Тіл туралы мақал-мәтелдер

Жыл сайын қыркүйек айының соңғы аптасында Қазақстан Республикасы халықтарының тілдері күні тойланады. Аталған мереке қарсаңында тіл өнеріне қатысты қазақ халқының мақал-мәтелдерін топтастыруды жөн көрдік.

* * *

Туған ел – тұғырың,

Туған тіл – қыдырың.

* * *

Қазақтың ақылы – көзінде,

Қасиеті сөзінде.

* * *

Тіл — буынсыз,

Ой - түпсіз.

* * *

Тілі өлген ел – тірі өлген ел.

* * *

Еттен өткен таяқтан,

Сүйектен өткен сөз жаман.

* * *

Ішімдегінің бәрі тілімде,

Тілімдегінің бәрі түрімде.

* * *

Құр судан май шықпайды,

Құр сөзден мән шықпайды.

* * *

Аталы сөзге арсыз ғана жауап қайырады.

* * *

Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі.

* * *

Орақты ора білмесең,
Қолыңды кесерсің.
Сөзіңді сөйлей білмесең,
Жолыңды кесерсің.

* * *

Ажал келмей жан шықпас,
Қысыр сөзден мән шықпас.

* * *

Тілі бардың тіріде ақысы кетпейді.

* * *

Жүйелі сөз —

Жүйесін табар;

Жүйесіз сөз —

Иесін табар.

* * *

Жақсының сөзі
Өлшеп, пішкендей,
Жаманның сөзі
Түйеден түскендей.

* * *

Тілден тілдің кеңдігі болғанымен, кемдігі жоқ.

* * *

Тіл – қылыштан да өткір.

* * *

Сөз бергенге ерме,

Бөз бергенге ер.

Сөз — бейнет болар,

Бөз — көйлек болар.

* * *

Ине көзінен сынады,

Шешен сөзінен сынады.

* * *

Жатып сөйлеген жігітке жараспайды.

* * * 
 
Сөйлей білмеген кісіден
Үре білген ит артық.

* * *

Тілі алмасқа сөз айтсаң,
Адам таппас жауап айтар.

* * *

Аяғы жаман төрді былғар,

Аузы жаман елді былғар.

* * *

Тәрбие тілден басталады.

* * *

Басқа пәле тілден.

* * *

Бал тамған тілден у да тамар.

* * *

Малға кедей – жарлы,

Тілге кедей – сорлы.

* * *

Әңгіме бұзау емізер,
Бұзау таяқ жегізер.

* * *

Бас кеспек болса да,

Тіл кеспек жоқ.

* * *

Аузы құлып сандықты, тіс ашпаса тіл ашар.

* * *

Шешеннің тілі – шебердің бізі.

* * *

Ашынған тілді болар, 
Ашыққан ұры болар.

* * *

Ашуың келсе — қолың тарт,

Айтпас жерде — тілің тарт.

 * * *

Жақсы байқап сөйлер,

Жаман шайқап сөйлер.

* * * 

Алажағым кетсе де,
Айташағым кетпесін.

* * *

Әділ сөздің зілі жоқ,
Көп көзінен өткен істің міні жоқ.

* * *

Біреу қасып айтады,
Біреу басып айтады,
Біреу жаны ашып айтады.

* * *

Найзалассаң, найзалас,
Тіл найзаңмен түйреме.
Тіл найзаңа түйреп ап,
Олай-бұлай сүйреме.

* * *

Өлеңді қосылып айтқан жақсы,
Сөзді тосып айтқан жақсы.

Дайындаған: Нұржігіт Айдархан

Сурет: aikyn.kz