«Құс жолы» галактикасы қай кезде пайда болған?

«Құс жолы» галактикасы қай кезде пайда болған?
Фото: wonderfulengineering.com

Адамзат тіршілік ететін Жердің айналасындағы ғаламшарлар тізбегі шамамен 4,6 миллиард жыл бұрын қалыптасқан. Ал үлкен дүмпуден кейін бүкіл ғаламның ретке келуі 13,8 миллиард жыл бұрын болған. Не бірнеше миллион жыл ерте не кеш орын алған болуы мүмкін. Бұл ғалымдар ұсынатын дәстүрлі гипотеза. Демек ғалам біздің Күн жүйемізден үш есе ерте пайда болған екен.

Астрономдар ғаламның бір бөлшегі болатын «Құс жолы» галактикасын да шамамен 13,2 миллиард жыл бұрын қалыптасуы мүмкін екенін айтады. Ол үлкен жарылыстан кейін пайда болған кішкене галактикалардың спирал тәрізді кейіпке енуі кезінде жүйелене бастаған. Ал осыдан 8,6 миллиард жыл бұрын біздің галактика дербес болып қалыптасады. Одан кейін Күннің қалыпты энергия тарату жүйесі тұрақталып, айналадағы ғарыш нысандары бірігіп ғаламшарларға айналады.

«Құс жолы» галактикалардың спиральді шоғыры белгілі бір айналу осіне ие. Біздің галактикамыз өз осімен 220 миллион жылда шамамен бір рет айналып шығады екен. Демек, ол бірқалыпты жүйеге ие болғалы небары 60 рет спиральді айналып үлгерген.

Жер өзге ғаламшарлар секілді бастапқыда газ бен тозаңнан тұрған. Мұндай үдерісті қазіргі кезде де көруге болады. Орион, Бүркіт және Тарантула тұмандықтарында қазірдің өзінде де жаңа жұлдыздар қалыптасуда. Мұны орбитадағы Хаббл телескобының түсіріп алған суреттеренінен көруге болады. Ғалымдар тұмандықтықтағы кішкене қара дақтардың жаңадан қалыптасып жатқан жұлдыздар екенін айтады.

Біз Күн жүйесінің пайда болуына дейін ғаламда нақты не болғанын ешқашан біле алмаймыз. Себебі «Құс жолы» галактикасы өзі туған спиральді тұмандықтан алшақтап кеткен. Жұлдыздардың эволюциялық теориясы миллиардтаған жылдың астарында қалып отыр. 

Ж. Өрісбай