Оңтүстік Африкадан келген Ли Бергер бастаған антропологтар тобы ғылымға белгілі әлемдегі ең көне қорымды тапқан. Бұл туралы "Российская газетаға" жазды.
Адамның басқа түрі 30 метрдей тереңдіктен "Адамзат бесігі" деп аталатын әйгілі үңгірлер жүйесінде табылған. Бұл Йоханнесбург маңында орналасқан ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұраға алынған нысаны.
Жерлеу деп танылған шұңқырлар құрамында кем дегенде бес гоминидтердің қалдықтары бар. Қорымдар сопақша пішінді.
Шұңқырлардың біріндегі сүйектердің жағдайы, бұл әлемдегі ең көне қабір болуы мүмкін. © Berger et al., 2023
Ғалымдардың айтуынша, жерлеуде эмоционалды мінез-құлыққа қабілетсіз деп саналатын кішкентай миы бар адамның өте алыс туысының қалдықтары болған.
Бұл миы шимпанзенің миындай болатын Homo Naledi түрінің өкілдері. Авторларының айтуынша, бұл жаңалық күрделі мінез-құлық қабілеті тек адам түріне ғана тән емес екенін дәлелдейді.
Homo Naledi бас сүйегі. © Hawks et al., 2017
Антропологтар олар тапқан қорымның жасы 200-ден 300 мың жылға дейін екенін айтады. Ғалымдар күрделі рәсімдердің дәлелдерін тапқан: Homo Naledi өлген тайпаластарын жерлеп қана қоймай, қабірлердің қабырғаларына таңбалар салған.
"Біз отты қолдана білетін, жету қиын жерлерге кіріп, өлгендерді қайта-қайта жерлейтін, сондай-ақ қабырғаға суреттер ойып салған адам емес түрді тапқанымызды мәлімдейміз", - деді Ли Бергер.
Үңгір қабырғасына қашалған сызықтар. © ©Berger et al., 2023
Алайда оның басқа әріптестері ғалымның мәлімдемесіне күмәнмен қарады, өйткені оның ашқан жаңалығы жалпы қабылданған адам эволюциясы теориясына күмән келтіреді. Онда ми көлемінің ұлғаюы күрделі "мағыналы" әрекеттерді, соның ішінде өлгендерді жерлеу сияқты әрекеттерді орындауға мүмкіндік бергені айтылады.
Бұрын ең көне қорымдар Таяу Шығыс пен Африкада табылған. Олардың барлығында гомо сапиенс, яғни адам түрінің қалдықтары болған. Бұл жерлеулердің жасы шамамен 100 мың жыл.