16 тіл білген полиглоттан 10 кеңес

Жоғары білімі химия және химия технологиясы саласында болса да, Като Ломб есімді Венгрия азаматшасы 8 тілден синхронды аударма жасап, 16 тілде еркін сөйлей алған. ХХ ғасырдың басында өмір сүрген Катоның кезінде тіл үйрететін жекеменшік мектептер, ауызша сөйлеу мүмкіндігін беретін скайп немесе тіл үйренуге арналған аудиотаспалар болмаған екен. Ендеше ол қалай үйренді?

Ол өзінің «Мен тілдерді қалай үйренемін?» атты бестселлерінде шет тілін үйрену кезінде ұтымды болатын он ережені топтастырады.  

1. Тілді үйренумен күнделікті айналысу керек. Бұл жаттығу залы сынды. Егер бұлшықеттеріңіз шыңдалсын десеңіз, жүйелі түрде жаттығумен айналысу керек. Ең болмағанда күніне жаңа фразаларды қайталауға немесе оқуға 10-15 минут жұмсау қажет. 

2. Егер тіл үйренуге деген талабыңыз тез сөніп бара жатса, оқытудың өзіңізге бейімделген алгоритмін жасаңыз. Мысалы, кішкене дайындықтан кейін музыка тыңдау, сосын сыртқа шығып серуендеп қайту.

3. Мәтін бәрінен маңызды. Ешқашан жеке тұрған сөздерді жаттамаңыз. Тек мәтіннің бір бөлігі ретінде жатқа сақтауға тырысыңыз. Мысалы, сіз «strong wind» есімді тіркесін есіңізге түсірген кезде онымен бірге жатталған сөздер де ойыңызға келеді.

4. Әсіресе оқулықтың бетіне әртүрлі дайын тіркестерді жазып қою, оларды күнделікті қайталауға итермелейді. Сосын оларды ауызша сөйлеу кезінде диалогтарда көбірек қолдануға тырысу керек. 

5. Көрген жазулардың барлығын ойша аудара беріңіз. Айта кетсек, жарнама, өлең жолдары, диалогтар, газеттердегі мақалалардың тақырыптары. Бұл әдіс адамды жалықтырмайды әрі тіл үйренуде пайдалы болады.

6. Есте сақтау – өте ұтымды жол. Бірақ алдымен жаттағалы жатқан тіркестердің аудармасының дұрыс нұсқасын нақты біліп алған жөн.

7. Қолдануға дайын тіркестер мен идиомаларды жадыңызда көбіне бірінші жақта (мен, біз) сақтаңыз. Сосын үнемі қағазға жазып отырыңыз. Мысалы, «I am only pulling your leg» (Мен тек сенің ашуыңа тиемін).

8. Кез келген шетел тілін сол тілдің қоғамынан бөлініп оқуға болмайды. Нақтырақ айтсақ, тек ұстаздың айтқанын тыңдап, дәптерге тапсырманы орындау жеткілікті болмайды. Үйреніп жатқан тілде фильм көріңіз, әдебиет немесе газет оқыңыз, интернетте немесе шын өмірде сол тілдің білгірлерімен қарым-қатынаста болыңыз. Мен өзім орыс тілін Гогольдің «Өлі жандар» романы мен қарапайым сөздіктің көмегімен үйренгенмін.

9. Қате жіберіп алудан емес, жөнделмеген қатеден қорқыңыз. Ешбір тапсырманы тексерусіз қалдырмаңыз.

10. Тілді үйренуге қабілетіңіздің бар екеніне сеніммен қараңыз.