Шарль Данциг: "Не үшін кітап оқу керек?"

Шарль Данциг – Франция жазушысы, Фрэнсис Скотт Фицджеральды және Оскар Уайльды француз тіліне аударушы. Бес романның, сегіз жыр кітабының авторы. Ол бүгінгі дәуір әдебиетінің, соның ішінде француз әдебиетінің жарқын өкілі ретінде танымал. Франция Университетінің «Шығармашылық» сыйлығын алған. «Не үшін кітап оқу керек» (2012) оның соңғы кітабы. Massaget.kz оқырмандарымен автордың «Не үшін кітап оқу керектегі» кітап туралы ойларымен бөлісуді жөн көрдік.

«Сөйлеу үшін кітап оқу», «Өш болу үшін кітап оқу», «Кітапты жарымдап оқу үшін кітап оқу» тіпті, «Оқып болғаны үшін кітап оқу» керек. Шарль Данцигтің кей пікірлері кісі ақылына сыймаса да, ол осындай пәлсәпаларымен бір кітап тәмәмдаған. Оның ойынша әр жағдай не іс кітап оқуды бастауға себеп болу керек екен.

Кітап оқу жөнінен ол өзін ең адал оқырман қатарына қосады. Оқырмандары Шарльдан оның шектен шығып кеткен-кетпегендігін сұрағанда, ол: «Франция ешқандай бір елді өзіне тең көрмейтін мемлекет, мен де ешкімді бойыма тоғытпаймын. Өйткені, мен осы ұлы Франция елінде дүниеге келген французбын. Менің ойымша барлық халық мен сияқты болуы керек»,-дейді. Кітап баспадан шығып, дүркіреп тұрған шақта Николя Саркози оны кешкі асқа шақырған екен. Ол тойтарыс беріп: «Мен әдебиетке шабуыл жасайтын, әдебиетті жатпай-тұрмай сөгіп жүретін президентпен бірге бір дастарханда отырғым келмейді» депті.

Ш. Данциг бүгінгі күнде кітап оқушылар қатарының күннен-күнге азайып бара жатқанын жақсы түсінеді: «Францияда сәтті шыққан бір кітап ел назарына ұсынылса, біз оның сатылуы 100 мыңнан асып кетті деп жалған ақпарат таратамыз. Шындығында, 63 миллион 900 мың франциялықтар ол кітапты қолына да алып көрмеген». Кітап – кітап оқитын адамдарды реал өмірден уақытша азат етіп, «Сырт әлемнен тарс бекініп, жалғыздық ішінде өмір сүретін адамның кісі таң қаларлық дәрежедегі рух шекарасыздығы бостығына мәңгілік ойларымен ортақтасатын» күй кешеді екен. Осы күй жақсы оқырманды жарқын тіршілікке қайта әкеледі. Ол өзі оқыған дүниелері ішінен өзінің шын келбетін тауып алғандай болады.

P.S

Әдебиет пен қоғамның ымыраға келе алмауы тек Қазақ еліндегі ғана жағдай емес екен. 64 миллион француз жұрты да осы трагедияны басынан кешуде. Герольд Бельгерше айтқанда: «Қазақ тілін қарабайыр санайтын надандық бұлтын сейілту үшін мынаны еске алу артық болмас: егер бір ғана «Абай жолында» Әуезов 16983 сөз қолданса, ал Шекспир мен Байронның барша лексиконы 15 мың сөзді құрайды. Демек, қазақ әдебиетінің дәмін көрмей жатып, әлемдік әдебиетке қол созудың өзі – ақмақтық» дегіміз келеді.

Дайындаған: Мейіржан Әуелханұлы

Сурет: Автордың жеке сайтынан