Көп жағдайда арықтау аса қиын емес, бірақ сол салмақты ұстап тұру қиын. Өмір сүру салтыңыз дұрыс болса да, неліктен үнемі артық салмақпен күресіп жүретініңіз жайлы ойланасыз ба? Мүмкін, кей әдеттеріңіз арықтауға мүмкіндік бермейді.
1. Диеталар
Арықтауға арналған диеталардың түр-түрін байқап көрдіңіз. Аздап нәтиже болса да, ол ұзаққа сақталмайды. Үздіксіз диета ұстау арқылы сіз арықтаудың орнына салмақ қосып аласыз. Тамақтануға қандай да бір шектеу қойған кезде ағзаңыз нақты грамм немесе килограмм жоғалтады: оның ішіне тек майлы емес, дененің майсыз массасы да кіреді. Соның себебінен зат алмасу жылдамдығы баяулайды. Оған қоса, ағза «аш» күндері қорға май жинап қояды. Сондықтан екі апталық (немесе екі айлық) диета курсын аяқтап, қарапайым тамақтану режиміне көшкен кезде тастаған килограмм мөлшері жылдам қайтып оралады: оған кейде артық қосылып келуі де мүмкін.
Кеңес: Диеталардан бас тартыңыз. Артық салмақты кешенді жұмыс істеу арқылы кетіру керек. Одан тек қана қатаң диеталар арқылы құтыла алмайсыз. Бір аптадан келесі аптаға дейін диетада отырудың орнына нақты дұрыс әдеттерді қолға алу керек. Ол тамақтануға да, жалпы өмір сүру салтына да байланысты болуы қажет. Содан соң сол әдеттерді аз уақыт қана емес, өмір бойы ұстанатын болуыңыз керек.
2. Үлкен порция
Арықтағыңыз келсе, тамақтың неден тұратындығын ғана емес, сонымен қатар оның порциясына мән беру керек. Соңғы жылдары порция мөлшері, әсіресе қаптамалардың мөлшері өсуде. Оның үстіне адамдар қалтасынан шыққан ақшаға барынша көбірек зат алғысы келеді: егер екеуінің бағасына үш тамақ алуға болатын болса, неге алмасқа? Осылайша, адамдар біртіндеп тамақ өндірушілер қалыпты деп санайтын XXL мөлшердегі жаңа порцияларға үйреніп кетті. Алайда тамақ көп болған сайын асқазаныңызға күш көбірек түседі. Ал егер асқазанға күнде осылай күш түсетін болса, қалай сүйікті шалбарыңызға сыймай қалғаныңызды байқамай да қаласыз.
Кеңес: Қонаққа барғанда тамақты кішкентай ыдысқа салып беруді сұрауға ұялмаңыз.
Егер өзіңіздің жеке порцияңызды білгіңіз келсе, қолыңызға қараңыз:
- Алақан (саусақтарды қоспағанда) және оның қалыңдығы кешкі ас тәрелкесіндегі еттің порциясына тең;
- Жұдырық мөлшері – кешкі ас тәрелкесіндегі көмірсулар көлемі;
- Екі уыс – көкөністер мен салат мөлшері.
Порцияны есептеудің тағы бір әдісі: тәрелкеңіздің диаметрін елестетіңіз. Оның төрттен бір бөлігі көмірсулармен (күріш, картоп, паста және т.б), тағы төрттен бір бөлігі етпен, ал қалған жартысы көкөністермен толтырылуы керек.
Үйде тамақтың дұрыс порциясын сақтау үшін мына ережелерді ұстаныңыз:
- Тәрелкеге тамақтан бұрын салат немесе көкөністер салыңыз. Сол кезде автоматты түрде тамаққа орын аз қалады;
- Порцияның мөлшері аз болу үшін кішкентай тәрелкемен тамақтануды әдетке айналдырыңыз;
- Отбасыңызбен тамақтанған кезде ыстық тамақты ортаға үлкен табаққа салып ұсыныңыз. Әркім өзіне қажетін өзі салып алсын. Балалардан үлгі алыңыз: егер баланы қинамасаңыз, ол өз ағзасына қанша тамақ керегін жақсы біледі.
3. Өнімнің энергетикалық құндылығы
Жоғары энергетикалық өнімдер, мысалы, печенье мен қуырылған тамақтар өте дәмді болғанымен қанығу деңгейі төмен болып келеді: оларды жеген соң әлі қарныңыз аш сияқты көрінеде де, тағы жейсіз. Ал төмен энергетикалық өнімдердің (жемістер, майсыз сүт, сорпа, тұтас астық тұқымдастардан жасалған ботқалар және т.б) бірнеше қасығының өзі тоқтық сезімін сыйлайды.
Кеңес: Энергетикалық құндылығы төмен өнімдерді жеңіз. Пайдалы әрі төмен калориялы тіскебасардың мысалы:
Жаман
Жақсы
Чипстер
Сәбіз немесе алма
Шоколадты печенье
Жемісті немесе сұлы печеньесі
Жемісті пастерленген шырын
Бір тұтас жеміс
Балмұздақ
Мұздатылған йогурт
4. Пайдасыз десерттер
Деликатестерді күнде жесеңіз, ол деликатес болудан қалады. Өзіңізді тәттімен күнде еркелетудің қажеті жоқ. Арықтау үшін аптасына бір рет, салмақты ұстап тұру үшін екі аптада бір рет тәтті өнім жеуге болады. Егер деликатестер дастарханыңызда күнде тұрса, ол ерекше бірдеңе болудан қалады және салмақ қостырады.
Кеңес: Пайдасыз десертті (егер күнде жесеңіз) пайдалы баламамен ауыстырыңыз. Мысалы, тәтті калориялы десертті арасында ғана жеп, ал күнделікті рационда оны жаңғақта, сұлы печеньесі және табиғи йогуртпен ауыстырыңыз.
5. Аз қозғалысты өмір салты
Жоғарыда артық салмақпен кешенді түрде күресу керегін айттық. Тек тамақтануыңызға өзгерістер енгізіп қана қоймай, физикалық белсенділік туралы да ұмытпау керек. Уақытылы спортпен айналысуды қолға алу оңай емес. Бірақ оны біртіндеп әдетке айналдырсаңыз, ағзаңыз өзі-ақ соны сұрап тұрады.
Кеңес: Қадам санайтын қосымшаларды пайдаланыңыз. Ересек адам күніне шамамен 10 000 қадам жасауы керек. Залға баруға мүмкіндік болмаса, үйде немесе аулада жаттығу жасауды, жүгіруді қолға алу керек.