Жаттығу алдында тамақ ішу керек пе?

Көпшілік жаттығу залына, әсіресе, арықтау мақсатында келсе, тамақ ішпей келу керек деп ойлайды. Алайда ғалымдар бұл пікірмен келіспейді. Тамақтану мен жаттығу — денсаулық үшін ең маңызды екі элемент. Олар бір-біріне әсер етеді. Дұрыс тамақтану жаттығуға күш сыйлайды және одан соң қалыпқа келуге көмектеседі.

Аш қарынмен жаттығу жасау көбірек май жағуға көмектесетінін көрсететін ғылыми дәлелдер жоқ.

Жаттығу беретін нәтиже оның алдында тамақ ішкеніңіз не ішпегеніңізге қарай әртүрлі болуы мүмкін. Дене жаттығуды ода бар «отынды» пайдалана отырып орындай алады: көмірсулар немесе майлар. Майлар майлы тінде үшглицерид түрінде, көмірсулар бұлшықеттер мен бауырда гликоген молекуласы түрінде және қанда қант түрінде сақталады. Егер жаттығуға дейін тамақ (әрине, тамақта көмірсулар болса) жеп алсаңыз, қандағы қант деңгейі жаттығуға дейін және жаттығу кезінде жоғары болады. Бұл жағдайда дене қантты энергия ретінде пайдалана алады. Аш қарынмен жаттығу жасасаңыз, қажет энергияны майлардан алу керек болады. Осыған байланысты аш келген жаттығушы көбірек май жағады деген болжам бар. Бірақ оған ешқандай дәлелдер жоқ. Зерттеулер жаттығуға тамақ ішпей және ішіп келген адамдардың нәтижесінен айырмашылық таппаған. Алайда жаттығу алдында 1-1,5 сағат бұрын тамақтанып алған адамдарға физикалық жүктемелерді орындау жеңілге соққан. Бастысы, қажет энергия беретін және асқазанда ыңғайсыздық тудырмайтын дұрыс тіскебасар таңдау керек.

Жеңіл әрі көп уақыт алмайтын жаттығуларды аш қарынға орындауға болады.

Ғалымдар бір сағаттан аспайтын төмен қарқынды аэробтық жүктемелердің алдында тамақ ішкен және ішпегендер арасынан жаттығудың тиімділігі мен қиындығына байланысты еш айырмашылық таппаған. Дене 2000 калорияға дейін гликоген түрінде және одан да көп калорияны майлы тінде сақтай алады. Сондықтан қарқынды және күштік жаттығуларды орындау кезінде дене қордағы отынды энергия ретінде пайдаланады. Дегенмен көптеген зерттеулер күрделі жаттығуларды сапалы орындау үшін оған дейін көмірсулы сусын немесе тамақ ішіп алу керегін көрсеткен.

Бұл жағдайда өз сезімдеріңізге мән беріңіз. Егер аш қарынмен жаттығу жасаған кезде еш қиналмасаңыз, тамақ жемей келуге болады. Бірақ энергия жетіспей тұрғанын сезсеңіз және нәтиже төмендей бастаса, жаттығу алдында тамақтанған жөн. Бір сағаттан асатын ұзақ жаттығудың алдында құрамында көмірсулары бар тамақ жеу ұсынылады. Баяу көмірсуларға жататын макарон немесе жармаларды жаттығу алдында бірнеше сағат бұрын жеп алу керек.

Егер жаттығу алдында тамақ жемесеңіз, міндетті түрде одан кейін тамақтану керек.

Жаттығу алдында тамақ жеу немесе жемеу қажеттілігі жағдайға қарай өзгеріп отырады. Ал жаттығудан кейін тамақ жеудің пайдалы екендігімен көптеген ғалымдар келіседі: құнарлы заттар, әсіресе, ақуыздар мен көмірсулар дененің қалпына келуіне көмектеседі. Бұл әсіресе, аш қарынмен жаттығушыларға пайдалы.

Егер жаттығуға дейін бірнеше сағат бұрын тамақтанып алған болсаңыз, қажетті элементтер жаттығу кезінде және одан кейін қанда жоғары концентрацияда болады. Сондықтан ағза оларды қалыпқа келуге қолдана алады. Мысалы, аминқышқылдар мен ақуыздар бұлшықеттер құрылысына кетеді, көмірсулар гликоген қорының қалпына келуіне жұмсалады. Бірақ егер сіз аш қарынмен жаттықсаңыз, дене энергияны жаттығуға жұмсайды да, қалыпқа келуге ресурстар қалмайды. Сондықтан бұл жағдайда тамақ арқылы қорды толтыру маңызды.