Оксфорд университетінің (Ұлыбритания) палеонтологтары адам миы өлгеннен кейін жиі ыдырамайтынын және басқа барлық жұмсақ тіндер ыдыраған кезде де мыңдаған жылдар бойы сақталатынын көрсетті. Ғалымдар дүние жүзіндегі археологиялық орындардан табылған жасы 4000-нан 12000-ға дейінгі 4400-ден астам ми үлгілерінің мұрағатын құрастырды, - деп хабарлайды Massaget.kz тілшісі health.mail.ru-ға сілтеме жасап.
Бұл жаңалық ми алғашқылардың бірі болып ыдырайтыны туралы бұрыннан қалыптасқан ғылыми сенімге қарсы шықты. Алдыңғы зерттеулер ми тінінің тез нашарлайтынын көрсетті. Сондықтан да, егер ол үнемі табиғи жағдайда сақталса (ол өлгеннен кейін бальзамдалмаған немесе басқаша жасанды түрде сақталған) ежелгі қорымда адам миын табу әлі де өте сирек деп саналды. Табиғатта жұмсақ тіндерді сусыздандыру, мұздату, сабындау және илеу сияқты белгілі бір механизмдер арқылы сақтауға болатыны белгілі. Бірақ салыстырмалы түрде қысқа мерзімде 4000 жылға дейін. Сонымен қатар, тек ми ғана емес, басқа ұлпалар да ыдырамайды.
Жаңа зерттеу тобы басқа мүшелер болмаған кезде бұзылмаған миды табу қаншалықты сирек кездесетінін анықтауға кірісті.
Барлық жаһандық археологиялық жазбаларды зерттеді. Антарктидадан басқа барлық континенттегі 213 түрлі көздерден 4405 адам миының үлгісін санады. Ең ертесі шамамен 12 мың жыл болса, соңғысы 17 ғасырдың ортасына жатады. Мысалы, уақытқа қарамастан аман қалған адам миы Испаниядағы Азамат соғысы кезінде жаппай бейіттен табылған. Олар басынан оқ тигеніне қарамастан сақталған. Сондай-ақ біздің заманымыздан бұрынғы 1450 жылы өлген Ллуляйяко жанартауының етегіндегі инка құдайларына арнап құрбандық шалу құрбандарының миында да дәл осындай жағдай.
Ал Даниядағы шымтезек батпақтан табылған "Толлундтық адам" (б.з.б. IV-V ғғ.) миы табиғи түрде сақталған. Осыған ұқсас процестер Ежелгі Египет шөлдерінде және тас дәуіріндегі Скандинавия көлдерінің жағаларында да болған.
1308 жағдайда (деректердің үштен бірі дерлік) ми ыдырамайтын жалғыз жұмсақ тіндік құрылым болды.
Оның үстіне, бұл үшіншісі ең көне қалдықтарды құрады.
"Бұл үлкен мұрағат мидың ыдырамайтын белгілі бір жағдайлардың бар екенін анық көрсетеді. Мұндай жағдайлар қоршаған ортаға қатысты ма, әлде мидың бірегей биохимиясына қатысты ма - біздің қазіргі және болашақ жұмысымыздың тақырыбы болмақ. Сондай-ақ сақтаудың табиғи әдісі адам миы үшін сирек емес екенін көрсетті. Бұл бізге әлі белгісіз және орталық жүйке жүйесіне тән механизм болуы мүмкін көрсетеді", - дейді Александра Мортон-Хейвард.
Авторлар бұл ми молекулалары мен қоршаған орта арасындағы өзара әрекеттесу болуы мүмкін деп болжайды. Мысалы, мида көп мөлшерде болатын мыс сияқты белгілі бір металдармен тұрақты полимерленген макромолекулалар түзетін ақуыздар, липидтер және қанттар. Осындай көне сақталған миларды зерттеу адамзат эволюциясын, танымдық қабілеттердің дамуын, неврологиялық және басқа аурулардың тарихын зерттеуге көмектеседі. Бұған дейін Израильде 3500 жыл бұрын миына операция жасалған адамның сүйегі табылған болатын.
Жаңалықтарды бәрінен бұрын біліп отырғыңыз келсе, Telegram-арнамызға жазылыңыз!