- Негізгі бет
- Басты жаңалықтар
- Медеу жоба
Ерекше жоба: Медеуге барар жолда саябақ пен көлік торабын салу ұсынылды

Алматылық кәсіпкерлер мұз айдыны мен демалыс орындарындағы кептеліс мәселесін шешуге бағытталған ерекше жоба ұсынды. Осылайша, олар мегаполисті көркейтуді көздейтін бастаманы таныстырды. Толығырақ Massaget.kz материалында.
Медеу мұз айдыны маңында қандай жобаны салу ұсынылды?
Medeu Eco Park компаниясы биік тау мұз айдынына барар жолда бұрынғы экопостың жанынан демалыс саябағын құру идеясын ұсынды. Ол спорт алаңдарынан және мақсаты бойынша пайдаланылмайтын аумақтарды абаттандырудан тұрады. Қазір бұл жерді қоқыс басып, арам шөп жайлап жатыр.
Фото жоба әзірлеушілерінен
Жоба сондай-ақ үш тосқауыл тұрағын қамтитын - көлік торабын (КТ) ұйымдастыра отырып, көлік дәлізін салуды көздейді. Осындай хабтар Токио, Мәскеу, Париж сияқты қалаларда қолданылады және туристік маршруттар аймағында болатын кептеліс мәселесін азайтуда тиімділігін көрсетті.
Фото ©️ Tengrinews.kz / Алихан Сариев
"Бүгін біз Медеу аймағында ландшафтық саябақ салу бастамасын көтеріп жатырмыз. Қазір Медеуді дамыту үшін көп жұмыстар атқарылып жатыр. Мысалы, қала рельефін мұз айдынына дейін ұзарту, іргелес аумақты абаттандыру, көгалдандыру секілді. Сонымен қатар көлік мәселесі де қалыс қалмай, Медеуге баратын жолдың ұзақтығы да айтылып, бұл "Медеу" және "Шымбұлақ" инфрақұрылымына өте нашар әсер ететіні де мәселе болып отыр. Балалар және қарт адамдар үшін шағын инфрақұрылым жоқ. Тек денсаулық баспалдағы бар. Бірақ оларға егде жастағы адамдар мен балалар аса қызықпайды. Осы орайда біз отбасылық демалыс үшін қоғамдық кеңістік құрып, сонымен бірге көлік мәселесін шешкіміз келеді", - дейді жоба бастамашысы, кәсіпкер Теміржан Мейрамбеков.
Жоба бастамашылары саябақтың қала меншігі болып қалатынын және барша алматылықтардың меншігі болатынын баса айтты.
Саябақ қандай болады және ол кімге арналған?
Жоба авторлары Дарья Коваленко мен Atlas Global KZ компаниясынан Айдана Мұратжанова қала мен Медеу арасында қала тұрғындарының демалуы үшін қолжетімді табиғи кеңістік қажет екенін айтты. Бұл барлық жастағы адамдар үшін қолжетімді инфрақұрылымы бар табиғи саябақ болатынын және кейінгі ұрпақтардың да балаларына арналған заманауи стандарттарға сай демалыс орны болатынын айтты.
Фото ©️ Tengrinews.kz / Алихан Сариев
"Медеу" саябағының жалпы ауданы 20,2 гектарды құрайды деп күтіліп отыр. Көлік торабы орталықта, ал оның екі жағында - серуендеу алаңы және ашық ауада белсендірек отбасылық уақыт өткізуге арналған алаңы бар табиғи саябақ болуы керек. Көлік торабына фуд-кортты біріктіру ұсынылды. Келушілер орталығы кіреберіске жақын орналасуы керек. Сондай-ақ саябақ шағын іс-шараларға арналған аумақты және экотуризмге арналған жолдарды орналастыруды ұсынады.
Саябақты өзен бойына салу жоспарланып отыр. Жаяу жүретін жол Медеуге дейін салынып жатқан денсаулық баспалдағына біріктірілуі керек.
Фото жоба әзірлеушілерінен
Сәулетшілердің айтуынша, өзен бойымен серуендеу үшін салынатын жол жерден жоғары тұруы керек. Ол ағаш палубадан салынады. Оның бойында орындықтар, қоқыс жәшіктері сияқты қажет дүниелердің бәрі болады. Медеу аймағының флорасы мен фаунасы туралы ақпарат беретін навигация да болады. Аумақты жарықтандыруды тіреуіш шамдарсыз немесе жалпы сыртқы шамдарсыз, қоршаудың қоршауларына салу жоспарланып отыр.
Фото жоба әзірлеушілерінен
Бүкіл саябақтың бойында серуендеуден басқа дүниелер болу үшін серуендеу алаңын екі бөлікке бөліп - су өткізбейтін материалдардан жасалған жаяу жүргіншілер аймағын және шағын буфер арқылы велосипед жолы бар жүгіру жолын салу жоспарланып отыр. Жүгіру жолын жаяу серуендеуге және басқа да ашық ауадағы іс-шараларға пайдалануға болады.
Алаңқай маңында жергілікті өсімдіктер - шөптер мен көпжылдық өсімдіктерді сақтай отырып, көру аймағын жабдықтау жоспарланып отыр. Келушілер онда оны қолмен ұстап, иіскей алатындай өсімдіктерден сенсорлық бақ жасауды жоспарлап отыр. Жалпы, саябақ аумағының 92 пайызы көгалдандырылады. Авторлар мұнда өсетін көптеген ағаштар мен шабындық шөптерді сақтап қалғысы келеді.
Фото жоба әзірлеушілерінен
Келушілер саябақпен танысуды көлік торабы жанында орналасқан визиттік орталықтан бастайды. Орталық аллея саябақтың негізгі аймағына айналады. Оның бойында 1500 адамға дейін іс-шаралар өткізуге арналған аймақ, шағын мәдени іс-шараларға арналған павильон, амфитеатр, шығармашылық қоғамдастық орталығы орналасады.
Көлік торабының екінші жағында ойын алаңы және белсенді аймақ болуы керек. Ойын алаңы табиғи материалдар арқылы жасалады. Онда балаларға арналған алаңқай, белсенді ойын алаңы, көгілдір құс өнері нысаны, еңістегі ойын алаңы және кедергілер алаңы орналасады.
Белсенді аймақ қарт адамдар мен жүріп-тұруы шектеулі адамдардың демалуына арналған. Онда бұлшықеттер мен ұсақ моториканы жаттықтыруға арналған жаттығу жабдықтары орналасады. Ол мүгедектер арбасындағыларға да қолжетімді болады. Жабын ретінде жұмсақ материалдарды - ағаш мульчасын пайдалану жоспарланып отыр.
Медеудегі көлікке қатысты қандай мәселелерді шешу ұсынылып отыр?
Жобаны әзірлеушілер ұсынған мәліметтерге сәйкес, қысқы демалыс күндерінің орташа қарбалас күнінде Медеуге қарай көлік ағыны сағатына 2800 адамды құрайды. Келесі жылы ол 3700 адамға дейін өседі. 2027 жылға қарай өсім сағатына 4200 адамға жетеді деп болжанып отыр. Бұл - алдағы бірнеше жылда көлік ағыны екі есеге жуық артады деген сөз.
Фото ©️ Tengrinews.kz / Алихан Сариев
Сонымен қатар қарбалас уақытта жеке көлікпен жүру қазір орта есеппен 28 минутты алады. Келесі жылы ол 37 минутқа, ал 2027 жылға қарай 42 минутқа дейін артады. Ал оның басым бөлігі кептелісте тұрумен өтіп жатыр.
Қоғамдық көлікпен жүру жолы қазір 52 минутты алады. 2026 жылға қарай автобуспен жүру бір сағаттан астам уақытты, ал 2027 жылға қарай 69 минутты алады. 2029 жылға қарай жол жүру уақыты 75 минутқа дейін артады. Сонымен қатар қарбалас уақытта автобустарды толтыру көрсеткіші қазірдің өзінде 76 пайызды құраса, 2027 жылға қарай ол 115 пайызға дейін артуы мүмкін.
"Автокөлікпен және қоғамдық көлікпен жүру уақыты екі есеге дерлік артады және олар шамадан тыс адамға толып кетеді. Автобустар лық толы болады, ал жүргізушілер жарты сағат уақытын тұрақ іздеуге жұмсауға мәжбүр болады. Біз жолды түбегейлі кеңейту мүмкін емес екенін түсінеміз. Сондықтан біз қоғамдық көліктерге баса назар аударып отырған жобамызда бір жолақты учаскедегі жүктемені азайту үшін Медеуден автотұрақтарды төменде орналасатын тосқауыл тұрақтары желісі арқылы қайта бөлуді ұсынып отырмыз. Абай алаңынан Медеуге дейінгі бүкіл дәліз бойында алаңның тура жанынан "Риц Палас", "Агросельхоз" және "Медеу" саябағы (бұрынғы экопосттың жанында) тұрақтарын құру қажет", - деді жобаның көлік сарапшысы, Future of Mobility компания жобаларының жетекшісі Ян Погуца.
Бұл тұрақтар қоғамдық көлік бағыттарымен - Медеуге баратын экспресс-маршруттармен, жүргізушілер жеке көлігін қалдыра алатын әрбір қиылысты аялдамалармен және Медеу саябағынан Шымбұлаққа дейінгі эко-шаттлмен қосылуы керек.
Фото ©️ Tengrinews.kz / Алихан Сариев
Сонымен қатар дәліз бойында тұрақ үшін тарифтік аймақтарды енгізу ұсынылады - неғұрлым жоғары болса, соғұрлым қымбатырақ.
"Біздің аумақта 700 көлікке арналған автотұрақ болады. Негізінде, біздің көлік торабы көліктен автобусқа ыңғайлы ауысуға болатын хабқа айналуы керек. Сонымен қатар біз электр автобустарын зарядтау станциясын орналастырғымыз келеді. Қоғамдық көліктің жеке көліктерге қарағанда басым болуы және автокөліктер мен автобустардың бір-біріне кедергі жасамауы үшін біз екі жаңа ықшам көпір жасағымыз келеді - біреуі жеке көліктерге арналған болады, ал екіншісі жоғары жағында қоғамдық көліктерге арналады", - деп қосты Ян Погуца.
Фото ©️ Tengrinews.kz / Алихан Сариев
Сарапшының айтуынша, мұндай тәсіл бүкіл әлем бойынша курорттық аймақтарда қолданылады. Мысалы, Швейцарияда курорттардың өздеріне теміржол көлігін жеткізу үшін тосқауыл тұрақтары ұйымдастырылған. Маттерхорн тауында да осындай терминал бар (Швейцария мен Италия шекарасындағы Пеннин Альпіндегі шың - еск.).
Ян Погуца бұл жер жаңа тартымды орынға айналып қана қоймай, сонымен қатар тау кластерінің көлік қолжетімділігінің жалпықалалық мәселесін шешуге көмектесуі керек деп қосты.
Жоба қанша тұрады және оны кім төлейді?
Жоба бастамашысы Теміржан Мейрамбеков саябақ пен автотұрақты ұйымдастырудың нақты құны әзірге белгісіз екенін, бірақ мұндай саябақтарда орташа есеппен бір гектар жердің құны 1,5 миллион доллар екенін атап өтті.
Фото ©️ Tengrinews.kz / Алихан Сариев
Кәсіпкер жобаны қаржыландыруға қатысты сауалға да жауап берді.
"Мен іскер достарыммен сөйлестім, олар жобаны жоғары бағалап, қолдау көрсетуге дайын екендерін айтты. Бұл инфрақұрылымдық жоба болғандықтан, мемлекеттік-жекеменшік әріптестік, яғни заңды түрде емес МЖӘ туралы айту керек нысан. Мен өз қалтамнан қанша қаражат бөлетінімді айта алмаймын. Бірақ жалпы бизнес жоба құнының жартысын қамтамасыз етуі керек", - деді Теміржан Мейрамбеков.
Учаскеге қатысты кәсіпкер бұл қала аумағы болып қала беретінін айтты. Олар жер телімін сатып алу мәселесі әзірге жоқ екенін және болмайды деп күтіп отырғандарын жеткізді. Жерді мемлекет өзі береді деп болжанып отыр.
Жоба авторы саябақты күтіп-баптау шығындарды толық өтей алмайтындықтан, бұл бизнес жоба емес екенін де баса айтты. Бизнес-компонент фуд-корт, кейбір мекемелер, іс-шаралар түрінде ұсынылады, бірақ ол негізгі дүние болмайды.
Еске салайық, бұған дейін Үкіметтің кеңейтілген отырысында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев туризмді дамытуды экономиканың негізгі міндеті деп атаған және оның артта қалғанын атап өткен болатын. Мемлекет басшысы инфрақұрылымды, әсіресе бірегей табиғи қорықтарды тез арада жақсартуға, жеке инвесторларды белсендірек тартуға шақырды.
"Туризм саласының инвестициялық әлеуетін күшейтуге арналған кез келген бастамаға қарсы шығатын адамдардың жетегінде кетпеу керек. Маңғыстауда әйгілі Бозжыраға байланысты сондай жағдай болғанын білесіздер. Үкімет пен жергілікті мекеме өкілдері іскерлік ахуалды жақсарту үшін неғұрлым батыл шаралар қабылдауға тиіс. Мен экономикаға инвестиция тарту мәселесін бекерден-бекер басты орынға қойып отырған жоқпын. Мұның да стратегиялық маңызы зор. Экономикамыздың болашағы мен еліміздің әлем картасындағы орны, ең алдымен, осыған байланысты", - деді Президент.
Өзекті жаңалықтарды өз уақытында оқу үшін Facebook парақшамызға жазылыңыз!
Д. Литпин