Ішімдікті шамадан тыс тұтынудың бір ғана зияны өкінішке қарай бауыр ауруы ғана емес. Денеге енетін алкоголь ас қорыту жолдарының қабынуын тудырады, сонымен қатар бауыр мен басқа органдарға зиян келтіретін көптеген улы өнімдерді қалдырады. Ішімідіккке тәуелді адамдарға (тек қана емес) алкоголизмнің ауыртпалығын жеңілдету үшін қытай ғалымдары ағзаларды алкогольдің уынан қорғайтын қоспа ойлап тапты. Тек ол тышқандарға өткізілген тәжірибе кезінде тиімділігін көрсетті. Бірақ, клиникалық сынақтардан өткесін, адамдарға пайдасын тигізуі әбден мүмкін.
Неліктен алкоголь адамды өлтіреді?
Алкоголь дүние жүзінде өлімнің басты себептерінің бірі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, жыл сайын өлімнің 5 пайыздан астамы ішімдіктен болады. Бұл шамамен үш миллион адам.
Алкогольдің әсерінен жиі кездесетін ауруларға семіздік, бауыр циррозы, жүрек-қан тамырлары және онкологиялық аурулар жатады. Алкогольдің зиянын азайтатын дәрі жасалса талай адамның өмірі ұзарар еді.
© freepik.com
Ағза алкогольді қалай өңдейді?
Алкоголь біздің ағзамызға енгеннен кейін оның көп бөлігі (90-98%) тотығады және өңделеді, қалғаны таза күйінде қалдық өнімдермен бірге шығады, сонымен қатар ауамен шығарылады. Денеден шықпайтын алкогольді бауыр өңдейді. Ол үшін ол екі ферментті қолданады.
Бұл ферменттердің бірі алкогольдегидрогеназа (AДГ – антидиуретикалық гормон). Оның арқасында алкоголь денеге енгеннен кейін бірден тотыға бастайды. Бұл күшті токсикалық әсерге ие альдегидті сірке қышқылын немесе сірке альдегидін шығарады. Осыған байланысты асқыну пайда болады, бірақ ол этанолға қарағанда зиянды емес.
Бақытымызға орай, біз әдетте ұзақ уақыт бойы ауырмаймыз. Бұл улы сірке альдегидінің организмде екінші фермент – ацетальдегид геназасының көмегімен өңделуіне байланысты. Ол бұл затты ацетатқа немесе сірке қышқылына ыдыратады, ол өз кезегінде көмірқышқыл газы мен суға ыдырайды.
Әдетте, алкогольді көп мөлшерде тұтынған кезде, ADH әрекет етуге уақыт жоқ, нәтижесінде этанол ас қорыту жолына және басқа органдарға әсер етеді. Дегенмен, әртүрлі белсенділікке ие адамдарда алкогольдегидрогеназаның оннан астам түрі кездесетінін атап өткен жөн. Белсенділік дененің алкогольді өңдеумен қаншалықты тиімді күресетініне байланысты.
Алкогольді қалай қауіпсіз ете аламыз?
Қытай ғалымдарының идеясының мәні ADH-ты ағзаға жасанды енгізу. Сонымен қатар, олар Шығыс Азия мен Полинезия популяцияларында кездесетін ADH1B нұсқасын пайдалануды ұсынады. Бұл форма алкогольдегидрогеназаның басқа түрлеріне қарағанда әлдеқайда белсенді. Тиісінше, ол алкогольді тез ыдыатады.
© journals.asm.org
Пробиотикті қабылдағаннан кейін мас тышқандар тезірек есін жиған
Дегенмен, ADH-ты межелі жерге қауіпсіз жеткізу оңай емес. Ол үшін зерттеушілер әдетте ірімшік пен сары сүтті (ирланд нанындағы айранға ұқсас ингредиент) жасау үшін қолданылатын Lactococcus lactis бактериясын пайдаланды. Зерттеушілер бактерияның геномын өңдеп, ол адамның ADH1B ферментін шығара алады.
Бактерия әртүрлі мөлшердегі алкогольге ұшыраған тышқандарға сыналған. Microbiology Spectrum журналында жарияланған зерттеу пробиотик қабылдағаннан кейін тышқандар бірдей мөлшерде алкогольді тұтынатын, бірақ ешқандай дәрі-дәрмексіз тышқандарға қарағанда тезірек есін жиып, қалпына келетінін көрсетті.
Зерттеушілердің айтуынша, пробиотик ішекте әрекет ете бастайды, яғни ол алкогольді бауырға түспес бұрын да өңдейді. Әрине, бұл денені алкогольден 100% қорғауды қамтамасыз етпейді, бірақ алкогольді ішудің жағымсыз салдарын азайтады. Егер сіз денеңізді алкогольден толығымен қорғағыңыз келсе, онда сізге бір ғана сенімді кеңес бар - оны мүлдем ішпеңіз.