Абай Құнанбайұлы: Пайда ойлама – ар ойла

Өзі өлсе де, артына өлмейтін із қалдырған Абай Құнанбайұлының өткір ойлары, өнегелі сөздері қашанда жадымызда. Қара халықтың қамын ойлап қайғырған бабамыздың адам бойындағы ең ізгі қасиеттер – адамгершілік, ар–ұят туралы айтқан асыл сөздері жетерлік. Ендеше, Абай атамыздың осы туралы айтқан бір топ өсиет сөзін назарларыңызға ұсынуды жөн көріп отырмыз. 

Пайда ойлама – ар ойла.

Бақастық күншілдікті зорайтып, адамгершілікті азайтады.

Арыңды сатып тапқан мал – харам.

Бір қылығың жағып күнде жақсы болмайсың. 

Алла асыраған пенде аш болмайды.

Аз ақшаға малданып, өнбес іске жалданба.

Ұлыққа – қошеметшіл де бір, құл да бір.

Арлану – ақылдының ісі.

Жақсының – жолы ашық.

Дұрысы: аққа тартқан – жөнге қайтқан.

Кей жаманның мінезі: күн жауғанда – қойныңда, күн ашықта – мойныңда.

Жаныңа жаққанның соңынан еруге жалқауланба.

Адамға ақыл керек, іс керек, мінез керек.

Ішсем, жесем, ұйықтасам – тән құмары, білсем екен, көрсем екен, үйренсем екен – жан құмары.

Көріп – көріктіні, таңдап – тектіні ал. 

Мал өмірді жалғамайды.

Пейілі кедей байдан сақта.

Өзі шошқа – өзгені ит деп ойлар.

Пайдасыз тақыл – ойлаусыз ақыл. 

Көкірегі – сезімді, көңілі – ойлыға бәрі анық.

Кейбіреу құр тілмен мал жиғысы келеді.

Тұрлаусыздың қолынан түк келмейді.

Малқұмар көңіл – соқыр көңіл.

Жан мен тән малда да болады.

Қолдағыңды қорғап бақ.

Малыңды жауға – басыңды дауға қор қылма.

Өсек тасып, құмардан шығатындар болады. 

Құлағын сатқан оңдырмас та, оңбас та. 

Татуды араз, жақынды жат қыларға бұл қу өмірдің есеп қылығы татымайды.

Өмір – алдамшы: қызығыңды білдірмей ұрлайды.