"Жылама!" Балаңыз айтқан сөзді тыңдасын десеңіз...

"Жылама!" Балаңыз айтқан сөзді тыңдасын десеңіз...
Фото: ©REUTERS

Баламыз - біздің айнамыз. Ол қыңыр мінезін көрсетіп, айтқанды тыңдамай бастаса, қалай әрекет ету керегін ойланыңыз. Ең бірінші, баламен қалай дұрыс сөйлесу керегін білу керек. Greatpictures.org баланың тілін табу туралы ата-анаға арналған кеңестер топтамасын ұсынады. 

"Өзің жасағың келе ме әлде көмегім керек пе?"

Дұрыс емес: "Үшінші рет айтып жатырмын, киін".

Дұрыс: "Кетіп бара жатырмыз. Аяқкиіміңді өзің киесің бе әлде көмегім керек пе?" немесе "Көлікке өзің отырасың ба әлде көмегім керек пе?"

Түсініктеме: Баланың көпшілігі билік етуге рұқсат еткенін қалайды. Оларға таңдау жасауға рұқсат беріңіз, бұл  олардың қырсығуға деген құштарлығын жояды.

"Қателігіңнен не ұқтың?"

Дұрыс емес: "Ұят-ай!" немесе "Бұдан да жақсырақ тырыссаң да болар еді".

Дұрыс: "Қателескен кезде не түсіндің?" немесе "Келесіде тығырыққа тірелмеу үшін басқаша қалай әрекет ету керек?"

Түсініктеме: Баланың жасаған әрекетін айыптаудан гөрі, оның мінез-құлқын өзгертуге деген мотивацияға назарын аудару жақсы нәтижеге әкеледі.

"Бүгін тез жүруіміз керек!"

Дұрыс емес: "Бол" немесе "Кешігіп жатырмыз!"

Дұрыс: "Бүгін біз - жарыс көліктеріміз! Қаншалықты жылдам қозғалатынымызды тексеріп көрейік!"

Түсініктеме: Балаларға баяу жүруге рұқсат етіңіз! Бірақ асығыс болсаңыз, онда оларды тез жүруге қызықтырыңыз.

"Қазір кеткің келе ме әлде он минуттан кейін кеткің келе ме?"

Дұрыс емес: "Кетуіміз керек... Тез!"

Дұрыс: "Балалар, қазір кеткілерің келе ме әлде тағы он минут ойнап, кейін кетеміз бе?"

Түсініктеме: Балалар өз таңдауына жауапты болуды өте жақсы көреді! Бұған назар аудару керек, себебі оның көмегі тиеді. Оларға таңдау беріңіз, өздерін мәжбүрлеуге тырысқаннан гөрі, таңдау жасату арқылы жақсы қарым-қатынас құруға болады.

"Тоқта, деміңді ал, енді қалағаныңды сұра"

Дұрыс емес: "Жылама!"

Дұрыс: "Тоқтайық, бірге дем алайық, енді не қалайтыныңды сұра".

Түсініктеме: Бала тынышталып, жылауын тоқтатпайынша, сабыр сақтап, мұны бірнеше рет қайталаңыз.

"Өзіңе қалай қамқор боласың?"

Дұрыс емес: "Былай істесең, бәрі жақсы болады", "Бұл маңызды емес" немесе "Неге үнемі ренжейсің?" 

Дұрыс: "Өзіңді жақсы сезіну үшін не істей аласың?"

Түсініктеме: Шынайы эмоциямен өмір сүре алатын балалар ойланбаған әрекеттерге аз барады, қиындықтарға тап болмайды және өзін-өзі жоғары бағалайды.

"Аяқтап болғаныңша күтемін"

Дұрыс емес: "Әкел, өзім істеймін".

Дұрыс: "Саған уақыт керек сияқты, мен күте тұрамын".

Түсініктеме: Ата-аналар асығыстық танытпау керек. Бала аяқкиімінің бауын өзі байласын немесе жазуды оқысын. Мақсат - балаларға әрдайым бізге тәуелді болмайтындай етіп, сынап көруге, сәтсіздікке ұшыратуға, қайталап көруге мүмкіндік беру!

"Өзіңді қалай сезініп тұрсың?"

Дұрыс емес: "Тыныштал! Көңілге алудың қажеті жоқ!"

Дұрыс: "Сенің ренжулі екеніңді білемін, өзіңді қалай сезініп тұрсың?"

Түсініктеме: Балаларға эмоцияларын түсінуге көмектесу - дұрыс тәрбиенің маңызды элементі.

Балалар эмоцияларын түсініп, басқаларға жеткізуге ыңғайлы болған кезде (оларды жоққа шығарып, жасыруға тырысудың орнына) мінез-құлқы өзгеріп, ашық және сыйлы адамға айналады. Осы сөз тіркестерін балаларыңызбен дұрыс диалог құру үшін пайдаланыңыз!

"Мен сені ештеңеге қарамастан жақсы көремін"

Дұрыс емес: "Жаман қылық жасасаң, ешкім сені жақсы көрмейді" немесе "былай істедің ғой, енді мені сүйме".

Дұрыс: "Мен сені қандай қылық жасағаныңа қарамастан жақсы көремін. Келесі жолы ойыншықты жұлып алмай, алдымен сұрап ал".

Түсініктеме: Позитив тәрбиенің негізі - сөзсіз махаббат. Бұл балаларымызға деген сүйіспеншілігіміз олардың жақсы мінез-құлқына байланысты болмауы керек дегенді білдіреді. Біз оларды ештеңеге қарамастан, шын жүректен жақсы көреміз. 

Жаңалықтарды бәрінен бұрын біліп отырғыңыз келсе, Telegram-арнамызға жазылыңыз!

С. Бөлек