Футбол тарихындағы ең ауыр қайғы арқалаған апаттардың бірі Мюнхен трагедиясы.Осыдан дәл60жыл бұрын күлліағылшынжұртшылығымен спорт жанкүйерлеріқара жамылып, қан жылаған еді.Нақтылап айтсақ, 1958жылдың6 ақпанындаМанчестер Юнайтед командасы мінген ұшақ Мюнхен әуежайында апатқа ұшырап, жолаушылардың тең жартысы ажал құшты. 1958 жылы Манчестер Юнайтедкомандасы Еуропа чемпиондары кубогы ойындары аясындаЦрвена Звездакомандасымен кездеседі.Өз алаңында ұтқан команда қарымта ойында 3:3 есебімен тең түскен. Бұл сол кездеБасби балаларыдеген атаққа ие болып жүрген команданың соңғы ойыны болды.Белградтағы кездесуден қайтып келе жатқанклубМюнхенде ұшаққа жанармай құю үшін тоқтайды. Сол тоқтағаннан ұшақ әуеге көтеріле алмай апатқа ұшыраған. Команда соңғы ойын алдында Оқиға соңынан команда мінген ұшақтың апатқа ұшырауына әуе кемесі капитаныДжеймс Тейнкінәлі саналды. Оған ұшақ қанатындағы мұз бен қозғалтқыштарды тексермеген деген айып тағылды. Бірақ, ол жазықсыз болатын. Оның бар қателігі ұшақ екі рет ұша алмаған соң, үшінші рет ұшуға бұйрық бергені.Джеймс Тейнапат орын алғаннан 10 жылдан кейін ғана ақталып шықты. Апаттың себебі ұшақтың ұшу жолын қалың қардың жауып қалуы мен бір қозғалтқышының істен шығуы болған. Соның салдарынан ұшақтың әуеге көтерілуіне жылдамдығы жетіспеген. Нәтижесінде бір қанатымен жер бауырлап жақын маңдағы ғимаратқа соғылған. Апатқа ұшыраған ұшақ Оқиғаны команданың қорғаушысыБилл Фоулксбылайша еске алады: Біз Белградтан Мюнхенге дейін карта ойнап келдік. Ұшақтан шыққанымызда күн өте суық болатын. Бірінші ұшу сәтсіздігінен кейін көбісінің карта ойнауға зауқы болмады. Ұшақ екінші рет әуеге көтеріле алмағаннан кейін жолаушылар қорқа да бастады. Төрт сағаттан кейін бізді қайта шақырып, үшінші рет ұшатынын хабарлады. Ары қарай бәрі бұлыңғыр, бірақ мен кімнің қайда отырғанын әлі ұмытқан жоқпын. Футболшы апат орын алған сәтті де күрсіне еске алады: Ұшақтың артқы бөлігі қас-қағым сәтте ізім-ғайым жоғалды. Мен орнымнан тұра сала басым ауған жаққа жүгіре бердім. Ұшақ жарылады деп ойладым. Бірақ, қатты жарылыс болған жоқ. Гари Грегг көмегімен қайта келіп тірі қалғандарға көмектестік. Кейіннен бәрімізді жақын маңдағы ауруханаға жеткізді. Онда бас бапкер Мэтт Басби мен біраз ойыншылар жатыр екен. Дәрігерден қалғандары қайда деп сұрадым? Ол қалғандардың барлығы осында деп жауап берді. Апат алаңы 24 сағаттан кейін бүкіл Еуропа Мюнхен трагедиясынан хабардар болды. 40 жолаушы мен 4 ұшақ экипажының 21-і апат алаңында, 2-еуі ауруханаға барар жолда қаза тапты. Ертесіне дүниеден озған ойыншылардың денесі Манчестерге жеткізіліп жерленді. Жерлеу рәсіміне футболшылардың ағайын-туыстарынан өзге мыңдаған жанкүйерлер де келді. Бірақ, қаза тапқан жандардың ет жақындары барлығын жерлеу рәсіміне кіруге рұқсат берген жоқ. Олар сырттай ғана бақылап, тек егілумен болды. Ал сол күні қаланың такси жүргізушілері ойыншылармен қоштасуға келген жанкүйерлерге тегін қызмет жасады. Манчестер Юнайтедкомандасына ағылшын чемпионатындағы барлық командалар көмек қолын созды. Барлық ойындар бір минут еске алумен басталды. Англия футбол қауымдастығы команданы жоғарғы лигада сақтап қалу үшін ережелерді шегере тұрып, жаңа команда жасақтауына мүмкіндік берді. Нәтижесінде Мюнхен трагедиясына 13 күн өткеннен кейінОлд Траффордқафутбол қайта оралды. Манчестер ЮнайтедАнглия Кубогы ойындары аясындаВулверхэмптонкомандасын қабылдады. Ақпанның суық күнінде ойынға 60 000-нан астам жанкүйер жиналған. Ойын алдында барлығына апат туралы парақшалар таратылған. Ал екінші бетіне команданың бос құрамы жазылған сызба салыныпты. Жанкүйерлер оны өздері толтырулары керек болатын. Бірақ олар алаңдағы қақпашыГари Креггпен қорғаушыБилл Фоулкстанбасқа ешкімді танымайтын еді. Қаралы киінген қаралы топ ойынға қарап жүректері қан жылап тұрды... ОйындаМанчестер Юнайтедқарсыластарынан 3:0 есебімен басым түсті. Қонақ команданың бас жаттықтырушысы ойынның өте ауыр болғанын айта келе Юнайтед бүгін керемет ойнады. Нағыз жеңіске лайықты өнер көрсетті. Біз бүгін 11 ойыншыға қарсы емес, 60 000 адамға қарсы тұрдық. Бұл өте ауыр болды - деп қысқа қайырыпты. Мюнхен трагедиясындафутболда енді танылып келе жатқан жеті ойыншы мерт болды. Ағылшын ұлттық құрамасының 2 футболшысы сол апаттан алған жарақаттарына байланысты үлкен спортқа қайта орала алмай кетті. 2003 жылы команданың сол кездегі даңқты ойыншыларына арнапМюнхенде еске алу тақтасы ашылды.2011 жылы оқиғаға қатысты фильм де түсірілді. Сонымен қатар,Олд траффорд стадионында Мюнхен сағаты орнатылған. Онда 1958 жыл, 6 ақпан деп жазылып, сағат тілі 14:20 минутта тоқтап қалған. Бұл сағат сол уақытта қыршынынан қиылған қаншама жас өмірді еске алып тұрғандай...