіл затынсыз, көбіне егер осы кепілмен қамтамасыз етілген міндеттеме орындалмаса жылжымайтын мүліксіз қалу қаупі бар. Банктен пәтер кепілдігімен несие алуға шешім қабылдаған, бірақ пәтері жоқ досыңыз немесе туысыңыздың бірі сізден кепіл шарты бойынша кепіл беруші болуды сұраған кезде өте сақ болу керек. Бұл жағдайда ол адам өз міндетін орындамаса, несие беруші сіздің пәтеріңізді өндіріп алатынын түсінуіңіз керек.
Сонымен қатар, егер сіз кенеттен пәтерді шұғыл түрде сатуыңыз керек болса, мысалы, көшкіңіз келсе онда кедергілерге тап болуыңыз мүмкін.
Кепілдік кредиттердің басты артықшылығы - ұзақ мерзімге қарыз алу мүмкіндігі және кепілсіз кредиттермен салыстырғанда төмен пайыздық мөлшерлеме, себебі бұл жағдайда банктің тәуекелдері айтарлықтай төмен. Сонымен қатар, егер сіз сатып алынатын тұрғын үйдің кепілімен несие алсаңыз, онда осы тұрғын үйде тұру мүмкіндігі сізді жалға алу шығындарынан құтқарады.
Негізгі кемшілігі - кепіл ұстаушының келісімінсіз кепілге салынған мүлікке билік ете алмау. Сонымен қатар, кепіл - меншік құқығының ауыртпалығының бір түрі екенін ұмытпаған жөн. Өмірде түрлі жағдай болады. Яғни егер кепіл беруші қайтыс болса және тұрғын үйге меншік құқығы оның мұрагерлеріне ауысса, онда олар тірі кезінде мұра қалдырушы жасасқан кепіл шарты бойынша міндеті сол адамға артылады.