Қазақстанда үкімді судьяның қатысуынсыз шығару ұсынылды

Халықаралық Жоғарғы сот кеңесі алқабилер сотының классикалық моделіне көшуді ұсынды, - деп хабарлайды Massaget.kz тілшісі ведомствоның баспасөз қызметіне сілтеме жасап.

Асламбек Мерғалиевтің төрағалығымен Жоғарғы сот жанындағы халықаралық кеңестің отырысы өтті. Оның қорытындысы бойынша сот шешімдерінің сапасын арттыру үшін ғалымдар мен сарапшыларды тарта отырып, алқабилер сотының классикалық моделін және amicus curiae институтын енгізу мүмкіндігі туралы ұсыныс мақұлданды.

Талқылау қорытындысы бойынша Жоғарғы сот жанындағы халықаралық кеңес классикалық модельге көшу мүмкіндігін пысықтауды ұсынды, онда кеңесу бөлмесінде 11 алқаби судьяның қатысуынсыз шешім қабылдайды.

"ЖС халықаралық кеңесі имплементация жағдайында бұл модель бәсекелестік қағидатын нығайтуды қамтамасыз ететінін, халықтың сот төрелігіне деген сенімін арттыруға ықпал ететінін және сот ісін жүргізудің айыптауға бейім болуына жол бермейтінін атап өтті", - делінген хабарламада.

Қазақстанда 2007 жылдан бастап кәсіби судьялар мен кәсіби емес судьялардан (алқабилерден) тұратын алқабилердің қатысуымен соттың аралас алқасының моделі жұмыс істейді. Шешім шығарылған кезде кеңесу бөлмесіндегі алқабилер іс бойынша төрағалық етуші судьямен бірлесіп дауыс береді.

Ұлыбритания мен АҚШ-та қабылданған классикалық модель бойынша алқабилер кеңесу бөлмесіне шығарылады және судьялардың қатысуынсыз сотталушының кінәсі немесе кінәсіздігі туралы үкім шығарады.

Қазақстанда алқабилердің қатысуымен соттар 2007 жылы енгізілді. 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап алқабилердің қатысуымен аса ауыр қылмыстар туралы істер қаралады (соғыс уақытында, ТЖ жағдайларында және басқа жағдайлардан жасалғандардан басқа).

2024 жылғы қаңтардан бастап алқабилердің қатысуымен ауыр және орташа ауыр қылмыстардың кейбір түрлері өтеді. Соттылықтың едәуір кеңеюі алқабилер құрамын 31 - ден 44-ке дейін арттырады. 

Шетелдік соттарда құқық мәселелері бойынша талдау, сараптама және қорытындылар түріндегі кең таралған практика сот шешімдерінің сапасын жақсартуға ықпал етеді. Ғылыми қорытындылар судьяларға материалдық және процестік  құқық нормаларын қолдануда дұрыс көзқарас қалыптастыруға көмектеседі.

Пікір алмасудың қорытындысы бойынша Халықаралық кеңес мүшелері құқық саласындағы ғылыми қызметті жүзеге асыратын сарапшылар мен азаматтардың сот процестеріне неғұрлым кеңірек қатысуын қамтамасыз ету үшін Қазақстанның сот рәсімдеріне amicus curiae институтын енгізу мүмкіндігінің мәселесін қарау ұсынысын қолдады.

Аптаның басты оқиғалары мен пайдалы видеоларды көру үшін YouTube арнамызға жазылыңыз