Жер мен үйді қалай заңдастыруға болады? Нұсқаулық

Көп адамның арманы - баспаналы болу. Алайда кейде адамдар жер алып, үй тұрғызбас бұрын жерді, үй құрылысын заңдастырмай жатады. Кейін олар үй салып болған соң оны заңдастырған кезде қомақты сома айыппұл төлейді. Бұл жағдайда не істеу керек? Жер мен үйді қалай заңдастыру керек? Ол үшін қандай құжаттар қажет? Massaget.kz тілшісі бұл тақырыпта нұсқаулық ұсынды. 

Жалпы Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 22-бабына сәйкес, жер учаскесіне меншік құқығы мынадай негіздерде пайда болады:

• жерге меншік құқығын табыстау (мемлекеттік органдар актілері: жер комиссиясы қорытындысы, әкімнің қаулысы, заңдастыру комиссиясы қорытындысы);
• жерге меншік құқығын беру (азаматтық құқықтық мәміле : сатып алу сату шарты, айырбастау, сыйға беру шарттары);
• жерге меншік құқығын әмбебап құқық мирасқорлық жолымен өтуі (мұрагерлік. Заңды тұлғаның қайта құрылуы).

Үйді заңды түрде салу тәртібі

1. Рұқсаттарды алу - сәулет, қала құрылысы және құрылыс бөлімінде болашақ тұрғын үйдің құрылысы мен жобасын әзірлеуге арналған СЖТ (сәулет-жоспарлау тапсырмасы).

• СЖТ өтінімі;
• Меншік иесінің жеке куәлігінің көшірмесі;
• Жер учаскесiне меншiк құқығы туралы шартта, жер актiсiнде ауыртпалық актiсi талап етiлуi мүмкiн;
• М1:500 ауданның топографиялық түсірілімі;
• Сыртқы желілерге арналған техникалық шарттар (сумен жабдықтау, электрмен жабдықтау, кәріз);
• Лицензияланған ұйымды жобалауға техникалық тапсырма;
• Үйдің эскиз дизайны.

2. Тиіс лицензиясы бар ұйымның құрылысқа жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеуі.

3. Жобаның ГАСК бойынша Қазақстан Республикасының ҚНжЕ нормалары мен сәйкестігіне сараптама жүргізу.

4. Құрылысқа рұқсат алу.

• Меншік иесінің жеке куәлігінің көшірмесі.
• Жер учаскесiне меншiк құқығы туралы шартта, жер актiсiнде ауыртпалық актiсi талап етiлуi мүмкiн.
• М1:500 ауданның топографиялық түсірілімі.
• Жобаның Мемлекеттік сәулет-құрылысбақылау басқармасы бойынша Қазақстан Республикасының ҚНжЕ нормалары мен сәйкестігіне сараптама жүргізу.
• Ғимараттың жобалық құжаттамасы.
• Сәулеттік қадағалауға тиіс лицензиясы бар ұйыммен келісімшарт.
• Құрылысқа сертификатталған техникалық қадағалаумен келісімшарт.
• Лицензиясы бар құрылыс компаниясымен келісімшарт.

5. Нысанның құрылысын салу және техникалық қадағалау.
6. Ғимаратты пайдалануға беру туралы акт алу.
7. Ғимараттың техникалық паспортын алу.
8. ХҚКО-да тіркеу.

Көрнекі сурет. kn.ks.ua

Бірақ кей жағдайда үй иесі алдымен өз аумағында үй не басқа да құрылыс сәулетін тұрғызып алып, заңдастыруға әрекет етеді. Бұл жағдайда айыппұлдан құтылу мүмкін емес. 

ҚР Азаматтық кодексiнің 244-бабы бойынша өз бетiмен салынған құрылыс - мемлекетке тиесілі, жер учаскелері болып қалыптаспаған жерде, құрылысты жүзеге асырған тұлғаға тиесілі емес жер учаскесінде салынған, сондай-ақ, бұл үшін Қазақстан Республикасының жер заңнамасына, Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамаға және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес қажет рұқсат алынбай салынған тұрғын үй, басқа да құрылыс, ғимарат немесе өзге де жылжымайтын мүлік. 

Заң бойынша, өз бетiмен құрылыс салған адам оған меншiк құқығын алмайды. Оның құрылысқа билiк етуге - сатуға, сыйға тартуға, жалға беруге, басқа да мәмiлелер жасауға - құқығы жоқ.   

elements.envato.com

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Заңнама және сот-құқықтық реформа комитетінің мүшесі Бақытжан Базарбектің айтуынша, көбіне тұрғындар құжаттарында қандай да бір мәселе туса, бұл мәселені шешуге құзырлы органдарға жүгінбей, уақыт жоғалтып жатады. 

• Үйді заңдастыру үшін сәулет және қала құрылыс органдарына;
• Жерді заңдастырау үшін жер ресурстарын басқару органдары;
• Жер конфигурациясын түзету үшін, жер сызықтарын түзету үшін "Азаматтар үшін үкімет" МК, жер кадастр кәсіпорындарына;
• Үйдің техникалық паспортымен мәселе туындаса, төлқұжатта беттер жетпей тұрса, қателік кетсе, төлқұжат ескіріп кетсе "Азаматтар үшін үкімет" МК-ге;
• Жердің шекарасында қателік кетсе, жер шекарасы басқа азамат шекарасына кетіп қалса, қате белгіленсе, қисық көрсетілсе, құжаттамамен сәйкес келмесе, жердің шекарасын айқындайтын қосымша қажет болса, жер шекарасын жаңадан бөлу керек болса, жер кадастр кәсіпорындарына жүгіну керек. Егер бұл мәселе жер кадастр органдары қызметкерлері шеше алмаса, сот арқылы шешіледі. 
• Ал жер қызыл жолақтан (тұрғылықты аймақ пен жол алқабын, белдеуін бөлетін арнайы шек - еск.)өтсе, сол аймақта үй тұрғызуға пайдалануға рұқсат етілмейді. Егер жер қызыл жолаққа кіріп кетсе, онда оны екіге бөлу керек. Қызыл жолаққа кірмеген жерін бөлек жеке меншікке, ал кіріп кеткен жерін уақытша өтеулі жер пайдалану құқығына алуға мүмкіндігіңіз бар. Қызыл жолақ үйіңіз соғылып қойғаннан кейін бекітілсе, мәслихат шешіміне арыз білдіру керек. 

Үй салынып қойса, бірақ тиіс құжаттар рәсімделмесе, не істеу керек? 

Бірінші нұсқа. Қадағалау органдарын сотқа беру, сотта қабылданған шешімдердің заңдылығын түсіну. Қазір мұндай істермен айналысатын заңгерлер бар.

Екінші нұсқа. Құрылыс саласындағы заңнаманың жеңілдетілуін немесе келесі заңдастыруды күту. Бұл бірнеше жылға, тіпті ондаған жылдарға созылуы мүмкін. Өкінішке қарай, бұл жағдайда үйіңізді тіркей алмайсыз, мекенжай ала алмайсыз.

Жаңалықтарды бәрінен бұрын біліп отырғыңыз келсе, Telegram-арнамызға жазылыңыз!