Келесі үлкен саяси қақтығыс АҚШ-та басталды. ФТБ (Федералдық тергеу бюросы ) бұрынғы президент Трамптың Флоридадағы үйінен өте құпия құжаттарды тапты. Бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлауынша, жағдай "Тыңшылық туралы" заң бойынша тексеріліп жатыр. Бірақ бұл Трамптың басқа елде жұмыс істейді деген күдікке ілінгенін білдірмейді.
Жұма күні жүргізілген тінту кезінде Трамптың үйінен 11 құжат жинағы табылды. Оның 4-уі аса құпия құжат. Сондай-ақ, табылған құжаттардың 3-еуінде "құпия" белгісі болса, тағы 3 құжатта жеке мәліметтер болған. Кейбір құжаттарда "TS/SCI" (Top Secret / Sensitive Compartmented Information) белгісі бар. Бұл таратылуы ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруі мүмкін құжаттарға қойылатын белгі.
Ордерде ФТБ агенттері де тыңшылық туралы заң бойынша істі тергейтіні айтылған. Politico-ның жазуынша, бұл заң ақпаратты басқа елге беруді ғана емес, құпия ақпаратты қайтарудан бас тартуды да реттейді.
Енді билікте жүргенде мұндай заң бұзушылықтар үшін жазаны күшейткен Трамп 5 жылға дейін бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Трамп табылған құжаттар қазірдің өзінде жария болғанын және құпияға жатпайтынын айтты.
Тергеу аясында АҚШ тарихында алғаш рет бұрынғы президенттің резиденциясы тінтілді. Трамптың Мар-а-Лаго резиденциясы Флорида штатындағы Палм-Бичте орналасқан.
© EPA
Табылған құжаттарда не жазылған?
Құжаттардың мазмұны соттың тінту нәтижесі бойынша берген мәлімдемесінде белгілі болды. Тінту кезінде құпия құжаттардан бөлек 20 жәшік те табылды. Онда фотосуреттер, қолжазбалар, Франция президенті туралы кейбір мәліметтер, ескі Трамп одақтасы Роджер Стоун жазған кешірім хаты және басқа да ашылмаған құжаттар болды.
Стоун лоббист, сонымен қатар Республикалық партияның саяси кеңесшісі. Трамппен тығыз байланысы бар Стоун 2019 жылы арнайы прокурор Роберт Мюллердің Ресейдің АҚШ президенттік сайлауына араласуына қатысты ауқымды тергеуінің бір бөлігі ретінде қамауға алынды. Ол кезде WikiLeaks Трамптың басты қарсыласы Хиллари Клинтонды жамандайтын ақпаратты жариялады.
Стоун жазған кешірім хаты Трамптың вилласынан табылғаннан кейін оның адвокаты оның да, клиентінің де мұндай хат туралы білмегенін айтты.
Сот ордеріне сәйкес, тінту "Мар-а-Лаго" вилласындағы "45-офис" деп аталатын бөлмеде де жүргізілген. Трамп Америка Құрама Штаттарының 45-ші президенті ретінде кеңсесін осылай атады. Вилладағы қоймалар да тінтілді. ФТБ агенттері қызметкерлер бөлмесіне немесе қонақүйге кірмеген.
Істің шұғыл болуына байланысты АҚШ әділет министрлігі Флорида сотынан іздеу нәтижелері туралы ақпаратты мүмкіндігінше тезірек беруді сұрады. Трамптың өзі бұл әрекеттерді саяси себептермен байланыстырып, үйінен табылған құжаттардың жариялануына қарсы еместігін, мұны өзі талап еткенін айтты.
© fertisnews
Трамп құжаттарды жария етті ме?
Бұрынғы президент Трамптың кеңсесі жағдайға қатысты мәлімдеме жасай отырып, оның өзі табылған құжаттарды жариялағанын және оның президенттік кезінде мұндай өкілеттік болғанын айтты.
"Президент ақпаратты жария ете алады, бірақ бұл үшін арнайы процесс жүргізілуі керек. Арнайы форманы толтырып, белгіленген тәртіпте тіркеуден өткізу қажет. Міне, бүгіннен бастап бұл ақпарат құпия болып саналмайды, бұл процесс көрсетілген талаптардан өтуі тиіс. Бұл жағдайда процестің қалай жүргізілгені белгісіз", - дейді кезінде АҚШ Әділет министрлігінде жұмыс істеген заңгер Том Дупри.
Трампты қудаламақ болған
Трамптың баспасөз хатшысы Тейлор Будовичтің айтуынша, іздеу жұмыстары Байден әкімшілігінің басшылығымен жүргізіліп жатыр, бірақ іс олар ойлағандай шықпаған. Оның айтуынша, Ақ үй жалған ақпарат тарату және қызмет өкілеттігін асыра пайдалану арқылы [президенттің] басты қарсыласының беделін түсіруге тырысқан.
Трамптың консервативті одақтастары оның вилласын тінтудің саяси астары болғанын айтады, өйткені бұрынғы президент 2024 жылы қайта сайлауға түскісі келеді.
АҚШ құқық қорғау органдары интернетте ФТБ агенттері мен тінтуге қатысқан басқа да мемлекеттік қызметкерлерге қарсы түрлі қоқан-лоққылардың жасалып жатқанын байқады. Тінтуге рұқсат берген АҚШ-тың бас прокуроры Меррик Гарланд тәртіп сақшыларына қолдау көрсетті. Прокурор мұндай қысымға үнсіз қала алмайтынын айтты.