20 жастан асқаннан кейін кейбір ауруларға шалдығудан аулақ болу үшін біршама іс-әрекеттер мен әдеттерден бас тарту қажет. Ол қандай аурулар? Massaget.kz тілшісі анықтады.
Жүрек-қан тамырлары аурулары
Бұған жүректің ишемиялық ауруы (оған стенокардия мен миокард инфарктісі кіреді), инсульт, жоғары қысым, аритмия және басқалар жатады. Бұл әлемдегі өлім-жітімнің басты себебі.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше, мұндай аурулардың көпшілігін дұрыс тамақтану немесе спорт сияқты қарапайым әдістермен алдын алуға болады.
- Темекінің кез келген түрін шегуден бас тартыңыз. Темекі шегуден бас тарту, тіпті көп жылдық тәжірибеден кейін де, жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупін азайтады.
- Көбірек қозғалыңыз: күнделікті 30-60 минут орташа физикалық белсенді болыңыз.
- Дұрыс тамақтаныңыз және салмақты бақылаңыз.
- Жақсы ұйықтаңыз. Ұйқысы қанбаған адамдарда қан қысымы, инсульт және семіздік жиі кездеседі.
- Стресспен дұрыс күресуді үйреніңіз. Алкоголь мен темекі шегу жағдайды нашарлатады, ал спорт немесе медитация тыныштандыруға және жүрек саулығын жақсартуға көмектеседі.
- Тұрақты физикалық тексеруден өтіңіз. 18 жастан бастап кем дегенде екі жылда бір рет қан қысымын, ал 39 жастан кейін жыл сайын тексеріңіз. 20 жастан бастап 4-6 жылда бір рет холестерин деңгейіне тест жасаңыз.
Кәрілік деменция
Бұл - есте сақтау, ойлау және қарым-қатынас қабілеттерінің бұзылуына әкеп соқтыратын ауыр ауру. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ақпаратына сәйкес, әлем бойынша 50 миллионға жуық адам деменциядан зардап шегеді, ал ДДҰ болжамы бойынша 2030 жылға қарай олардың саны 82 миллионға дейін артады.
Жас кезде деменцияның алдын алу үшін не істеуге болады?
- Спортпен шұғылданыңыз және дұрыс тамақтаныңыз.
- Алкогольді көп ішпеңіз.
- Жүрек пен қан тамырларын сау ұстаңыз. Жүрек-қан тамырлары аурулары қартайғанда деменция қаупін едәуір арттырады.
- Темекі шегуден бас тартыңыз.
- Ұйқыдағы апноэдан сақ болыңыз. Бұл - ұйқыдағы тыныс алудың қысқа мерзімді тоқтауы, олар қорыл арқылы көрінеді.
- Дәрумен тапшылығынан аулақ болыңыз. Д дәруменінің, В6, В12 және фолий қышқылының төмен деңгейі деменцияның даму қаупін арттыруы мүмкін.
- Байланыс шеңберін кеңейтіңіз. Швед ғалымдары кең әлеуметтік байланыстар деменцияның алдын алуға көмектесетінін анықтады.
- Басыңызды соққылардан сақтаңыз - тіпті жеңіл, бірақ қайталанатын жарақаттар деменцияның ең көп таралған түрі Альцгеймер ауруының қаупін арттырады.
Қант диабеті
Бұл ауруда дене қантты дұрыс сіңірмейді, бұл қандағы глюкозаны жоғарылатады. Қант диабетін емдеу мүмкін емес, тек қант деңгейін үнемі бақылауға болады. Бұл ауру уақыт өте келе мидың, жүректің, бүйректің және көздің ауыр асқынуларын тудыруы мүмкін.
Қант диабетінің алдын алу үшін:
- Қалыпты салмақты сақтаңыз.
- Отырықшы өмір салтынан аулақ болыңыз. Әр жарты сағат сайын тұрып, кем дегенде бірнеше минут қозғалуға тырысыңыз.
- Дұрыс тамақтаныңыз. Майы аз, калориясы жоғары және талшықтары жоғары тағамдарды таңдаңыз. Жемістерге, көкөністерге және дәнді дақылдарға назар аударыңыз.
Пародонт ауруы
Бұл жұмсақ тіндерді бұзатын және тістердің түсуіне әкеп соқтыратын қызыл иектің созылмалы инфекциялық қабынуы. Оның алдын алу жолдары өте қарапайым:
- Тістеріңізді күніне кемінде екі рет екі минут тазалаңыз.
- Күніне кем дегенде бір рет тістер арасындағы бос жерлерді жіппен тазалаңыз.
- Жылына 1-2 рет тіс дәрігеріне барып, кәсіби тістерді тазалаңыз.
Остеопороз
Америкалық дәрігерлердің айтуынша, бұл проблемадан 50 жастан асқан әрбір екінші әйел мен әрбір төртінші ер адам зардап шегеді. Остеопороз жаңа жасушалардан гөрі сүйек жасушалары жойылған кезде пайда болады. Осыған байланысты сүйектер әлсіз және сынғыш болады, сондықтан тегіс жерге құлау немесе тіпті көлбеу немесе жөтел сияқты жеңіл жүктемелер сүйектің сынуына әкеп соқтырады.
Аурудың қаупін азайту жолдары:
- Дене салмағын қалыпты ұстаңыз. Артық салмақ та сыну қаупін арттырады.
- Кальцийді жеткілікті мөлшерде тұтыныңыз. Бұл сүйек тінін салу үшін қажет. Кальций сүт өнімдерінде, шөптерде, балықта және кальциймен байытылған тағамдарда көп.
- Көп қозғалыңыз. Жаттығу сүйектерді нығайтады және сүйектің жоғалуын баяулатады. Бірақ жүзу, велосипед тебу және жаттығу машиналарында жаттығу қолайлы нұсқа емес.
Қатерлі ісік
ДДҰ мәліметінше, әлемдегі барлық өлімнің 16 пайызына қатерлі ісік кінәлі. Ғалымдар бұл аурудың қаупін арттыратын немесе керісінше төмендететін факторларды анықтай алды. Дәрігерлер нәтижеге сүйеніп, алдын алу әдістерін жасады.
- Темекінің кез келген түрін шегуден бас тартыңыз. Темекі шегу өкпенің, тамақтың, көмейдің, ұйқы безінің, қуықтың, жатыр мойнының және бүйректің қатерлі ісігін тудырады. Ал шайнайтын темекі ауыз қуысы мен ұйқы безінің қатерлі ісігіне әкеп соқтырады. Тіпті темекі шегетін адамның жанында немесе жиі темекі шегілетін бөлмеде болған кезде де аурудан сақ болу керек.
- Дұрыс тамақтаныңыз және қалыпты салмақты сақтаңыз. Етті аз, жаңа піскен жемістер мен көкөністерді көбірек жеуге тырысыңыз. Жерорта теңізі диетасы нұсқаулық ретінде жақсы көмектеседі.
- Теріңізді күннен қорғаңыз. Бұл ең көп таралған қатерлі ісіктердің бірі - меланома қаупін азайтуға көмектеседі.
- Канцерогенді инфекцияларға қарсы вакцинация жасаңыз: В гепатиті және адам папиллома вирусы (HPV).
- Профилактикалық физикалық тексеруден үнемі өтіп тұрыңыз. Бұл қауіпті өзгерістерді уақытында анықтауға мүмкіндік береді.
Instagram парақшамызға жазылып, ең қызықты ақпараттарды бірінші болып оқыңыз!